Μητρόπολη
Μήνυμα τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου ἐπί τῇ εἰσόδῳ εἰς τήν Ἁγίαν καί Μεγάλην Ἑβδομάδα (Σάββατον τοῦ Λαζάρου, 11 Ἀπριλίου 2020)
Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ,
Μία ἀκόμη Ἁγία καί Μεγάλη Τεσσαρακοστή ἔφθασε στό τέλος της. Σήμερα ἑορτάσαμε χαρμόσυνα τήν ἀνάσταση τοῦ ἐπιστηθίου φίλου τοῦ Χριστοῦ Λαζάρου, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τήν προτύπωση τῆς «κοινῆς ἀναστάσεως». Αὔριο θά χαροῦμε τήν ἑορτή τῶν Βαΐων καί θά ψάλουμε τό «Εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὡσαννά ὁ ἐν τοῖς ὑψίστοις».
Εἰσερχόμαστε, λοιπόν, μέ κατάνυξη καί ταπείνωση, στήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα, ἔχοντας διατρέξει μία Μεγάλη Τεσσαρακοστή διαφορετική ἀπό τίς προηγούμενες. Ἡ πανδημία τοῦ νέου κορωνοϊοῦ ἄλλαξε τήν καθημερινότητά μας καί τήν ἐκκλησιαστική μας ζωή. Ἔκλεισαν οἱ ναοί γιά τούς πιστούς. Ἡ πανίερη γεύση τῆς Θείας Κοινωνίας λείπει ἀπό τά αἰσθητήριά τους. Δέν βλέπουν τό πρόσωπο τῶν ἀδελφῶν ἐν συνάξει, στεροῦνται τίς κατανυκτικές ἀκολουθίες καί τήν εὐωδία τοῦ θυμιάματος. Σίγουρα προκαλοῦν ὅλα αὐτά μιά αἴσθηση ἀλλοτρίωσης. Μένουμε στό σπίτι μας γιά νά προφυλαχθοῦμε ἀπό τόν φονικό ἰό, ἀλλά ἀπουσιάζουμε ἀπό τόν «οἶκον τοῦ Πατρός», στόν ὁποῖον ὄχι μόνον αἰσθάνονται οἱ Ὀρθόδοξοι «σάν στό σπίτι τους», ἀλλά ὁ ὁποῖος «εἶναι τό σπίτι τους».
Καί ὅμως! Μέ πόνο ψυχῆς ἔπρεπε νά πάρουμε τήν ἀπόφαση παράτασης τῶν μέτρων αὐτῶν καί γιά τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα. Γιά νά προστατευτεῖτε ὅλοι ἀνεξαιρέτως. Τό ράσο τοῦ Πατριάρχου ὄφειλε νά σκεπάσει τίς ζωές σας καί πάλι, ὅπως πολλές φορές στήν ἱστορία τοῦ μαρτυρικοῦ Θρόνου τῆς Κωνσταντινουπόλεως.
Νά εἶσθε βέβαιοι, ἀδελφοί καί τέκνα, ὅτι, ἄν ἐσεῖς πονᾶτε γιά τούς κλειστούς Ναούς, ὁ Πατριάρχης σας ὀδυνᾶται καί ὑποφέρει. Ὅμως, σᾶς διαβεβαιῶ ὅτι δέν γινόταν διαφορετικά. Στίς κρίσιμες ὧρες τῆς πανδημίας, οἱ ἰατροί καί οἱ εἰδικοί ἐπιστήμονες εἰσηγοῦνται, καί οἱ Κυβερνήσεις λαμβάνουν τά ἀπαραίτητα μέτρα. Καί ἐμεῖς πρέπει νά συμβάλουμε στήν προστασία τῶν ἀδελφῶν μας. Καί βεβαίως προσευχόμαστε στόν Θεό τῆς ἀγάπης, τόν ἰατρό τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν, νά ἐνισχύσει τούς ἀσθενοῦντας στή δοκιμασία τους, νά βοηθήσει στό δύσκολο ἔργο τῶν ἰατρῶν, τῶν νοσηλευτῶν καί ὅλων ἐκείνων πού ἀγωνίζονται μέ αὐτοθυσία γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ μεγάλου αὐτοῦ προβλήματος. Ἡ πρωτόγνωρη κρίση ἀνέδειξε τήν δύναμη καί τήν ἀξία τῆς ἀγάπης καί τῆς ἀλληλεγγύης, πού ὑπερβαίνουν τό ἀνθρώπινο μέτρο καί ἔχουν τή σφραγίδα Θείας δωρεᾶς.
Πρέπει νά κατανοήσουμε καί νά ἀποδεχθοῦμε ὅτι μέ τά μέτρα αὐτά δέν θίγεται ἡ πίστη μας. Δέν μειώνεται διόλου ἡ κεντρική θέση τοῦ Ναοῦ καί τῶν τελουμένων ἐν αὐτῷ στή ζωή τῶν πιστῶν. Τά προσωρινά περιοριστικά μέτρα δέν εἶναι ἀποφάσεις κατά τῆς Ἐκκλησίας. Δέν ἀναφέρονται στήν ἰδιότητά μας ὡς πιστῶν, ἀλλά ὡς ἀνθρώπων «σάρκα φορούντων καί τόν κόσμον οἰκούντων».
Συνεχίζουμε, λοιπόν, καί ἐμεῖς τήν ἐφαρμογή τῶν ἐκτάκτων μέτρων μέ συνέπεια. Πάσχα δέν εἶναι στήν Παράδοσή μας μόνον ἡ μία «κλητή καί ἁγία ἡμέρα». Πάσχα εἶναι ὅλη ἡ ζωή τῆς Ἐκκλησίας. Ἀνάσταση εἶναι ἡ «δόξα τῆς Ἐκκλησίας» καί ὁ «πλοῦτος τῆς Βασιλείας». Ἡ Ἀνάσταση εἶναι ὁλόκληρη ἡ πίστη, τό ἦθος καί ὁ πολιτισμός τῆς Ὀρθοδοξίας. Πάσχα εἶναι κάθε Θεία Λειτουργία. Ἀνάσταση εἶναι κάθε ταπεινό ἐξωκκλήσι, κάθε ἱερός ναός. Οἱ Ἅγιοι καί οἱ Μάρτυρες τῆς πίστεως, οἱ ἱερές εἰκόνες πού προσκυνοῦμε, κάθε πράξη ἀγάπης καί φιλανθρωπίας, ἀναδίδουν τό ἄρωμα τῆς Ἀναστάσεως. Ἡ ζωή τῶν πιστῶν εἶναι καθημερινό Πάσχα. Γνωρίζουμε τί σημαίνει Ἀνάσταση, ἐπειδή ξέρουμε τί θά πεῖ Σταυρός. Εἴμαστε ἡ Ἐκκλησία τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως. Ἔχουμε πεῖρα τοῦ Σταυροῦ καί γεύση τῆς Ἀναστάσεως καί γι᾿ αὐτό διακηρύσσουμε γεγονυίᾳ τῇ φωνῇ: «Ἰδού γάρ ἦλθε διά τοῦ Σταυροῦ χαρά ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ».
Ἔτσι, αὐτή τήν Μεγάλη Ἑβδομάδα καί αὐτό τό Πάσχα, ἀγαπητοί Χριστιανοί, ὁ Πατριάρχης σας καί οἱ κληρικοί τοῦ Φαναρίου θά προσευχόμαστε ἐντονώτερα γιά ὅλους σας. Ἐδῶ στό μέγα Μοναστήρι τῆς Ὀρθοδοξίας, θά θέσουμε τά ὀνόματά σας μέ ἀγάπη στό Ποτήριο τῆς Ζωῆς. Ἐσεῖς εἶσθε οἱ «δι᾿ εὐλόγους αἰτίας ἀπολειφθέντες», γιά τούς ὁποίους παρακαλοῦμε τόν Κύριο: «Σῶσον, Κύριε, τόν λαόν σου καί εὐλόγησον τήν κληρονομίαν σου». Δέν θά πάρετε τό «Ἅγιον Φῶς» τό Πάσχα σέ λαμπάδες, θά μεταγγισθῆ ὅμως στίς καρδιές σας. Νά ἀνοίξετε τίς καρδιές σας τήν φωταυγῆ Νύκτα τῆς Ἀναστάσεως καί νά λάμψει σ᾽ αὐτές τό φῶς ἀπό τήν ἀκοίμητη κανδήλα τῆς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας. «Ἀδειάστε» ἐλεύθερα «τόν ἑαυτόν σας ἀπό τόν ἑαυτόν σας» γιά νά φωτισθῆτε ἀπό τό ἀνέσπερο φῶς τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ. Καί τότε θά γίνετε κι ἐσεῖς «τό φῶς τοῦ κόσμου», ὅπως ἤθελε ὁ Κύριός μας νά εἶναι αὐτοί πού Τόν ἀκολουθοῦν.
Θά περάσει γρήγορα ὁ καιρός, ἀδελφοί καί τέκνα, θά ξεπεραστεῖ ἡ πανδημία, θά ἐπουλωθοῦν σύν Θεῷ οἱ πληγές. Εὔχομαι νά βγοῦμε ὅλοι μας ἀπό τήν κρίση, ἔχοντας ἀνακαλύψει τήν διάσταση τοῦ βάθους τῶν πραγμάτων καί βιώσει τήν «καλήν ἀλλοίωσιν». Ἔχοντας κατανοήσει τή δύναμη τῆς κοινωνίας μέ τόν Θεό, πού εἶναι «ζωή καί φῶς», ἔχοντας ἐκτιμήσει τήν ἀξία τοῦ θείου δώρου τῆς ὑγείας καί τῆς ζωῆς, τῆς θυσίας καί τῆς παραίτησης ἀπό τά ἀτομικά δικαιώματα γιά χάρη τῆς ἀγάπης.
Ἡ Μεγάλη Ἑβδομάδα ἀρχίζει. Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται. Ἰδού ἀναβαίνομεν εἰς Ἱεροσόλυμα, ἐνῷ Ἐκεῖνος κατεβαίνει γιά νά σταυρωθῇ. Σήμερον κρεμᾶται ἐπί ξύλου. Ὑμνοῦμεν Σου Χριστέ τό Σωτήριον πάθος καί δοξάζομέν Σου τήν Ἀνάστασιν. Ἡ ἄκρα ταπείνωση τοῦ Σταυροῦ φέρνει τόν θρίαμβο τοῦ Βασιλέως τῆς δόξης. Καλόν ἀγῶνα, καλή συμπόρευση μέ τόν Χριστό στήν πανσωστική ὁδό τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως.
Χρόνια πολλά! Καλή Ἀνάσταση!
Πρόγραμμα Χοροστασιῶν Σεβασμιωτάτου καί προσαρμοσμένες ὁδηγίες γιά τή Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τό Πάσχα
Μετά ἀπό διευκρινίσεις πού δόθηκαν ἀπό τήν Πολιτεία ὁ Σεβασμιώτατος προσάρμοσε καταλλήλως τήν Ἐγκύκλιό του
Κατωτέρω παραθέτουμε
1) Τήν προσαρμοσμένη πρός τίς διευκρινίσεις Ἐγκύκλιο τοῦ Σεβασμιωτάτου πρός τούς Ἐφημερίους καί δι᾿ αὐτῶν πρός τούς εὐλαβεστάτους πιστούς μέ ὁδηγίες γιά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τό Πάσχα
καί
2) Τό Πρόγραμμα Χοροστασιῶν καί Θείων Λειτουργιῶν τοῦ Σεβασμιωτάτου γιά τήν Ἁγία καί Μεγάλη Ἑβδομάδα καί τό Πάσχα 2020
ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ – ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΔΙΑΒΑΣΗ
Ἀνακοίνωση γιά μή λειτουργία τῶν Κοιμητηρίων τῆς πόλεως Κῶ τή Μεγάλη Παρασκευή
Ο ΔΗΜΟΣ ΚΩ ΚΑΙ
Η ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΝΙΣΥΡΟΥ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΟΥΝ ΟΤΙ
ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (17-4-2020)
ΔΕΝ ΘΑ ΤΕΛΕΣΤΟΥΝ
ΟΙ ΙΕΡΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ ΣΤΑ
ΔΥΟ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΚΩ
ΟΥΤΕ ΘΑ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΙΕΡΕΙΣ ΣΕ ΑΥΤΑ.
ΟΣΟΙ ΕΠΙΘΥΜΟΥΝ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΟΥΝ
ΤΡΙΣΑΓΙΟ ΥΠΕΡ ΑΝΑΠΑΥΣΕΩΣ
ΤΩΝ ΨΥΧΩΝ ΤΩΝ ΟΙΚΕΙΩΝ ΤΟΥΣ
ΠΑΡΑΚΑΛΟΥΝΤΑΙ
ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΕΦΗΜΕΡΙΟΥΣ
ΤΩΝ ΕΝΟΡΙΩΝ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΚΩ
Συμβολή Οίκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἰς τόν ἀγῶνα κατά τῆς πανδημίας
Ὡς συμβολήν εἰς τόν διεξαγόμενον ἀγῶνα διά τήν καταπολέμησιν τοῦ μαστίζοντος τήν ἀνθρωπότητα θανατηφόρου ἰοῦ, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον προσέφερεν εἰς μέν τήν Τουρκικήν Κυβέρνησιν τό ποσόν τῶν τριακοσίων χιλιάδων (ἀρ. 300.000-) Λ.Τ., εἰς δέ τήν Ἑλληνικήν Κυβέρνησιν τό ποσόν τῶν πεντήκοντα χιλιάδων (ἀρ. 50.000-) Εὐρώ, τό τελευταῖον τοῦτο προοριζόμενον ἰδιαιτέρως διά τάς ἀνάγκας τῶν ἀστέγων.
Ἡ χειρονομία αὕτη τῆς Μητρός Ἐκκλησίας συνοδεύεται ἀπό τάς θερμάς προσευχάς αὐτῆς πρός τόν ἰατρόν τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων ἡμῶν ὅπως ταχέως παρέλθῃ ὁ μέγας πειρασμός οὗτος καί ἐξαγάγῃ ὁ Κύριος τήν ἀνθρωπότητα «εἰς ἀναψυχήν».
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου
---------------------------------------
Φανάριον, 1η Ἀπριλίου 2020
Ἀνακοινωθέν Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου σχετικά μέ τήν παράταση τῶν μέτρων περιορισμοῦ τῆς διασπορᾶς τοῦ Κορωνοϊοῦ (31 Μαρτίου 2020)
Μέ τό Ἀνακοινωθέν τῆς 18ης λήγοντος μηνός Μαρτίου, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο κοινοποίησε τήν ἀπόφαση ἀναστολῆς ὅλων τῶν ἐκκλησιαστικῶν τελετῶν καί ἐκδηλώσεων στό κλῖμα του, μέχρι τό τέλος τοῦ μηνός, καθώς καί τήν πρόθεσή του νά ἐπανέλθει στό θέμα, ἐφ᾿ ὅσον αὐτό θά καθίστατο ἀναγκαῖο ἀπό τίς τρέχουσες ἐξελίξεις.
Ἤδη, ἐπειδή τά κρούσματα ἀπό τόν ἰό Covid-19 πολλαπλασιάζονται δραματικά σέ ὅλο τόν κόσμο, μέ πολλά θύματα, καί ἐπειδή, γι᾿ αὐτό, συνεχίζεται -καί δικαίως- ἡ ἐπιβολή αὐστηρῶν περιοριστικῶν μέτρων σχεδόν σέ ὅλες τίς χῶρες, ἡ παραπάνω ἀπαγορευτική ἀπόφαση γιά τό Ἱερό Κέντρο τοῦ Φαναρίου καί γιά τίς Ἐπαρχίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἀνά τήν ὑφήλιο ἀναγκαστικά θά ἐξακολουθεῖ νά ἰσχύει μέχρι νεωτέρας, ἀνάλογα πρός τήν πορεία τῆς πανδημίας.
Ἡ Μητέρα Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως προσεύχεται καί εὔχεται νά βρεθεῖ σύντομα τό κατάλληλο ἀποτελεσματικό φάρμακο γιά τήν καταπολέμηση τῆς νόσου, ὥστε νά ξεπερασθεῖ ἡ μεγάλη αὐτή κρίση καί νά ἀντιμετωπισθοῦν οἱ ἐπιπτώσεις της στήν κοινωνία καί τήν οἰκονομία.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου
-----------------------
31 Μαρτίου 2020
Τρισάγιο στό Ἡρῶο τῆς Κῶ καί στό Μνημεῖο τῶν Ἀρχιεπισκόπων Κώου
Τό πρωί τῆς Τετάρτης 25ης Μαρτίου 2020 ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ λειτούργησε, κεκλεισμένων τῶν θυρῶν μέ τήν παρουσία τῆς Δημοτικῆς Τηλεόρασης, στό ἑορτάζον Μητροπολιτικό Παρεκκλήσιο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.
Στή συνέχεια, ἔψαλε ἐπιμνημόσυνη δέηση στό Ἡρῶο τῆς Κῶ καί στό Μνημεῖο τῶν δύο Ἀρχιεπισκόπων Κώου, Ζαχαρία καί Γερασίμου, ψάλλοντας τόν Ἐθνικό Ὕμνο καί καταθέτοντας, ὡς ἔνδειξη τιμῆς καί δόξας, κλαδί δάφνης.
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κώου Ζαχαρίας (1790-1798) ἦταν ἔνθερμος πατριώτης καὶ ὡς μέλος τῆς Φιλικῆς Ἑταιρείας δραστηριοποιοῦνταν ἐπαναστατικά μέ σκοπό τήν ἀπευλευθέρωση. Αὐτή ἡ δραστηριότητά του ἔγινε ἀντιληπτή ἀπό τούς Ὀθωμανούς. Τήν ἄνοιξη τοῦ 1798 ὁ Ὀθωμανός ναύαρχος τοῦ στόλου πού βρισκόταν στά ἀνοιχτά τῆς Κῶ τόν κάλεσε στή ναυαρχίδα καί τόν ὑπέβαλε σέ βασανιστήρια προκειμένου νά ἀποκαλύψει τούς συνεργάτες του. Τήν ἄρνησή του ἀκολούθησε μαρτυρικός θάνατος καί ρίψη τοῦ σώματος του στή θάλασσα.
Μετά τή ναυμαχία τοῦ Γέροντα (29 Αὐγούστου 1824), στήν ὁποία ὁ ἑλληνικός στόλος νίκησε κατά κράτος τήν τουρκοαιγυπτιακή ἀρμάδα, αὐτή κατέπλευσε στό λιμάνι τῆς Κῶ καί ἐπακολούθησαν φοβερές ὠμότητες ἐναντίον τοῦ τοπικοῦ ἄμαχου πληθυσμοῦ. Βλέποντας ὁ τότε Ἀρχιεπίσκοπος Κώου Γεράσιμος Β΄ (1801-1838) τό ποίμνιό του νά σφαγιάζεται ἄγρια καί τό αἷμα νά τρέχει στούς δρόμους τῆς Κῶ, διακινδυνεύοντας τήν ἴδια του τή ζωή, παρουσιάστηκε στόν Τοῦρκο διοικητή καί «γονυπετής», ὅπως μᾶς λέει ὁ Ἰάκωβος Ζαρράφτης, παρακάλεσε μέ ταπείνωση τόν πασά νά δείξει ἔλεος. Ἐκεῖνος βλέποντας τή στάση τοῦ Ἀρχιεπισκόπου κάμφθηκε, σταμάτησε τή σφαγή καί μέ αὐτόν τόν τρόπο διασώθηκαν οἱ Κῶοι.
Το Φρούριο του Ιφ, η πανδημία του κορωνοϊού και ο εγκλεισμός
Ένα κείμενο από την Ελένη Ζαρίφη, Θεολόγο του 1ου ΓΕ.Λ. Κω "Ιπποκράτειο", που δημοσιεύθηκε στο ιστολόγιό της Θρησκευτικά από την Κω.
Ο εγκλεισμός, λόγω του καινούργιου ιού, με βρήκε να διαβάζω τον Κόμη Μόντε Κρίστο, του Αλέξανδρου Δουμά, σε μία πλήρη δίτομη έκδοση.
Στο μυαλό μου έγινε αυτόματα ένας παραλληλισμός: του άδικα φυλακισμένου Νταντές, στο σκληρό φρούριο του Ιφ όπου τον έστειλε η αδικία των συνανθρώπων του, με όλους εμάς που είμαστε «φυλακισμένοι» με πολλούς και διάφορους τρόπους.
Ισχύει, άραγε, αυτός ο παραλληλισμός;
Κι εκείνος κι εμείς είμαστε περιορισμένοι χωρίς να το έχουμε επιδιώξει, χωρίς να μάς αξίζει, δεν γνωρίζουμε καλά-καλά την αιτία του περιορισμού μας, αισθανόμαστε αδικημένοι, να απειλούμαστε. Είμαστε μακριά από τις εργασίες μας, δεν μπορούμε να συναντήσουμε φιλικά και συγγενικά πρόσωπα, δεν μπορούμε να κυκλοφορήσουμε όπως είχαμε συνηθίσει, δεν μπορούμε να πάμε ούτε καν στην Εκκλησία. Γύρω μας υπάρχει ερημιά, αβεβαιότητα για το μέλλον και διάχυτη στενοχώρια!
Νιώθω ότι ζούμε μία ανάλογη περίοδο με αυτή που πέρασε ο Νταντές τα πρώτα χρόνια της φυλάκισής του, όταν τη διαμαρτυρία και την οργή την ακολούθησε η απόγνωση και η παραίτηση, κι έφτασε στο σημείο να μη θέλει πια τη ζωή του.
Αυτό που άλλαξε τη στάση του θρυλικού φυλακισμένου ήταν η συνάντηση με τον άλλο, που τον βρήκε στο πρόσωπο του αββά Φαρία, του σοφού, επίσης αδικημένου, κληρικού. Αυτός ήταν η αφορμή για ελπίδα, προσπάθεια και αγώνα. Μαζί του αγωνίστηκε για να ξανακερδίσει την ελευθερία του, όχι μόνο με τα σχέδια απόδρασης, αλλά κυρίως με τη σχέση που καλλιέργησε μ᾿ αυτόν. Να υπογραμμίσουμε ότι τα προβλήματά του δεν λύθηκαν αυτόματα μόλις γνώρισε τον αββά Φαρία, αλλά πέρασαν χρόνια πολλά μέχρι να αποκτήσει την ελευθερία του, να βρει τον θησαυρό και να πραγματοποιήσει τις επιδιώξεις του.
Σε αυτό ακριβώς το σημείο καλούμαστε όλοι μαζί και ο καθένας ξεχωριστά να βρούμε όχι απλά έναν παραλληλισμό για να έχουμε θέμα συζήτησης, αλλά έναυσμα και αφορμή για μια συνάντηση που θα αλλάξει τα πάντα. Καλούμαστε λοιπόν, ως ορθόδοξοι πιστοί, όπως υποστηρίζουμε ότι είμαστε, να συναντήσουμε το πρόσωπο του Χριστού και των συνανθρώπων μας.
Μα πώς, εύλογα θα αναρωτηθεί κάποιος, θα γίνει αυτό εφ᾿ όσον είμαστε έγκλειστοι και δεν μπορούμε να πάμε πουθενά;
Η απάντηση είναι απλή και έρχεται μέσα από την ίδια την παράδοσή μας, από τον ίδιο τον εαυτό μας, αν τον αφήσουμε να δει τα πράγματα ελεύθερα, με μια ελευθερία που μας έδωσε ο ίδιος ο Θεός από τη στιγμή που μας δημιούργησε.
Ο Θεός κατά τη δημιουργία προίκισε μόνο τον άνθρωπο με την εικόνα Του, το αυτεξούσιο όπως το λένε οι Πατέρες της Εκκλησίας. Την απόλυτη δηλαδή ελευθερία που ο άνθρωπος μπορεί να τη διαχειριστεί είτε για να έρθει κοντά στον Θεό και στους ανθρώπους είτε να κλειστεί στον εαυτό του και να χαθεί από μοναξιά και απελπισία.
Τώρα λοιπόν που, όσο και αν μας πονά αυτό, ακόμα και οι ναοί μας είναι κλειστοί δε θα ήταν περίεργο ο νους μας να πάει στον διάλογο του Χριστού με τη Σαμαρείτισσα, η οποία όταν τον ρωτά πού πρέπει να λατρεύουμε τον Θεό παίρνει την απάντηση «Πνεῦμα ὁ Θεός, καὶ τοὺς προσκυνοῦντας αὐτὸν ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ δεῖ προσκυνεῖν», και θα πάρουμε θάρρος και την απάντηση που ζητάμε.
Η Σαμαρείτισσα λοιπόν κάνει τολμηρές ερωτήσεις και παίρνει μια τολμηρή απάντηση που δίνει λύση και στο τωρινό πρόβλημα: η λατρεία του Θεού δεν δεσμεύεται από τον τόπο, αρκεί να τελείται με πίστη.
Μήπως έχουμε ξεχάσει αυτό το μεγάλο όπλο που λέγεται προσευχή;
Μήπως βολευτήκαμε με την καλοπέραση τόσων χρόνων και είπαμε : «δεν βαριέσαι ποιος ασχολείται τώρα;»
Μήπως όμως είναι η ώρα να τη θυμηθούμε και να πάψουμε τις γκρίνιες για τους κλειστούς ναούς γιατί όπως είπε ο Οικουμενικός μας Πατριάρχης Βαρθολομαίος «δεν κινδυνεύει η πίστη αλλά οι πιστοί»;
Έτσι λοιπόν, ως άνθρωποι που θέλουμε να είμαστε αυτεξούσια πρόσωπα και όχι τυχαίες μονάδες ενός συστήματος ας αξιοποιήσουμε τις δυνατότητές που μας δίνει ο εγκλεισμός. Ναι, ο εγκλεισμός! Ας προσευχηθούμε θερμά για όλους τους ανθρώπους του κόσμου που υποφέρουν, που έχασαν τους δικούς τους, που ταλαιπωρούνται ως ασθενείς, τα μωράκια που γεννιούνται αυτό το διάστημα, όπως και για τους εργαζομένους στον τομέα της υγείας, στα φαρμακεία και στα καταστήματα τροφίμων. Έτσι ουσιαστικά θα αρχίσουμε να νοιαζόμαστε για τους άλλους και να «βγαίνουμε» από το «κελί» του εγωισμού μας, να γινόμαστε ζωντανά και απολύτως ενεργά μέλη της Εκκλησίας.
Καθώς έχει περάσει παραπάνω από μια εβδομάδα που είμαστε περιορισμένοι και τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά σε όλον τον κόσμο, πρέπει ίσως να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε και να πράττουμε όπως ο Εντμόν Νταντές αφού συνάντησε τον αββά Φαρία. Γιατί τότε αυτός βγήκε από το τέλμα που τον είχε βυθίσει η απόγνωση και άρχισε να ελπίζει. Ο αββάς για να τον αφυπνήσει του πρότεινε να τον βοηθήσει σκάβοντας προς την ελευθερία, και αυτός θα του μετέδιδε τις γνώσεις που κατείχε. Έτσι, ο απελπισμένος Νταντές, ανακάλυψε μέσα στη φυλακή και το σκοτάδι τη δύναμη και το φως της γνώσης.
Άραγε σκεφτήκαμε να αξιοποιήσουμε τον εγκλεισμό μας προκειμένου να μάθουμε καινούρια πράγματα; Να διαβάσουμε τα ξεχασμένα βιβλία της βιβλιοθήκης μας; Να διαβάσουμε και να μάθουμε πράγματα που θέλαμε πάντοτε και δεν είχαμε χρόνο λόγω των αυξημένων καθημερινών υποχρεώσεών μας;
Δεν είναι ευκαιρία να χρησιμοποιήσουμε το διαδίκτυο, όχι μόνο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά για να γνωρίσουμε άλλες χρήσεις του και να καταφέρουμε να διδαχθούμε αλλά και να διδάξουμε (όσοι είμαστε δάσκαλοι) και να επικοινωνήσουμε έτσι με τους συνανθρώπους μας διαφορετικά;
Δεν είναι ώρα να πάψουμε να γκρινιάζουμε για το όποιο κράτος και σύστημα και να δείξουμε την υπευθυνότητα που ταιριάζει σε ώριμους και ελεύθερους ανθρώπους;
Δεν είναι ευκαιρία να κάνουμε τις οικογενειακές μας σχέσεις πιο στενές και πιο ουσιαστικές; Δεν είναι ευκαιρία να ζητήσουμε συγνώμη για τα λάθη μας; Δεν είναι μεγάλη ευκαιρία να ασχοληθούμε πιο πολύ με τους συζύγους και τα παιδιά μας; Να παίξουμε, να μαγειρέψουμε, να αστειευτούμε, να διαβάσουμε μαζί τους;
Βέβαια εδώ πρέπει να υπογραμμίσουμε μια μεγάλη διαφορά, που επιβάλλεται να έχουμε εμείς, ως έγκλειστοι, από τον φυλακισμένο του φρουρίου του Ιφ.
Αυτή η διαφορά είναι ο απώτερος σκοπός για τον οποίο εργαζόταν ο Εντμόν Νταντές και ο δικός μας σκοπός. Εκείνος εργαζόταν πυρετωδώς μέσα στη φυλακή, ασκούνταν στα όπλα και μάθαινε ξένες γλώσσες, μαθηματικά μέχρι και φιλοσοφία καταστρώνοντας ένα σχέδιο εκδίκησης. Ο δικός μας σκοπός δεν θα είναι η εκδίκηση αλλά η ετοιμότητα και η όσο το δυνατόν επάρκεια και όχι μόνο γνωστικά, αλλά κυρίως καρδιακά. Ώστε όταν βγούμε από αυτή τη μεγάλη δυσκολία και τον προσωρινό εγκλεισμό να έχουμε αποκτήσει τον… πραγματικό «θησαυρό του νησιού Μόντε Κρίστο» που θα είναι η αγάπη προς τον πλησίον, η έγνοιά μας να προστατεύσουμε τον διπλανό μας, η φροντίδα μας να μη δυσκολέψουμε το έργο του γιατρού του Νοσοκομείου της πόλης μας, να ξεκουράσουμε με την ευγένειά μας τον υπάλληλο του σουπερμάρκετ που ψωνίζουμε…
Κι τότε ας είμαστε σίγουροι ότι αυτός ο θησαυρός δεν θα μας κάνει πιο πλούσιους στην τσέπη, αλλά στην καρδιά και στα εφόδια που θα αποκομίσουμε όλον αυτόν τον καιρό και έτσι θα είμαστε έτοιμοι να λειτουργήσουμε ξανά ως κοινωνία προσώπων, με αγάπη, ελπίδα, υπομονή, επιμονή και γνώση.
Μήνυμα τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ γιά τήν ἐορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ
«Η ΤΕΛΕΙΑ ΑΓΑΠΗ ΝΙΚΑ ΤΟΝ ΦΟΒΟ»
Μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ φθάσαμε καὶ ἐφέτος στὴ μεγάλη ἑορτὴ τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου. Στὴν ἑορτὴ ποὺ δείχνει τὴ μεγάλη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν κόσμο καὶ γιὰ τὸ πλάσμα του ποὺ ζοῦσε μόνο του καὶ ἦταν πολύ, μὰ πολὺ φοβισμένο. Κι ἔτσι ἔρχεται ἡ εὐλογημένη στιγμὴ ποὺ ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριὴλ πλησιάζει τὴ νεαρὴ Παναγία στὴ Ναζαρὲτ καὶ τῆς ἀνακοινώνει ὅτι μὲ τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος θὰ γεννήσει τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ. Ἡ Μαριὰμ ἀποδέχεται μὲ ταπείνωση τὸν λόγο τοῦ Ἀρχαγγέλου κι ἔτσι ξεκινᾶ ἡ τελευταία φάση τοῦ σχεδίου τοῦ Θεοῦ γιὰ τὴ σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου καὶ βάζει τὶς βάσεις γιὰ νὰ διώξει τελείως τὸν φόβο ἀπὸ τὶς καρδιὲς καὶ τὴ ζωή μας.
Πῶς τὸ πετυχαίνει αὐτό;
Μὲ πολὺ ἁπλὸ καὶ οὐσιαστικὸ τρόπο! Ἡ Θεοτόκος δείχνει ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη στὸν λόγο τοῦ Γαβριὴλ καί, φυσικά, στὸν Θεὸ ποὺ τὸν ἔχει στείλει!
Ἡ δυνατότητα αὐτὴ τῆς ἀπόλυτης ἐμπιστοσύνης στὸν Θεό, ὅπως τὴ διαπιστώνουμε μέσα ἀπὸ τὴν ταπεινὴ ἀποδοχὴ τῆς Παναγίας ἐξασφαλίζει σὲ ὅλους μας τὴ δυνατότητα νὰ διώξουμε τὸν φόβο καὶ νὰ τὸν ἀντικαταστήσουμε ἀπὸ τὴν ἀγάπη.
Ἡ ἀγάπη διώχνει κάθε σκιὰ ποὺ μεγαλοποιεῖ τὴν εὐθύνη τοῦ ἄλλου. Ἡ ἀγάπη δὲν μᾶς ἐπιτρέπει νὰ φερόμαστε ὡς ἐὰν ὁ διπλανός μας, ποὺ παραμένει ὁ πλησίον, νὰ φορᾶ τὰ κουδουνάκια ποὺ κατὰ τὸν Μεσαίωνα φοροῦσε ὅποιος ἦταν λεπρός, γιὰ νὰ μὴν τὸν πλησιάζουν οἱ ἄλλοι, ὅπως ὅριζε ἡ συνήθεια τῆς ἐποχῆς.
Μέχρι νὰ τελειώσει ὅλη αὐτὴ ἡ κατάσταση ποὺ μᾶς ταλαιπωρεῖ καὶ μᾶς ἀπομακρύνει ἀπὸ τὸν ἀδελφό μας, ἂς μὴ βλέπουμε τὸν διπλανό μας ὡς κίνδυνο! Ἂς τοῦ δείξουμε ἐμπιστοσύνη καὶ ἀγάπη!
Ἂς παραμερίσουμε τὸν φόβο μας ἀπέναντι στὸν ἄλλο! Ἂς μὴν περάσουμε τὶς ἡμέρες τῆς ζωῆς μας φοβισμένοι, ἀλλὰ ἀγαπώντας!
Ἂς μάθουμε νὰ χαιρόμαστε τὴν παρουσία τοῦ συνανθρώπου μας γιὰ νὰ μὴν βαρύνουμε τὴ ζωή μας μὲ τὸ βάρος τοῦ πένθους καὶ τὸν φόβο τοῦ θανάτου!
Ἀναφερόμενος στὸ πρόβλημα τοῦ ἰοῦ ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός μας Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος μᾶς παρηγορεῖ μὲ λόγια ἀγάπης καὶ μᾶς στηρίζει μὲ σοφία τονίζοντας ὅτι «καὶ αὐτὴ ἡ δοκιμασία θὰ περάσει. Θὰ φύγουν τὰ σύννεφα, καὶ ὁ Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης θὰ ἐξαλείψει τὴ θανατηφόρα ἐπίδραση τοῦ ἰοῦ. Ὅμως ἡ ζωή μας θὰ ἔχει ἀλλάξει. Καὶ ἡ δοκιμασία εἶναι μία εὐκαιρία νὰ ἀλλάξει πρὸς τὸ καλύτερο. Πρὸς τὴν κατεύθυνση τῆς ἑδραίωσης τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἀλληλεγγύης».
Παίρνοντας, λοιπόν, θάρρος καὶ δύναμη ἀπὸ τὶς πατρικὲς προτροπὲς τοῦ Πατριάρχου μας, ἂς ἀκολουθήσουμε τὸ παράδειγμα τῆς Παναγίας μας, ἡ ὁποία μὲ τὴν ἀπόλυτη ἐμπιστοσύνη της στὸν Θεὸ ἔσωσε τὸ γένος τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ τὸν φόβο, ἔδιωξε τὴ σκιὰ τοῦ θανάτου καὶ γέννησε τὴν ἀληθινὴ ζωή!
Ἀμήν! Γένοιτο!
Μὲ ἀγάπη ἀνυπόκριτη καὶ εὐχὲς πατρικές!
+ Ο ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΝΙΣΥΡΟΥ ΝΑΘΑΝΑΗΛ
Μήνυμα του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου προς το πλήρωμα της Εκκλησίας για την πανδημία από τον Κορονοϊό
Αδελφοί και τέκνα εν Κυρίω,
Από το Φανάρι, από την καρδιά της Βασιλεύουσας Πόλης, από την πόλη της Αγιά Σοφιάς, της Μεγάλης Εκκλησίας, επικοινωνώ με τα προσφιλή προσωπά σας, με την κάθε μια και τον κάθε ένα, με αφορμή τις πρωτοφανείς συνθήκες, τη δοκιμασία, που διερχόμαστε ως ανθρώπινο γένος, εξαιτίας της παγκόσμιας απειλής που προκαλεί η πανδημία του νέου κορωνοϊου, γνωστού ως Covid-19.
Ο λόγος της Εκκλησίας, της Μητρός Εκκλησίας, δεν είναι δυνατόν να απουσιάζει. Ο λόγος μας, λοιπόν, είναι έτσι όπως έχουμε μάθει από την εμπειρία των αιώνων: ευχαριστιακος, διδακτικός, ενισχυτικός και παρηγορητικός.
Ευχαριστούμε με ειλικρίνεια όλους όσοι αγωνίζονται με αυτοθυσία, και μάλιστα παραμελώντας τους εαυτούς τους και τις οικογένειες τους,
- το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό που βρίσκεται στο προσκεφάλι των συνανθρώπων μας που νοσούν,
- τους ερευνητές και τους ειδικούς επιστήμονες που αναζητούν την κατάλληλη φαρμακευτική θεραπεία και το εμβόλιο σωτηρίας από τον ιό,
- αλλά και όλους όσοι απασχολούνται ενεργά για την αντιμετώπιση αυτής της πανδημίας.
Η προσφορά σας, αγαπητοί, είναι ανεκτίμητη. Είναι προσφορά προς όλη την κοινωνία. Είναι θυσία, και αξίζει κάθε τιμή και ευγνωμοσύνη.
Σας ευχαριστούμε και όλοι μαζί σας χειροκροτούμε, όχι μόνο από τα μπαλκόνια των σπιτιών μας, αλλά κάθε στιγμή από την καρδιά μας. Η σκέψη μας και οι προσευχές μας είναι κοντά σας.
Στον αγώνα αυτόν, οι συντεταγμένες πολιτείες, τα κράτη και οι αρμόδιες υγειονομικές Αρχές, έχουν την κυρίαρχη ευθύνη για τον σχεδιασμό, την ορθή αντιμετώπιση και την υπέρβαση αυτής της κρίσης. Θα μπορούσε να τους χαρακτηρίσει κάποιος ως Στρατηγούς στη μάχη για την αντιμετώπιση του αόρατου, αλλά γνωστού πια, εχθρού. Ενός εχθρού που στρέφεται κατά της ανθρωπότητος.
Η ευθυνη αυτή, που σηκώνουν στους ώμους τους, απαιτεί απαραίτητα τη συνεργασία όλων μας. Είναι ώρα ατομικής και κοινωνικής, συλλογικής, ευθύνης.
Γι’αυτο παιδιά μου, όπου γης, σας προτρέπω πατρικά να ανταποκρίνεστε με ακρίβεια και υπομονή σε όλα τα δύσκολα, αλλά απαραίτητα, μέτρα που λαμβάνουν οι υγειονομικές υπηρεσίες και τα κράτη. Όλα γίνονται για την προστασία μας, για το κοινό καλό, για τον περιορισμό της διασποράς του ιού. Άρα, η απαλλαγή μας από την οδύνη του εξαρτάται απόλυτα από τη δική μας συνεργασία.
Ίσως κάποιοι από εσάς αισθάνθηκαν ότι με τα δραστικά αυτά μέτρα υποτιμάται ή θίγεται η πίστη.
Όμως αυτό που κινδυνεύει,
δεν είναι η πίστη αλλά οι πιστοί,
δεν είναι ο Χριστός, αλλά οι Χριστιανοί μας,
δεν είναι ο Θεάνθρωπος αλλά εμείς οι άνθρωποι.
Η πίστη μας είναι βαθιά θεμελιωμένη στις ρίζες του πολιτισμού μας. Η πίστη μας είναι ζωντανή, και καμμία έκτακτη κατάσταση δεν μπορεί να την περιορίσει. Εκείνο που ειναι ανάγκη να περιοριστεί είναι οι συναθροίσεις, οι μεγάλες συγκεντρώσεις προσώπων, λόγω των έκτακτων συνθηκών. Να μείνουμε στο σπίτι. Να προφυλαχθούμε και να προφυλάξουμε τους γύρω μας. Εκεί, η κάθε μία και ο κάθε ένας να προσευχηθεί για όλη την ανθρωπότητα, στηριζόμενοι στη δύναμη της πνευματικής μας ενότητας.
Θα βιώσουμε αυτή την περίοδο ως πορεία στην έρημο για να φθάσουμε με ασφάλεια στη Γη της Επαγγελίας, όταν η επιστήμη, με τη χάρη του Θεού, κερδίσει τη μάχη με τον ιό. Γιατί είμαστε βέβαιοι ότι, και με τις δικές μας προσευχές, θα την κερδίσει. Τότε, λοιπόν, καλό είναι να είμαστε όλοι μαζί, εδώ, ενωμένοι πνευματικά, συνεχίζοντας τον αγώνα της μετανοίας και του αγιασμού.
Βλέπουμε συνανθρώπους μας να υποφέρουν από τις συνέπειες του ιού, άλλοι ήδη υπέκυψαν και έφυγαν από δίπλα μας. Η Εκκλησία μας εύχεται και προσεύχεται για την αποθεραπεία των ασθενών, για την ανάπαυση των ψυχών των θυμάτων, αλλά και για την ενίσχυση και ενδυνάμωση των οικογενειών αυτών που επλήγησαν.
Και αυτη η δοκιμασία θα περάσει. Θα φυγουν τα σύννεφα, και ο Ήλιος της Δικαιοσύνης θα εξαλείψει τη θανατηφόρα επίδραση του ιού. Όμως η ζωή μας θα έχει αλλάξει. Και η δοκιμασία είναι μία ευκαιρία να αλλάξει προς το καλύτερο. Προς την κατεύθυνση της εδραίωσης της αγάπης και της αλληλεγγύης.
Η ευλογία του Κυρίου, τέκνα εν Κυρίω, με τις πρεσβείες της Υπεραγίας Θεοτόκου, της Ευαγγελιστρίας, να είναι παρούσα στην πορεία όλων μας, να μετατρέπει την εκούσια απομόνωση σε αληθινή κοινωνία, να γίνει η προσευχή και ο προορισμός μας, να γίνει το νόημα και η επιστροφή μας σε ο,τι αληθινό, σε ο,τι Θεω ευάρεστον!
Καλή δύναμη! Ο Θεός μαζί μας!
Ἀνακοινωθέν Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου σχετικά μέ νέα μέτρα περιορισμοῦ τῆς διασπορᾶς τοῦ Κορωνοϊοῦ (18 Μαρτίου 2020)
Καθώς συνεχίζεται σέ παγκόσμια κλίμακα, καί δή καί ἐπιτείνεται, ἡ κρίσις τοῦ κορωνοϊοῦ, τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο παρακολουθεῖ τήν κατάστασι μέ ὑψηλό αἴσθημα εὐθύνης ἔναντι τῶν πιστῶν του καί ἔναντι ὅλων ἀνεξαιρέτως τῶν ἀνθρώπων καί, σέ συνέχεια τοῦ Ἀνακοινωθέντος τῆς 11ης Μαρτίου ἐ. ἔ., κατόπιν συσκέψεως τῶν Ἱεραρχῶν του στήν Πόλη, ἀνακοινώνει τά ἑξῆς:
1) Ἐπαναλαμβάνει μέ ἔμφασι τήν ἔκκλησί του πρός ὅλους νά περιορίσουν στό ἐλάχιστο τίς ἐξόδους καί τίς μετακινήσεις τους καί νά μένουν στά σπίτια τους, γιά τή δική τους προφύλαξι καί γιά τήν προστασία τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου.
2) Ἐξαίρει τό πνεῦμα αὐτοθυσίας μέ τό ὁποῖο ἐργάζονται οἱ ὑπεύθυνοι στόν τομέα τῆς ὑγείας καί τούς ἐκφράζει τήν εὐγνωμοσύνη του, τόσο γιά τίς ὑπεράνθρωπες καί ἐξαντλητικές προσπάθειές τους νά βοηθήσουν τούς πάσχοντας συνανθρώπους, ὅσο καί γιά τόν κίνδυνο τόν ὁποῖο ἐν γνώσει τους διατρέχουν, συγχρωτιζόμενοι μέ τούς προσβληθέντες ἀπό τόν ἰό covid 19.
3) Ὑπογραμμίζει τήν ἀνάγκη νά ὑπακούουν ὅλοι στίς ἀποφάσεις καί ἐντολές τῶν ἁρμοδίων ὑγειονομικῶν ἀρχῶν γιά τό κοινό καλό.
4) Σέ συνέχεια τῶν σχετικῶν ἀποφάσεων πού ἤδη πῆραν μερικές ἐπαρχίες τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, σήμερα γενικεύεται γιά ὅλες τίς ἐπαρχίες του ἡ ἐκκλησιαστική ἀπόφασις καί ἐντολή νά ἀνασταλοῦν ὅλες οἱ θρησκευτικές ἱερουργίες, ἐκδηλώσεις καί τελετές, μέχρι τέλους Μαρτίου, ἐκτός ἀπό τήν προσωπική προσευχή τῶν Χριστιανῶν στούς ναούς πού θά παραμείνουν ἀνοικτοί ὅπως μέχρι τώρα. Ἡ ἀπαγόρευσις αὐτή θά ἀναθεωρηθῇ ἀργότερα, σύμφωνα μέ τήν ἐξέλιξι τῆς πανδημίας πού προκάλεσε ὁ ἰός.
5) Στά ἁπανταχοῦ Πατριαρχικά καί Σταυροπηγιακά Μοναστήρια θά τελοῦνται κανονικά οἱ ἱερές ἀκολουθίες ἀπό τίς Ἀδελφότητές τους, δέν θά γίνωνται ὅμως δεκτοί προσκυνηταί ἐκ τοῦ κόσμου.
6) Μέσα σ᾿ αὐτά τά πλαίσια, ἀναστέλλεται μέχρι νεωτέρας ἀποφάσεως καί ἡ λειτουργία τῶν Πατριαρχικῶν Γραφείων στό Φανάρι, ὅπου ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης καί οἱ κληρικοί τῆς Πατριαρχικῆς Αὐλῆς θά τελοῦν τίς νενομισμένες ἱερές ἀκολουθίες καί θά προσεύχωνται, γιά ὅλο τόν κόσμο καί γιά τήν ταχεῖα παρέλευσι τῆς δοκιμασίας.
Ἐκ τῆς Ἀρχιγραμματείας
τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου

