
Μητρόπολη
Ἀνακοίνωσις ὀνομαστηρίων Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καί Νισύρου ἀνακοινοῦται ὅτι ὁ Σεβασμιώτατος Ποιμενάρχης ἡμῶν, ἄγων τήν ὀνομαστικήν του ἑορτήν, τήν 22αν Ἀπριλίου, ἡμέραν Τετάρτην, Μνήμη τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Ἀποστόλου Ναθαναήλ, θά προεξάρχη Θείας Λειτουργίας εἰς τόν Ἱερόν Μητροπολιτικόν Ναόν Ἁγίου Νικολάου Κῶ, ἀρχομένης τήν 7ην πρωινήν.
Μετά τό πέρας τῆς Θείας Λειτουργίας, ὁ Σεβασμιώτατος θά δεχθῆ εἰς τό Ἐπισκοπεῖον τούς ἐπιθυμοῦντας νά εὐχηθοῦν ἑορτίως, μέχρι τό μεσημέρι, καθότι τό ἑσπέρας τῆς ἰδίας ἡμέρας θά χοροστατήση εἰς τόν Ἑσπερινόν τοῦ Ἁγίου Γεωργίου εἰς τόν πανηγυρίζοντα Ἱερόν Ναόν εἰς τό Πυλί.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
Ὁ Ἑσπερινός τῆς Αγάπης στήν Κῶ
Χριστός Ανέστη!
Στὶς 10.00 τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς τοῦ Πάσχα ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναήλ, ἀκολουθώντας παλαιὰ παράδοση, περιστοιχιζόμενος ἀπὸ κληρικοὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως εἰσῆλθε στὸ Μητροπολιτικὸ Παρεκκλήσιο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου ὅπου ἐνεδύθη τὰ ἀρχιερατικὰ ἄμφια στὸ μέσον τοῦ ναοῦ.
Ἀμέσως μετά ὁ Σεβασμιώτατος, ὁ κλῆρος καὶ ὁ λαός, μὲ τὴ συνοδεία τῆς Φιλαρμονικῆς τοῦ Δήμου Κῶ, κατευθύνθηκαν πρὸς τὸν Μητροπολιτικὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου, στὸν ὁποῖο ξεκίνησε ὁ Ἑσπερινός. Πρὶν τὴν Εἴσοδο τοῦ Εὐαγγελίου ἀνεχώρησαν κατευθυνόμενοι πρὸς τὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίας Παρασκευῆς. Ἐκεῖ, μετὰ τὸν ὕμνο «Φῶς ἰλαρόν» διαβάστηκε ἡ εὐαγγελικὴ περικοπὴ στὰ ἑλληνικά, λατινικά, γαλλικά, ἀγγλικὰ καὶ γερμανικὰ και ἐψάλη στὴν ὁμηρικὴ διάλεκτο. Μὲ τὴν ὁλοκλήρωση τοῦ Ἑσπερινοῦ ὁ Σεβασμιώτατος μοίρασε ὡς εὐλογία πασχαλινὰ αὐγὰ στοὺς πιστούς.
Πατριαρχική Ἀπόδειξις ἐπί τῷ Ἁγίῳ Πάσχα 2015
Ἀριθμ. Πρωτ. 346
+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
Ἀδελφοὶ συλλειτουργοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
Χριστὸς Ἀνέστη!
Ὅλοι οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοὶ ἑορτάζομεν καὶ ἐφέτος χαρμοσύνως τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ ψάλλομεν: «Θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν, Ἅδου τὴν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς τῆς αἰωνίου ἀπαρχήν• καὶ σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τὸν Αἴτιον» (τροπάριον τοῦ Κανόνος τῆς Ἀναστάσεως).
Καὶ ἐνῷ ἡμεῖς χαρμοσύνως ἑορτάζομεν τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Κυρίου, ὡς πραγματικότητα ζωῆς καὶ ἐλπίδος, πέριξ ἡμῶν, ἐν τῷ κόσμῳ, ἀκούομεν τὰς κραυγὰς καὶ τὰς ἀπειλὰς τοῦ θανάτου, τὰς ὁποίας ἐκτοξεύουν ἐκ πολλῶν σημείων τῆς γῆς ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι πιστεύουν ὅτι δύνανται νὰ λύσουν τὰς διαφορὰς τῶν ἀνθρώπων διὰ τῆς θανατώσεως τῶν ἀντιπάλων, γεγονὸς τὸ ὁποῖον καὶ ἀποτελεῖ τὴν μεγαλυτέραν ἀπόδειξιν τῆς ἀδυναμίας των. Διότι, διὰ τῆς προκλήσεως τοῦ θανάτου τοῦ συνανθρώπου, διὰ τῆς ἐκδικητικότητος κατὰ τοῦ ἑτέρου, τοῦ διαφορετικοῦ, δὲν βελτιώνεται ὁ κόσμος, οὔτε ἐπιλύονται τὰ προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Εἶναι, ἄλλωστε, ὑπὸ πάντων παραδεκτὸν καὶ ἀναγνωριζόμενον, ἰδιαιτέρως δὲ ὑπὸ τῶν σκεπτομένων ἀνθρώπων πάσης ἐποχῆς, ὅτι τὸ κακὸν νικᾶται διὰ τοῦ ἀγαθοῦ καὶ οὐδέποτε διὰ τοῦ κακοῦ.
Τὰ προβλήματα ἐπιλύονται ἀληθῶς διὰ τῆς ἀναγνωρίσεως καὶ τῆς τιμῆς τῆς ἀξίας τοῦ προσώπου καὶ διὰ τοῦ σεβασμοῦ τῶν δικαιωμάτων του. Καὶ ἀντιστρόφως, τὰ παντὸς εἴδους προβλήματα δημιουργοῦνται καὶ ὀξύνονται ἐκ τῆς περιφρονήσεως τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καὶ τῆς καταπατήσεως τῶν δικαίων αὐτοῦ, ἰδιαιτέρως τοῦ ἀδυνάτου, ὁ ὁποῖος πρέπει νὰ δύναται νὰ αἰσθάνεται ἀσφαλὴς καὶ ὁ ἰσχυρὸς νὰ εἶναι δίκαιος διὰ νὰ ὑπάρξῃ εἰρήνη.
Ἀλλὰ ὁ Χριστὸς ἀνέστη ἐκ τῶν νεκρῶν καὶ ἀπέδειξε καὶ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπον τὴν ἀδυναμίαν τοῦ θανάτου νὰ ἐπικρατήσῃ καὶ νὰ ἐπιφέρῃ σταθερὰν μεταβολὴν εἰς τὸν κόσμον. Αἱ δημιουργούμεναι διὰ τοῦ θανάτου καταστάσεις εἶναι ἀναστρέψιμοι, διότι, παρὰ τὰ φαινόμενα, εἶναι προσωριναί, δὲν ἔχουν ρίζαν καὶ ἰκμάδα, ἐνῷ ἀοράτως παρὼν εἶναι ὁ πάντοτε νικήσας τὸν θάνατον Χριστός.
Ἡμεῖς, οἱ ἔχοντες τὴν ἐλπίδα μας εἰς Αὐτόν, πιστεύομεν ὅτι τὸ δικαίωμα τῆς ζωῆς ἀνήκει εἰς ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ἡ Ζωὴ καὶ ἡ Ἀνάστασις προσφέρονται ὑπὸ τοῦ πατήσαντος τὸν θάνατον καὶ τὴν ἰσχύν αὐτοῦ ἐπὶ τῶν ἀνθρώπων, Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ εἰς Αὐτὸν μόνον καὶ εἰς τὴν διδασκαλίαν Του ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἐλπίζῃ. Ἡ πίστις εἰς τὸν Χριστὸν ὁδηγεῖ εἰς τὴν Ἀνάστασιν, εἰς τὴν Ἀνάστασιν πάντων ἡμῶν, ἡ πίστις καὶ ἡ ἐφαρμογὴ τῆς διδασκαλίας Του εἰς τὴν ζωήν μας ὁδηγοῦν εἰς τὴν σωτηρίαν πάντων ἡμῶν, ἀλλὰ καὶ εἰς τὴν ἀντιμετώπισιν τῶν προβλημάτων μας ἐν τῷ κόσμῳ.
Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα,
Τὸ μήνυμα τῆς Ἀναστάσεως, ἡ ὑπέρβασις αὕτη τῆς ἀνθρωπίνης ἀδυναμίας, εἶναι τὸ κήρυγμα τῆς ζωῆς ἔναντι τῆς φθορᾶς τοῦ κόσμου καὶ τῆς περιπετείας τῶν ἀνθρωπίνων, καὶ εἰς αὐτὸ προσκαλοῦμεν ἀπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἡμεῖς ὁ ἐλέῳ Θεοῦ Προκαθήμενος τῆς ἐν ἀληθείᾳ Ὀρθοδόξου ἀγάπης, πάντα ἄνθρωπον εἰς γνῶσιν καὶ βίωσιν, φρονοῦντες ὅτι μόνον δι᾿ αὐτοῦ θὰ ἐπανευρεθῇ ἡ «κλαπεῖσα» ὑπὸ τῆς ἀνθρωπίνης συγχύσεως «ἐλπὶς ἡμῶν» καὶ τοῦ κόσμου παντός.
Εἴθε τὸ φῶς τῆς Ἀναστάσεως νὰ φωτίζῃ τὰς καρδίας ὅλων διὰ νὰ χαίρωνται ὁμοῦ μετὰ τῶν συνανθρώπων των ἐν ἀγάπῃ, εἰρήνῃ καὶ ὁμονοίᾳ ἐν τῷ Υἱῷ καὶ Λόγῳ τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι τὸ Φῶς τοῦ κόσμου, ἡ Ἀλήθεια καὶ ἡ Ζωή.
Αὐτῷ μόνῳ, τῷ Ἀναστάντι ἐκ νεκρῶν Κυρίῳ τῆς δόξης, τῷ «ζωῆς κυριεύοντι καὶ θανάτου δεσπόζοντι», τῷ ζῶντι εἰς τοὺς αἰῶνας καὶ τοῖς «ἐν τοῖς μνήμασι ζωὴν χαριζομένῳ», ἡ δόξα καὶ ἡ τιμὴ καὶ ἡ εὐχαριστία. Ἀμήν.
Φανάριον, Ἅγιον Πάσχα ,βιε΄
† Ὁ Κωνσταντινουπόλεως
διάπυρος πρὸς Χριστὸν Ἀναστάντα
εὐχέτης πάντων ὑμῶν
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΟΡΟΣΤΑΣΙΩΝ - ΘΕΙΩΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΟΣ ΚΑΙ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΠΑΣΧΑ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΝ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΝ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΝΙΣΥΡΟΥ
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΟΡΟΣΤΑΣΙΩΝ – Θ. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΩΝ ΣΕΒ. ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ
ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΓΙΑΝ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗΝ ΕΒΔΟΜΑΔΑ
ΠΑΣΧΑ 2015
5 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Κυριακή τῶν Βαΐων
Ἀρχιερατική θεία λειτουργία ἐν τῷ Ἱ. Ναῷ Εἰσοδίων Θεοτόκου Κεφάλου................................................. 07:00
Ἑσπερινός .......................................................................................................................................................... 17:00
Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου - Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Κῶ....................... 19:00
6 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μεγάλη Δευτέρα
Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων - Ἀρχιερατική χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Ν. Ἁγ. Παρασκευῆς......................... 07:00
Ἀπόδειπνον .......................................................................................................................................................... 17:00
Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου - Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Ναῷ Ἁγ. Παύλου Λινοποτίου .................... 19:00
7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μεγάλη Τρίτη
Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων – Ἀρχιερατική χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Ν. Παναγίας Φανερωμένης ....... 07:00
Ἀπόδειπνον......................................................................................................................................................... 17:00
Ἀκολουθία τοῦ Νυμφίου - Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Ἁγ. Παύλου Κῶ............................................ 19:00
8 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μεγάλη Τετάρτη
Λειτουργία τῶν Προηγιασμένων - Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Ν. Θ. Ἀναλήψεως Ζηπαρίου ....... 07:00
Ἀκολουθία Ἱ. Εὐχελαίου - Ἀρχιερατική χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Ν. Ἁγ. Πάντων............................................... 17:00
Ὄρθρος Μεγάλης Πέμπτης ................................................................................................................................ 19:00
9 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μεγάλη Πέμπτη
Θ. Λειτουργία τοῦ Μ. Βασιλείου - Ἀρχιερατική χοροστασία ἐν τῇ Ἱ. Μονῇ Ἁγ. Νεκταρίου ....................... 07:00
Ἀκολουθία τῶν Ἁγίων Παθῶν - Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ναῷ Ἁγ. Νικολάου .................. 19:00
10 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μεγάλη Παρασκευή
Ἀκολουθία Μ. Ὡρῶν καί Ἑσπερινός - Ἀρχιερατική χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ν. Ἁγ. Νικολάου Κῶ ..... 10:00
Ἡ Ἀκολουθία θά τελεσθῆ καί ἐν τῷ Ἱ.Ναῷ Ἁγ.Ἰωάννου- Ἑπτά Βήματα τοῦ Κοιμητηρίου ........................... 07:00
Ἀκολουθία τοῦ Ἱ. Ἐπιταφίου Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ναῷ Ἁγ. Νικολάου Κῶ ............... 19:00
Λιτάνευσις τοῦ Ἱ. Ἐπιταφίου .............................................................................................................................. 21:30
11 ΑΠΡΙΛΙΟΥ Μέγα Σάββατον
Μέγας Ἑσπερινός καί θεία λειτουργία Μ. Βασιλείου .................................................................................... 07:00
Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ναῷ Ἁγ. Νικολάου
12 ΑΠΡΙΛΙΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΓΙΟΥ ΠΑΣΧΑ
Ὅρθρος-Ἀρχιερατική θεία λειτουργία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ν. Ἁγίου Νικολάου Κῶ ......................................... 23:00
Ἑσπερινός τῆς Ἀγάπης – Ἔναρξις ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Παρεκκλησίῳ Εὐαγγελισμοῦ Κῶ ................................ 10:00
Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἱ. Μητρ. Ναῷ Ἁγ. Νικολάου καί ἐν συνεχείᾳ πομπή πρός τόν
Ἱ. Ν. Ἁγ. Παρασκευῆς Κῶ, ἔνθα ἡ συνέχεια καί ἡ Ἀπόλυσις τοῦ Ἑσπερινοῦ.
Ἀρχιερατική Χοροστασία ἐν τῷ Ἑσπερινῷ τῆς Ἀγάπης εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἁγίου Νεκταρίου ............... 18.00
ΚΑΛΗ ΔΥΝΑΜΗ – ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΔΙΑΒΑΣΗ
Ὁλοκληρώθηκε ἡ συντήρηση του Κώδικα Α΄ Ἀρχείου Δουλείας
Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κώου καί Νισύρου ἀνακοινώνει ὅτι μετά τριετῆ ἐπιστημονικήν ἐργασίαν συντηρήσεως, παρελήφθη τήν 30ην Μαρτίου 2015, εἰς ἀρίστην κατάστασιν ὁ Κῶδιξ Α΄ τοῦ Ἀρχείου Δουλείας τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καί Νισύρου.
Τό κόστος τῆς συντηρήσεως τοῦ ἀνωτέρῳ Κώδικος ἐπωμίσθη ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κώου καί Νισύρου, ἡ ὁποία παρά τάς δυσχερεῖς οἰκονομικάς συνθήκας, καταβάλλει προσπαθείας ὥστε νά μήν σταματήσῃ ἡ συντήρησις τῶν ἱερῶν Κωδίκων, τοῦ μοναδικοῦ ὑπάρχοντος Ἀρχείου, περιέχοντος σημαντικά στοιχεῖα τῆς ἱστορίας τοῦ τόπου μας.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΗΣ ΕΚΠΟΜΠΗΣ
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κώου καί Νισύρου ἀνακοινώνει ὅτι τήν Πέμπτη 16 Ἀπριλίου στίς 9.00-10.00 μ.μ. θά ξεκινήσει ἡ τηλεοπτική ἐκπομπή τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καί Νισύρου στόν Δημοτικό Τηλεοπτικό Σταθμό Κῶ.
Ἡ ἐκπομπή πού θά μεταδίδεται τήν πρώτη Πέμπτη κάθε μηνός θά ἔχει τίτλο «Χαιρόμαστε τή ζωή στόν εὐλογημένο μας τόπο» καί θά τήν παρουσιάζει ἡ κ. Νάνσυ Γαμβρέλλη.
Στήν ἐκπομπή θά θίγονται πνευματικά θέματα, κοινωνικά ζητήματα καί σημαντικά προβλήματα τοῦ τόπου μας.
Καλεσμένος στήν πρώτη ἐκπομπή θά εἶναι ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ.
Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΟΡΤΗΣ ΙΕΡΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΠΑΡΕΚΚΛΗΣΙΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ
Ἀνακοινώνουμε τό Πρόγραμμα Ἑορτασμοῦ τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Παρεκκλησίου Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.
Α) Τρίτη 24 Μαρτίου Ὥρα 6.00 μ.μ.
Μέγας Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός
Β) Τετάρτη 25 Μαρτίου Ὥρα 7.00 π.μ.
Ὄρθρος καί Θ. Λειτουργία
Ἐκ τοῦ Γραφείου τῆς Ἱ. Μητροπόλεως
Ἐπιμνημόσυνη δέηση γιά τούς πεσόντες (6 Μαρτίου 2015)
Τήν Παρασκευή 6 Μαρτίου ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ ἐτέλεσε ἐπιμνημόσυνη δέηση στό Ἡρῶο τῆς Κῶ. Ἀμέσως μετά ἔγινε ἡ κατάθεση στεφάνων ἀπό τούς μαθητές καί τους φορεῖς τοῦ νησιοῦ. Στή συνέχεια ἔψαλλε τρισάγιο στό μνημεῖο τῶν ἀρχιερέων, Ζαχαρίου καί Γερασίμου, καί στό μνημεῖο τῶν πεσόντων.
Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου μετὰ τὸ πέρας τοῦ Ἑσπερινοῦ εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Ἁγίου Δημητρίου Κιρκιντζὲ (9 Φεβρουαρίου 2015)
Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοί,
Ὁσιολογιώτατε Ἀρχιμανδρῖτα τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κύριε Κύριλλε Συκῆ, Ἱερατικῶς Προϊστάμενε τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης,
Εὐλογημένοι προσκυνηταί, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,
«Οἱ δὲ Ἴωνες οὗτοι, τῶν καὶ τὸ Πανιώνιόν ἐστι, τοῦ μὲν οὐρανοῦ καὶ τῶν ὀρέων ἐν τῷ καλλίστῳ ἐτύγχανον ἱδρυσάμενοι πόλιας πάντων ἀνθρώπων τῶν ἡμεῖς ἴδμεν». Διὰ τῶν λόγων τούτων ὁ ἀρχαῖος ἱστορικὸς Ἡρόδοτος ἐκθειάζει τὰ φυσικὰ πλεονεκτήματα τῆς εὐλογημὲνης παρὰ Θεοῦ περιοχῆς τῆς Ἰωνίας, τὴν ὁποίαν ἐπισκεπτόμεθα κατὰ τὰς ἡμέρας αὐτάς. Ἡ σπανία ἀτμόσφαιρά της, ὁ ὑπέροχος οὐρανὸς καὶ τὸ θαυμάσιον κλῖμα ἀποτελοῦν ἐξαιρετικα προνόμια αὐτῆς.
Ζῶντες ἐντὸς ἀπλέτου φυσικοῦ φωτὸς οἱ Ἴωνες, ἀμέσως προσέλαβον τὸ ἀληθινὸν φῶς τῆς εἰς τὸν Χριστὸν πίστεως, μετὰ τὴν Ἀνάστασιν Αὐτοῦ, κατὰ τὰς περιοδείας τῶν Ἀποστόλων. Πρὸ δύο χιλιάδων ἐτῶν ἐθεμελιώθη εἰς τὴν ἱστορικὴν αὐτὴν περιοχὴν ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Τὰ σήμερον σωζόμενα εἰς τὸν γεωγραφικὸν χῶρον της μνημεῖα μαρτυροῦν τὸ ἦθος μιᾶς κοινωνίας, ἡ ὁποία, πρὸ Χριστοῦ εἰσέτι, ἐγνώριζε νὰ σέβεται τὴν δημιουργίαν, νὰ ἀγαπᾷ τὸ φῶς καὶ νὰ ἐναρμονίζῃ τὰ οἰκοδομήματα τοῦ πολιτισμοῦ της εἰς ἀπόλυτον συμφωνίαν μὲ τὸ φυσικὸν περιβάλλον της.
Εὑρισκόμεθα σωματικῶς, ἀδελφοί, εἰς τὸ Κιρκιντζὲ τῶν 3.500 ὀρθοδόξων ρωμηῶν πιστῶν τοῦ ἔτους 1921 καὶ προσευχόμεθα εἰς τοὺς Ναούς του. Ἔχοντες σήμερον τὴν εὐλογίαν νὰ εὑρισκώμεθα εἰς τὸν ἱερὸν καὶ ἀπέραντον τοῦτον χῶρον, ἀπὸ ἱστορικῆς, γεωγραφικῆς καὶ πνευματικῆς σκοπιᾶς, καὶ νὰ τελῶμεν τὸν ἑσπερινὸν εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Κιρκιντζέ, αὐθορμήτως ἀναπολοῦμεν τὴν «ἐρώτησιν» τοῦ Δημιουργοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν Προφήτην Ἰεζεκιήλ : «Υἱὲ ἀνθρώπου, εἰ ζήσεται τὰ ὀστέα ταῦτα;» (37,2).
Ἡ ἀπάντησις εἰς τὸ διαχρονικὸν ἐρώτημα τοῦτο τοῦ ὁδοιπόρου ἐπὶ τῆς γῆς ἀνθρώπου ἀσφαλῶς δὲν εἶναι εὐχερής. Οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ οὐδέποτε βεβαίως παύομεν νὰ ἐλπίζωμεν καὶ νὰ πιστεύωμεν ὅτι τὰς ἐξελίξεις τῶν χρόνων καὶ τῶν καιρῶν ρυθμίζει καὶ διευθετεῖ κατὰ τὸ ἴδιον Θέλημα μόνον ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος, κατὰ τὰς ἀνεξερευνήτους βουλὰς Αὐτοῦ, «ἀνυψοῖ καὶ ταπεινοῖ», ἀνατρέπει βουλὰς καὶ σχέδια τῶν «ἰσχυρῶν ἐξουσιαστῶν» τῆς γῆς, καὶ ἐνεργεῖ τὰ πάντα εἰς δόξαν Αὐτοῦ.
Ὑπὸ τὴν θεώρησιν αὐτήν, εἶναι εὐλογημένον τὸ γεγονὸς ὅτι καὶ πάλιν αἱ ἱεραὶ ὑμνωδίαι ἀκούονται εἰς τὰ πρὸ ἑνὸς περίπου αἰῶνος ἐγκαταλειφθέντα καὶ σιγήσαντα πατρογονικὰ ἱερὰ τῆς περιοχῆς τῆς Ἰωνίας. Ἡ ἀποψινὴ ἀκολουθία εἰς τὸν Κιρκιντζὲ ποτίζει τὸ δένδρον τῆς ἐλπίδος καὶ ἐπιτρέπει νὰ ὁραματιζώμεθα διὰ τὸ μέλλον. Ἡ ἀπάντησις εἰς τὸ ἐρώτημα πρὸς τὸν Προφήτην ἔρχεται δι᾿ αὐτῆς ταύτης τῆς πραγματικότητος, τὴν ὁποίαν ἐπιγραμματικῶς ἐκφράζει ὁ γνωστὸς ποιητὴς Γιάννης Ρίτσος: «Αὔριο ἴσως γελάει ὁ δρόμος κάτω ἀπ᾿ τὰ πάμφωτα πέλματα τῆς νέας μέρας. Ἄγρυπνοι σφίγγοντας τὶς παλάμες μας ἀγαποῦμε καὶ πιστεύουμε» (Γιάννης Ρίτσος).
Εἰς τὴν σημερινὴν ἡμέραν χαρᾶς διὰ τὸν Κιρκιντζὲ προεξάρχει ὁ πολιοῦχος τῆς πόλεως αὐτῆς Ἅγιος Μεγαλομάρτυς Δημήτριος, δόξαν δὲ καὶ εὐχαριστίαν ἀναπέμπομεν τῷ Ἁγίῳ Θεῷ, ὁ Ὁποῖος μᾶς ἀξιώνει νὰ ἴδωμεν καὶ πάλιν τὸν ἄξιον πάσης τιμῆς καὶ εὐλαβείας Ναόν του πλήρη πιστῶν, ἔστω καὶ ἐν ἀλληγορικῶς «παρερχομένῳ ὁράματι». Αἰσθανόμεθα ἱερὰν συγκίνησιν καὶ βαθεῖαν κατάνυξιν ψυχικήν, μεταιρόμενοι ἀληθῶς ἐκ τῆς γῆς πρὸς τὰ οὐράνια, εἰς τὴν μνήμην τῶν ὅσων ἀδελφῶν μας ἔζησαν ἐδῶ εἰς τὸν Ὀρθόδοξον Κιρκιντζέ, διὰ τὸν ὁποῖον μεριμνῶμεν ὅλαι αἱ ἀπὸ τοῦ 1924 καὶ ἑξῆς γενεαὶ νὰ μὴ περιπέσῃ εἰς τὴν λήθην καὶ σβύσῃ ἡ παράδοσίς του. Αἰσθανόμεθα συγκίνησιν ὁμοιάζουσαν μὲ ἐκείνην τοῦ μυθικοῦ καὶ συγχρόνως θρυλικοῦ Ὀδυσσέως, ὁ ὁποῖος μετὰ πολυετῆ περιπλάνησιν ἐπιστρέφει εἰς τὴν ἠγαπημένην του Ἰθάκην.
Ἤλθομεν, λοιπόν, καὶ ἡμεῖς μὲ τοὺς ἁγίους συνοδικοὺς ἀρχιερεῖς καὶ τὸν λαὸν τοῦ Θεοῦ εἰς τὸν Κιρκιντζὲ καὶ εἰς τὰς λοιπὰς πόλεις τῆς Ἰωνίας -διὰ τὴν ὁποίαν καυχᾶται ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπό-λεως-, ὄχι ὡς ἁπλοῖ προσκυνηταὶ ἢ καὶ ἁπλοῖ θεαταὶ ἑνὸς παρελθόντος μυστηρίου. Ἤλθομεν ἐν τῇ πραγματικότητι εἰς τὰ ἴδια, εἰς τὰς πατρογονικὰς ἑστίας τῆς Χάριτος, ἡ ὁποία Χάρις τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὡς ἄλλη αὔρα λεπτὴ μαρτυρεῖ τὴν παρουσίαν καὶ τὴν προσφορὰν τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ εἰς τοὺς χώρους τούτους. Ἡ ὥρα εἶναι μοναδικὴ καὶ δὲν ἐπιτρέπει λόγους ἀλλὰ μόνον βιωματικὴν ὅλων μας προσέγγισιν τῆς προσευχητικῆς αὐτῆς στιγμῆς, ἡ ὁποία ἑνώνει τὸ παρελθὸν μὲ τὸ παρόν, μὲ ἔκτασιν εἰς τὸ μέλλον.
Εὑρισκόμεθα ἀκόμη ἀπόψε ἐδῶ, διὰ νὰ τιμήσωμεν τοὺς μεγάλους Ἁγίους τῆς πλησιοχώρου ἱστορικῆς Ἐφέσου: τὸν κορυφαῖον τῶν Ἐθνῶν Ἀπόστολον Παῦλον, τὸν πολλὰ ὑπομείναντα καὶ παθόντα διὰ τὸν ἐκχριστιανισμὸν αὐτῆς. Τὸν ἠγαπημένον Μαθητὴν τοῦ Κυρίου Ἰωάννην τὸν Ἀπόστολον καὶ Εὐαγγελιστὴν καὶ Θεολόγον, ὁ ὁποῖος διῆλθεν εἰς τὴν περιοχὴν ἕνα διάστημα τοῦ ἐπιγείου βίου του. Τὴν Ἰσαπόστολον καὶ Μυροφόρον Μαρίαν τὴν Μαγδαληνήν, ἡ ὁποία πρώτη ἔλαβε «πεῖραν» τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Κυρίου, ἥψατο τῶν ποδῶν τοῦ Ἀναστάντος καὶ ἤκουσε τῆς φωνῆς Αὐτοῦ: «Μαρία, μὴ μου ἅπτου• οὔπω γὰρ ἀναβέβηκα πρὸς τὸν Πατέρα μου» καὶ τῆς ὁποίας ὁ τάφος κεῖται ἐκεῖ, εἰς τὴν Ἔφεσον. Ἀκόμη, τοὺς ἑπτὰ Παῖδας, οἱ ὁποῖοι ἐβεβαίωσαν τὴν Ἐκκλησίαν καὶ τὸν κόσμον περὶ τῆς κοινῆς ἀναστάσεως τῶν νεκρῶν διὰ τῆς «κοιμήσεώς» των ἐπὶ πολλοὺς αἰῶνας ἐν σπηλαίῳ τῆς πόλεως καὶ τῆς ἐγέρσεώς των καὶ ἐμφανίσεώς των εἰς τὸν κόσμον, ὡς περιγράφει ὁ συναξαριστὴς τῆς 4ης Αὐγούστου καὶ τῆς 18ης Δεκεμβρίου.
Ἡ πόλις τοῦ Κιρκιντζὲ καυχᾶται ὅμως καὶ διότι ἔχει προστάτην τὸν μέγιστον ἐν Ἀθληταῖς ἀθλοφόρον Δημήτριον. Εὐχαριστοῦμεν τὸν Ἅγιον, ὁ ὁποῖος μᾶς ἠξίωσε νὰ ἐνθυμηθῶμεν ἐδῶ τὸ ἡρωϊκὸν μαρτύριον αὐτοῦ, ἀπὸ τὸ σεβασμιώτατον καὶ ἁγιώτατον σῶμα τοῦ ὁποίου ἀνέβλυσε καὶ κατεπλημμύρισε τὴν οἰκουμένην τὸ πανεύοσμον μῦρον του.
Εὐχαριστοῦμεν τὸν Κύριον τῆς δόξης, διότι μᾶς ἠξίωσε νὰ ἀνοίξωμεν τὸν Ναὸν τοῦ δεδοξασμένου Ἁγίου Του, ἐντὸς τοῦ ὁποίου ἀντηχοῦσαν ἄλλοτε αἱ ἱεραὶ ὑμνωδίαι τῶν εὐσεβῶν, ὅπου ἐτελεῖτο ἡ ἀναίμακτος θυσία καὶ ἐδοξολογεῖτο ὁ εὐεργέτης τοῦ παντός. Τὸν ναόν, ἐντὸς τοῦ ὁποίου εὐχαριστοῦσαν τὸν Μεγαλομάρτυρα οἱ μακαριστοὶ Ὁμογενεῖς μας διὰ τὰς τόσας εὐεργεσίας καὶ τὰ θαυμάσιά του, τὰ ὁποῖα καθ᾿ ἑκάστην καὶ κατὰ διαφόρους περιστάσεις ἐποίει εἰς αὐτούς.
Εὐχαριστοῦμεν τὰς ἀρχὰς τοῦ τόπου διὰ τὴν ἄδειαν τὴν ὁποίαν εὐγενῶς μᾶς προσέφερον διὰ τὴν τέλεσιν τῆς ἱερᾶς ἀκολουθίας ταύτης καὶ εὐχόμεθα ἡ φιλία μεταξὺ τῶν δύο λαῶν ἑκατέρωθεν τοῦ Αἰγαίου νὰ συνεχίζεται καὶ νὰ αὐξάνῃ. Εὐχόμεθα οἱ Ἅγιοι τῆς περιοχῆς νὰ ἀνταποδίδουν μισθὸν εἰς ὅλους σας, ἀδελφοὶ συμπροσκυνηταὶ καὶ συνοδοιπόροι μας εἰς τὸ προσκύνημα αὐτὸ μνήμης, ἀλλὰ καὶ συνεχείας μετὰ συνεπείας εἰς τὸν ἀγῶνα τοῦ δικαίου, τοῦ καλοῦ, τοῦ ὀρθοῦ, τῆς ἀληθινῆς λατρείας.
Εὐχαριστοῦμεν, ἀδελφοί, διὰ τὸ προσκύνημά σας αὐτό, διὰ τὸ ὁποῖον ὑπεβλήθητε εἰς πολλοὺς κόπους διὰ νὰ τιμήσετε μαζί μας, μὲ τὴν παρουσίαν σας, τὸ σπουδαῖον γεγονὸς τῆς τελέσεως ἱερουργιῶν εἰς τὴν ἐδῶ περιοχὴν μετὰ πολυετῆ σιγήν. Οἱ Ἅγιοι νὰ σᾶς σκεπάζουν καὶ νὰ σᾶς εὐλογοῦν καὶ νὰ ἀμείβουν τὴν προθυμίαν καὶ τὴν ἀγάπην σας διὰ τὴν «κληροδοσίαν» ταύτην, τοὺς ἱεροὺς τούτους καὶ ἀλησμονήτους τόπους. Ἐπικαλούμεθα ἐφ᾿ ὅλους σας τὴν Χάριν τοῦ μεγαλομάρτυρος Δημητρίου καὶ τοῦ Τιμίου Προδρόμου, εἰς τιμὴν τοῦ ὁποίου ἐκτίσθη ὁ ἕτερος ναὸς τοῦ Κιρκιντζέ, καὶ μετὰ συγκινήσεως καὶ ἱεροῦ ἐνθουσιασμοῦ ἀναφωνοῦμεν: «Τὶς Θεὸς μέγας, ὡς ὁ Θεὸς ἡμῶν, Σὺ εἶ ὁ Θεὸς ἡμῶν ὁ ποιῶν θαμάσια μόνος». Ἀληθῶς, «ὁ Θεὸς ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ ἐν τῇ γῇ πάντα ὅσα ἠθέλησεν ἐποίησεν»!
Ἐλπίζομεν δὲ καὶ εὐχόμεθα τὸ σημερινὸν γεγονὸς νὰ μὴ ἀποτελέσῃ μεμονωμένην εὐεργετικὴν ἐνέργειαν ἀλλὰ συνέχειαν τῆς παρουσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου εἰς τὰς ἱστορικὰς ταύτας περιοχάς, διαβεβαιοῦντες ὅτι ἡ παρουσία αὐτὴ μόνον θετικὰς καὶ εὐεργετικὰς ἐπιπτώσεις θὰ ἔχῃ, ὡς καὶ κατὰ τὸ παρελθὸν τῆς εἰρηνικῆς ἐπὶ αἰῶνας πολλοὺς συμβιώσεως τῶν ὀρθοδόξων ρωμηῶν μετὰ τῶν ἐπιτοπίων μουσουλμάνων. Ἀκριβῶς, ὅπως περιγράφει τὴν συμβίωσιν αὐτὴν ἡ ἀείμνηστος γόνος τοῦ Κιρκιντζὲ Διδὼ Σωτηρίου: «Ἂν ὑπάρχει αὐτὸ ποὺ λέμε παράδεισος, τὸ χωριό μας ὁ Κιρκιντζὲς ἤτανε ἕνα δεῖγμα του. Κοντὰ στὸ Θεὸ ζούσαμε, ψηλά, ἀνάμεσα σὲ κατάφυτα βουνὰ καὶ ξαγναντεύαμε ὁλόκληρο τὸν καρπερὸ κάμπο τῆς Ἔφεσος, ποὺ ἤτανε δικός μας ἴσαμε τὴ θάλασσα ὧρες δρόμο, ὅλο συκομπαχτσέδες καὶ λιόδεντρα, καπνά, μπαμπάκια, στάρια, καλαμπόκια καὶ σουσάμια. Τοῦρκοι καὶ ἕλληνες μαζὶ ἀδελφωμένοι, ἑνωμένοι μπρὸς στὴν χαρὰ καὶ μπρὸς στὸ θάνατο... ὅλα ἐκεῖνα τὰ ξυπόλυτα ἐργατόπαιδα, τουρκάκια καὶ ἑλληνόπουλα, παίζαμε φιλιωμένα, ὅπως καὶ μεῖς μὲ τὰ παιδιὰ τῶν μπέηδων... οἱ τοῦρκοι ἀπὸ τὰ γύρω χωριά, τὸ Κιρετσλί, τὸ Χαβουτσλί, τὸ Μπαλατσίκ, μᾶς τιμούσανε καὶ μᾶς θαυμάζανε....».
Καὶ καταλήγομεν, πραγματικὰ καὶ ἀλληγορικά, ἡ Διδὼ Σωτηρίου καὶ μαζί της καὶ ὁ Πατριάρχης σας ἐδῶ εἰς τὸ Κικριντζὲ καὶ ὅλοι οἱ πατέρες καὶ ἀδελφοί μας Κιρκιντζιῶτες καὶ ὁ κτίτωρ τοῦ Ναοῦ τούτου τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ἐπίσκοπος Ἄνθιμος: «Νύχτα σκέπασε τὴ γῆ. Δὲν ἤτανε τοῦτος ὁ κόσμος πλασμένος ἀπὸ χέρι Θεοῦ: Ὄχι, δὲν ἤτανε!.... Γι᾿ αὐτὸ καὶ τόσο αἶμα, τόσο δάκρυ, τόση φωτιά. Γιατὶ καὶ ἡ ἀγάπη ποὺ χάθηκε ἀνεπιστρεπτί : Τόσα φαρμάκια, τόση συφορὰ κι ἐμένα ὁ νοῦς νὰ γυρίσῃ θέλει πίσω στὰ παλιά! Νά᾿ ταν, λέει, ψέμα ὅλα ὅσα περάσαμε καὶ νὰ γυρίζαμε τώρα δὰ στὴ γῆ μας, στοὺς μπαξέδες μας, στὰ δάση μας μὲ τὶς καρδερίνες, τὶς κάργιες καὶ τὰ πετροκοτσύφια, στὰ περιβολάκια μας μὲ τὶς μαντζουράνες καὶ τὶς ἀνθισμένες κερασιές, στὰ πανηγύρια μας μὲ τὶς ὄμορφες τάβλες... Ἀντάρτη τοῦ Κιορ Μεμέτ, χαιρέτα μου τὴν γῆ ὅπου μᾶς γέννησε, Σελὰμ σοϊλέ. Ἂς μὴ μᾶς κρατάει κακία ποὺ τὴν ποτίσαμε μ᾿ αἷμα».
Τῷ δὲ Θεῷ, τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Υἱῷ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, δόξα καὶ κράτος εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.
Ὁμιλία τῆς Α. Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου μετὰ τὸ τῆς Πατριαρχικῆς Χοροστασίας εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν Ἁγίας Φωτεινῆς Σμύρνης (8 Φεβρουαρίου 2015)
Ἱερώτατοι ἅγιοι συνοδικοὶ ἀρχιερεῖς καὶ λοιποὶ ἀδελφοὶ Ἱεράρχαι,
Ἐξοχώτατοι καὶ ἐντιμότατοι ἐκπρόσωποι τῶν τοπικῶν ἀρχῶν, τῶν διπλωματικῶν ἀποστολῶν καὶ τῆς Βορειοατλαντικῆς Συμμαχίας,
Ὁσιολογιώτατε Ἀρχιμανδρῖτα τοῦ καθ᾿ ἡμᾶς Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κύριε Κύριλλε Συκῆ, Ἱερατικῶς Προϊστάμενε τῆς Ὀρθοδόξου Κοινότητος Σμύρνης,
Ἐλλογιμώτατοι κύριοι Καθηγηταί, σύνεδροι τοῦ Α΄ Ἁγιολογικοῦ μας Συνεδρίου,
Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα, οἵ τε ἐνδημοῦντες ἐν Σμύρνῃ καὶ οἱ παρεπιδημοῦντες προσκυνηταί,
«Βασιλοπούλα, ἀτίμητο ρουμπίνι στὴν Ἀνατολή, καὶ στὸ Αἰγαῖο πρώτη. Ποιό ὄνομα προσφιλέστερο ἀπ᾿ τὸ ὄνομα τῆς Σμύρνης, τόσο καλλίφθογγο καὶ τόσο μοσχομυρισμένο», λέγομεν καὶ ἡμεῖς σήμερον μαζὶ μὲ τὴν ποιητικὴ μοῦσα τοῦ Κωστῆ Παλαμᾶ.
Εὑρισκόμεθα εἰς τὴν ἱστορικὴν Σμύρνην, εἰς τὸν Ἱερὸν τοῦτον Ναὸν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς, τὸν ὁποῖον ἀδελφοὶ χριστιανοὶ παρεχώρησαν «ἐπὶ ἐνοικίῳ» διὰ τὴν τέλεσιν κατὰ καιροὺς τῆς Θείας Λειτουργίας διὰ τοὺς ἐναπομείναντας ἐν τῇ εὐλογημένῃ ταύτῃ πόλει Ὀρθοδόξους τὴν πίστιν ρωμηούς, καὶ ὁ ὁποῖος στεγάζει τὴν ἀπὸ διετίας περίπου ἐπανασυσταθεῖσαν Ὀρθόδοξον Κοινότητα τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς Σμύρνης.
Ὡς γνωστὸν εἰς ὅλους, ἡ Σμύρνη ἐκοσμεῖτο μέχρι τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ ἔτους 1922 ἀπὸ τὸν ἀρχαιότερον καὶ σημαντικώτε-ρον ἐν τῇ Ἰωνίᾳ Ἱερὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς, τὸν ὁποῖον ἐπανέκτισε μεγαλοπρεπέστερον ὁ Μητροπολίτης Σμύρνης Γρηγόριος (1785-1797), μετέπειτα Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης. Ἦταν -ἐκείνη ἡ Ἁγία Φωτεινὴ- ἐπὶ αἰῶνας τὸ παλλάδιον τῆς Σμύρνης. Τὸ ἱερὸν τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καὶ λατρείας. Ἡ ζωὴ καὶ ἡ δρᾶσις, ἐκκλησιαστική, ποιμαντική, πνευματική, κοινωνική, διοικητικὴ καὶ εὐρυτέρα, τῆς ποτε ἀκμασάσης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Σμύρνης. Ὑπῆρξε τὸ ἐργαστήριον τῆς ἀρετῆς καὶ ὁ πολιτισμὸς τῶν Σμυρναίων. Ἐδέσποζε τῶν 16 Ἱερῶν Ναῶν τῆς πόλεως, μεταξὺ τῶν ὁποίων καὶ ὁ διασωθεὶς ἐκ τῆς πυρκαϊᾶς τοῦ Σεπτεμβρίου ἐκείνου ναὸς τοῦ Ἁγίου Βουκόλου, εἰς τὸν ὁποῖον, ἀνακαινι-σθέντα μὲ τὴν φιλότιμον πρωτοβουλίαν τοῦ Δήμου Σμύρνης, ἐτελέσαμεν τὴν Θείαν Λειτουργίαν τὴν ἡμέραν τῆς μνήμης του προχθὲς Παρασκευήν.
Σήμερον ἡμεῖς, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, ἡ περὶ ἡμᾶς Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας, καὶ σεῖς, τὰ τέκνα της, οἱ πιστοὶ Ὀρθόδοξοι, οἱ γηγενεῖς τῆς Σμύρνης καὶ οἱ προσελθόντες προσκυνηταὶ ἐξ ἄλλων περιοχῶν τῆς γῆς ἀλλὰ καὶ οἱ παρεπιδημοῦντες λοιποὶ ὀρθόδοξοι ἀδελφοί μας, «ἐγενόμεθα ἐν Σμύρνῃ διὰ τὸν λόγον τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν μαρτυρίαν Ἰησοῦ Χριστοῦ... ἐγενόμεθα ἐν Κυριακῇ ἡμέρᾳ... καὶ ἀκούομεν (νοερῶς) φωνὴν μεγάλην ὡς σάλπιγγος» (πρβλ. Ἀποκ. Ἰωάν. α΄, 9-10). Εὑρισκόμεθα, παρὰ τὴν μεγάλην κληρονομίαν τοῦ παρελθόντος, εἰς τὸν «ἐπὶ ἐνοικίῳ» μικρὸν τοῦτον Ναόν, ἔχοντες ὅμως μαζί μας τὸν Ἔνοικον, δηλαδὴ τὸν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦν Χριστόν, ἵνα κατὰ τὸν Θεολόγον Γρηγόριον εἴπωμεν, καὶ ἀκούομεν τὴν «φωνὴν τὴν μεγάλην», ἀσφαλῶς ἰσχυροτέραν σάλπιγγος.
Διὰ τοῦτο καὶ δὲν θὰ ὁμιλήσωμεν ἡμεῖς. Θὰ δώσωμεν τὸν λόγον εἰς τὸν γνωστὸν λογοτέχνην Ἀλέξανδρον Μωραϊτίδην, περιγράφοντα τὴν παλαιὰν Ἁγίαν Φωτεινὴν τῆς «Μασσαλίας τῆς μικρασιατικῆς ἀκτῆς», τῆς «πρωτοπολιτείας τῆς Ἀνατολῆς», τῆς νύμφης καὶ πρωτευούσης τῆς Ἰωνίας Σμύρνης. Γράφει, λοιπόν, μὲ ἔντονον τὴν καὶ σήμερον ἰσχύουσαν προφητικὴν ἀλληγορίαν, τὸ ἔτος 1898: «Διακρίνω τὸ περίφημον κωδωνοστάσιον τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς• ἕνα πάλλευκον καὶ πολυσύνθετον κομψὸν οἰκοδόμημα μὲ ὡραῖα λευκὰ μάρμαρα, μὲ κίονας καὶ κιονίσκους καὶ τόξα καὶ τοξίδια, μὲ εὔμορφα γεγλυμμένα στολίσματα, ὅπου ἀλλοῦ πουθενὰ δὲν ἔχω ἰδεῖ. Ἂς εἰσέλθωμεν, λοιπόν, εἰς τὴν Μητρόπολιν τῆς Σμύρνης. Μεγάλη, δενδροφυτευμένη, ἀνθόσπαρτος καὶ δροσόλουστος πλατεῖα, μὲ πλατάνους χλοεροὺς καὶ εὐώδεις βασιλικούς, περικλείει τὸν σεπτὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς, ταπεινὸν ἔξωθεν, εὐτελῆ, ἄνευ τρούλλου, πλὴν γέμοντα ἔνδον ἀρχαιότητος, καλλιτεχνημάτων καὶ κατανύξε-ως... . Ὅταν ἐκτίζετο εἶχεν ἀπαγορευθῆ ὑπὸ τοῦ Σουλτάνου ἡ ἀνακαίνισις ἢ ἡ ἀνέγερσις Ναῶν ὑπὸ τῶν ρωμηῶν. Ὅμως οἱ Σμυρναῖοι κατώρθωσαν νὰ λάβουν μίαν ἄδειαν, ἰσχύουσαν διὰ τεσσαράκοντα ἡμέρας. Ἑκατὸ κτίσται, λοιπόν, μὲ βοηθοὺς ἄλλους τόσους, θεμελιωθέντος τοῦ Ναοῦ, εἰργάζοντο καὶ τὰς νύκτας ἀκόμη, ἵνα καταστῇ δυνατὸν νὰ τελειωθῇ ὁ Ναὸς ἐντὸς τῆς ὁρισθείσης προθεσμίας. Ὅπερ καὶ κατωρθώθη. Ὅμως παρέμεινε μέρος αὐτοῦ, πρὸς τὸν Νάρθηκα, ἄστεγον. Ἐπειδὴ δὲ ἐξημέρωνε Κυριακή, καὶ εἶχεν ἀποφασισθῆ νὰ γίνουν τὰ ἐγκαίνια τοῦ Ναοῦ κατ᾿ αὐτὴν τὴν ἡμέραν, καὶ νὰ τελεσθῆ ἡ πρώτη Λειτουργία, ἐστέγασαν τὸ μέρος ἐκεῖνο μὲ μουσαμᾶν. Πλῆθος, λοιπόν, κόσμου, ὅλοι οἱ εὐλαβεῖς Σμυρναῖοι, ἄρχοντες καὶ ἐργατικοί, καὶ οἱ τῶν διαφόρων Ἰσναφίων, ἐπλήρωσαν τὸν Ναόν, μὲ χαρὰν ἀπερίγραπτον εἰς τὰ πρόσωπα ὅλων. Αἴφνης ὅμως μία θύελλα, μία λαῖλαψ ἐπισυμβᾶσα, ἀνέτρεψε τὸν μουσαμᾶν, βροχὴ δὲ ραγδαία ἐπακολουθήσασα κατεπλημμύρισε τὸν Ναόν. Ὅμως, τοῦτο εἶναι τὸ θαυμαστόν, κανεὶς δὲν μετεκινήθη ἀπὸ τὴν θέσιν ἕως τέλους τῆς Θείας Λειτουργίας...».
Ἡμεῖς σήμερον, καὶ πάλιν ἐν «ἡμέρᾳ Κυριακῇ», κατὰ τὴν ὁποίαν ἀναγινώσκεται ἡ παραβολὴ τοῦ Ἱεροῦ Εὐαγγελίου περὶ τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, ἐκκλησιαστικοὶ καὶ πνευματικοὶ λειτουργοὶ καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί, κεκοπιακότες ἀπὸ τῆς τύρβης τῶν καθ᾿ ἡμέραν μεριμνῶν τοῦ βίου, ἐνίοτε δὲ καὶ ἀπεγνωκότες, ἀπεγνωσμένοι, ὑπὸ τὴν πίεσιν τῶν γεγονότων τῶν ὀδυνηρῶν, τῶν πειρασμῶν καὶ τῶν λογισμῶν τῆς παρούσης, ὡς ἀφρὸς θαλάσσης παρερχομένης καὶ διαλυομένης, βιολογικῆς ὑπάρξεώς μας, προσφέρομεν εἰς τὸν Κύριον τὰ Αὐτοῦ: «Τὰ Σὰ ἐκ τῶν Σῶν, Σοὶ προσφέρομεν κατὰ πάντα καὶ διὰ πάντα», μεμνημένοι «πάντων τῶν ὑπὲρ ἡμῶν γεγενημένων, τοῦ Σταυροῦ, τοῦ Τάφου, τῆς Τριημέρου Ἀναστάσεως, τῆς οὐρανοὺς ἀναβάσεως, τῆς ἐκ δεξιῶν καθέδρας, τῆς δευτέρας καὶ ἐνδόξου πάλιν παρουσίας». Δηλαδή, ζῶμεν τὸ χθές, τὸ σήμερον καὶ τὸ αὔριον τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας ἐν ἐμπιστοσύνῃ εἰς τὸν Κύριον.
Εἰς τὴν Σμύρνην, εἰς τὸν Ἱερὸν Ναὸν τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς, πέριξ τοῦ ὁποίου «ζῇ καὶ κινεῖται» ἡ Ὀρθόδοξος Κοινότης τῆς πόλεως ταύτης, σήμερον ἱερουργοῦμεν τὸ Μυστήριον τῆς ζωῆς καὶ μεταλαμβάνομεν τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Κυρίου. Πέριξ τοῦ Ἱεροῦ τούτου Ναοῦ λειτουργεῖ, ἡμετέρᾳ Πατριαρχικῇ μερίμνῃ, ἀπὸ διετίας περίπου, Ὀρθόδοξος Κοινότης, εἰς τὴν ὁποίαν διακονεῖ ὡς Ἱερατικῶς Προϊστάμενος αὐτῆς ὁ Ὁσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κ. Κύριλλος Συκῆς, κληρικὸς μὲ πολυετῆ καρποφόρον δρᾶσιν εἰς τὴν Λέσβον, μὲ ζῆλον καὶ μὲ ἱεραποστολικὸν φρόνημα, μὲ ὑποδειγματικὴν ἀφοσίωσιν εἰς τὸ Οἰκουμενικόν μας Πατριαρχεῖον, τὸν ὁποῖον συγχαίρομεν καὶ εὐχαριστοῦμεν πατρικῶς διὰ τοὺς κόπους του, καὶ τοῦ ἐκφράζομεν ἀμέριστον καὶ ὁλόθυμον τὴν Πατριαρχικήν μας εὐαρέσκειαν. Εὐχαριστοῦμεν τῷ Κυρίῳ καὶ ἑαυτοῖς καὶ ἀλλήλοις, διὰ πάντα καὶ κατὰ πάντα καὶ συγχαίρομεν πάντας τοὺς κοπιῶντας εἰς τὸν ἀγρὸν τοῦτον.
Εἰς τὸν ναὸν τοῦτον προσευχόμεθα ὑπὲρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν τῶν προαπελθόντων Ὀρθοδόξων πατέρων καὶ ἀδελφῶν μας, καὶ ἀτενίζομεν μετ᾿ ἐλπίδος καὶ ἀγαθῆς προσδοκίας –εὐχόμεθα νὰ μὴ διαψευσθῶμεν- τὸ μέλλον τῆς ὀρθοδόξου παρουσίας καὶ μαρτυρίας ἐν Σμύρνῃ, ἐν Ἰωνίᾳ καὶ γενικώτερον ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ, ἀμέσῳ κανονικῇ δικαιοδοσίᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἑρμηνεύοντες τὰ «σημεῖα τῶν καιρῶν», τὰ ἐπιτρέποντα τὴν ἐγκατάστασιν ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ πολλῶν ὀρθοδόξων χριστιανῶν, ἀνεξαρτήτως ἐθνικῆς καὶ φυλετικῆς καταγωγῆς, εἰς ἀπόδειξιν τῆς παγκοσμιότητος τοῦ κηρύγματος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Εἰς τοῦτο συντελεῖ καὶ ἡ Εὐρωπαϊκὴ προοπτικὴ τῆς Τουρκίας, τῆς ὁποίας τὴν πλήρη ἔνταξιν εἰς τὴν Εὐρωπαϊκὴν Ἕνωσιν εὐχόμεθα καὶ ὑποστηρίζομεν ἐκθύμως.
Πατέρες καὶ ἀδελφοί,
Θὰ ἠθέλαμε νὰ κατακλείσωμεν τὸν λόγον διὰ τῆς ἀναφορᾶς εἰς τρία πρόσωπα, συνδεθέντα κατὰ τὴν ἐπίγειον ζωήν των μὲ τὴν Σμύρνην καὶ τὴν εὐρυτέραν περιοχήν της:
Πρῶτον τὸν Ἠλίαν Βενέζην τὸν Κυδωνιέα, ἐκ τῶν σημαντικω-τέρων συγγραφέων τῆς περιόδου τοῦ 1930, ὁ ὁποῖος «ἔζησε τὴν αἰχμαλωσία καὶ τὸν ξεριζωμό», καὶ ὁ ὁποῖος εἰς ὅλα σχεδὸν τὰ ἔργα του ἀναφέρεται εἰς ἀναμνήσεις ἐκ τῆς ζωῆς τῶν ὀρθοδόξων ρωμηῶν ἐν Μικρᾷ Ἀσίᾳ, «γιὰ τὸ τί εἶχαν καὶ τί ἔχασαν». Ἀναφέρεται εἰς τὴν εἰρηνικὴν συμβίωσιν τῶν ρωμηῶν μὲ τοὺς τούρκους εἰς τὴν «Αἰολικὴν γῆν» του, περιγράφει εἰς τὴν «Γαλήνην» του τὰ ὄνειρα καὶ τὸν εὐδαιμονικὸν τρόπον ζωῆς, ποὺ διεταράχθη «ἀπὸ τὸν πυροβολισμὸ ποὺ σήμανε τὸν Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο», καὶ εἰς τὸ ἔργο του «Μικρασία, Χαῖρε» σημειώνει: «Στὰ ἐφηβικά μου χρόνια ἡ μοῖρα μου ἦταν νὰ βρεθῶ μὲς στὴν πύρινη ζώνη τῆς καταστροφῆς ἐκείνης. Ἡ ζωή μου συνδέθηκε μὲ αὐτὰ τὰ συμβάντα ποὺ σφράγισαν τὴν μοῖρα μου σὰν συγγραφέα: Τὰ περισσότερα βιβλία μου ἔγιναν χρονικὸ καὶ ἀφιέρωμα στὸ δρᾶμα τῆς Μικρασίας».
Μαζὶ μὲ τὸν Βενέζη ἀναφέρομεν καὶ τὸν σμυρναῖο ποιητὴ Γιῶργο Σεφέρη (1900-1971), εἰς τὰ ποιήματα τοῦ ὁποίου διακρίνεται «ἡ νοσταλγία διὰ τὴν πατρίδα ποὺ χάθηκε, καθὼς καὶ τὰ ἐπακόλουθα τοῦ πολέμου, ἡ πίκρα καὶ ἡ δυστυχία». Καί, τέλος, καταλήγομεν, μὲ τὴν ἔγκυρον σατιρικὴν ἐφημερίδα τῆς Σμύρνης: «Κόπανος, ὁ Ρωμηὸς τῆς Σμύρνης», τοῦ Γεωργίου Ἀναστασιάδου, ἡ ὁποία ἡρμήνευε τὰ γεγονότα, «σατιρικῶς» καὶ «πραγματικῶς», μὲ ἁπτὰ «καθημερινὰ συμβάντα», ὑπὸ τὸ πρῖσμα τῆς ἐπισήμου κρατικῆς γραμμῆς τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας καὶ τοῦ τοπικοῦ κοινοτικοῦ πνεύματος, τὸ ὁποῖον στηρίζεται ὑπὸ τῶν κατοίκων ἀνεξαρτήτως ἐθνικῶν καταβολῶν...
Τὰς μνήμας αὐτὰς καὶ τὰς ἀναμνήσεις ἠθελήσαμεν, ἀντὶ παντὸς ἄλλου κηρυγματικοῦ ἢ ἐκκλησιαστικοῦ λόγου, νὰ μοιρασθοῦμε, ἀδελφοί, μαζί σας, διότι ἡ συγκίνησις τῆς μνήμης τῶν γεγονότων ἐκείνων μᾶς συγκλονίζει προσωπικῶς, πεποίθαμεν δὲ καὶ ὅλους σας. Ὅλα δὲ αὐτὰ τὰ ἀναφέρομεν ἐν τῷ φωτὶ τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ζωῆς χορηγοῦ καὶ κυριεύοντος τοῦ θανάτου.
Ἂς παρηγορηθοῦν, λοιπόν, αἱ ψυχαὶ τῶν χιλιάδων νεκρῶν μας, τοὺς ὁποίους δὲν λησμονοῦμεν. Οἱ Ἱεροὶ τάφοι των «κρατοῦν ἄξια τὰ τιμημένα ἐδάφη τῆς Ἀνατολῆς. Εἶναι οἱ ματωμένοι τίτλοι τῆς θυσίας» (Γεώργιος Σεφέρης). Ἐδῶ, εἰς τὴν Σμύρνην, «ξαγρυπνᾶ ἀπὸ τὴν θεϊκὴ προσταγή, ἀκοίμητος φρουρός, ἡ Ἁγία Φωτεινὴ καὶ ἡ μνήμη. Εἶναι οἱ ἀκρίτες τῆς αἰωνιότητος, ἀθάνατοι στὶς καταπτώσεις καὶ τὶς συμφορές.....», γεγονὸς τὸ ὁποῖον μαρτυροῦν οἱ στίχοι τοῦ ποιήματος «Τὸ στερνὸ καράβι» τοῦ ἀγνώστου ποιητοῦ: «... Ὅλα τὰ χάσαμε..! Καὶ μόνο φόρτωσε τὸ πιὸ στερνὸ καράβι, τὴν ὥρα τοῦ χαμοῦ.... Φόρτωσε τὴν Ἐλπίδα τοῦ ξαναγυρισμοῦ!!!. Ἔλα...χρυσὸ καράβι, ἔλα ξεφόρτω-σε!». Ἐν κατακλεῖδι προσθέτομεν προσευχητικῶς: Ἔλα, ξεφόρτωσε, Χριστέ, εἰς τὴν Σμύρνην καὶ εἰς τὴν Ἰωνίαν καὶ εἰς τὴν Μικρὰν Ἀσίαν, ὅπως σήμερα καὶ εἰς τὸ μέλλον, τὴν πίστιν, τὴν ἐλπίδα, τὴν ὀρθόδοξον ζωὴν καὶ μαρτυρίαν, πρεσβείαις τῆς Ἁγίας Φωτεινῆς καὶ πάντων τῶν Ἁγίων τῶν ἐνταῦθα διαλαμψάντων. Ἀμήν.