Ἡ σημερινή Παγκόσμιος Ἡμέρα Περιβάλλοντος εἶναι μία μοναδική εὐκαιρία ὥστε τό σύνολον τῆς ἀνθρωπότητος, ἕκαστος πολίτης τοῦ κόσμου προσωπικῶς, ἡ κοινωνία συνολικῶς, ἡ ἐπιχειρηματική κοινότης καί βεβαίως οἱ θρησκευτικοί καί πολιτικοί ἡγέται, νά ἀναλογισθοῦμε τάς δυσθεωρήτους πλέον διαστάσεις τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως. Ἔχει ἔλθει ἡ στιγμή διά ἐκ βάθρων ἀναθεώρησιν τοῦ τρόπου σκέψεως καί λειτουργίας μας ἐντός αὐτοῦ τοῦ μοναδικοῦ κόσμου, τόν ὁποῖον ὁ Παντοκράτωρ Θεός ἐκληροδότησεν εἰς τήν ἀνθρωπότητα μέ τήν ἐντολήν «ἐργάζεσθαι καί φυλάσσειν».

Ἡ ἀνθρωπότης πλέον δέν ἀρκεῖται εἰς τήν ἄντλησιν τῶν ἀπαραιτήτων πρός τό ζῆν ὑλῶν καί ὠφελειῶν ἐκ τοῦ φυσικοῦ κόσμου, ὥστε νά διατηρηθῇ εἰς τό ἀκέραιον ἡ δυνατότης ἀναγεννήσεως τῶν φυσικῶν οἰκοσυστημάτων καί ὁ ἐπανεμπλουτισμός τῶν φυσικῶν πόρων. Ἡ ἀνθρωπότης ἔχει δυστυχῶς πρό πολλοῦ ὑπερβῆ τήν θείαν ἐντολήν διά φροντίδα τῆς κτίσεως. Τά ἀποτελέσματα αὐτῆς τῆς ἄφρονος καί πλεονεκτικῆς συμπεριφορᾶς βιώνουμε σήμερον, παρακολουθοῦντες ὡς ἄβουλοι θεαταί τάς ἐπιπτώσεις τῆς καταστροφικῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς, τήν ρύπανσιν τῶν ἐσωτερικῶν καί θαλασσίων ὑδάτων, τήν ὑπεραλίευσιν, τήν ἀπώλειαν τῆς βιοποικιλότητος, τήν ἐρημοποίησιν τῶν ἐδαφῶν, τήν καταστροφήν τῶν δασῶν ἀπό φονικές πυρκαϊές καί πολλές ἀκόμη ἐκφάνσεις αὐτῆς τῆς πρωτοφανοῦς περιβαλλοντικῆς κρίσεως.

Τό Πατριαρχεῖον μας, τό ὁποῖον συμβολικῶς ἑορτάζει ὡς Ἡμέραν τῆς Κτίσεως τήν 1ην Σεπτεμβρίου, ἀπαρχήν τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Ἔτους, σήμερον ἑνώνει τήν φωνήν του μέ τούς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς εὐαισθητοποιημένους καί περιβαλλοντικῶς δραστηριοποιημένους ἀνθρώπους καί φορεῖς, ἀσχέτως θρησκευτικοῦ ἤ πολιτικοῦ φρονήματος.

Ἄς καταβάλωμεν, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, ἕκαστος ἀπό τῆς θέσεώς του πᾶσαν προσπάθειαν ἀντιμετωπίσεως τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως, ἀφήνοντας ὀπίσω τάς ὅποιας διαφοράς καί πάθη ἔχουν εἰς τήν διάρκειαν τῆς ἱστορίας χωρίσει λαούς καί ἔθνη. Ἰδιαιτέρως τά οἰκονομικῶς ἀνεπτυγμένα κράτη, ἄς περιβάλλουν μέ κατανόησιν καί ἄς προσφέρουν ἀφειδῶς καί ἀνιδιοτελῶς κάθε διαθέσιμον οἰκονομικήν καί ἐπιστημονικήν βοήθειαν πρός ἐκεῖνα τά ἔθνη τά ὁποῖα ἀντιμετωπίζουν τήν πεῖναν καί σπαράζονται ἀπό ἐμφυλίους πολέμους. Ἄς ἐνθυμούμεθα ὅτι ὁ ὑποτιμητικῶς ἀποκαλούμενος «Τρίτος Κόσμος», δηλαδή ἐκεῖνα τά κράτη πού ὑστεροῦν εἰς οἰκονομικήν ἀνάπτυξιν, δέν διατηροῦν ἁπλῶς πολιτισμικόν, ἀλλά καί φυσικόν πλοῦτον, ὁ ὁποῖος εἶναι κρίσιμος διά τήν σωτηρίαν ὁλοκλήρου τοῦ πλανήτου μας.

Μὲ σφιγμένην ἀπὸ πόνον τὴν καρδίαν ὅλη ἡ ἀνθρωπότης ζῇ τὸ δρᾶμα τοῦ τεκτονικοῦ σεισμοῦ ποὺ συνεκλόνισε τὴν Ἰαπωνίαν καὶ ἐστοίχισε τὴν ζωὴν εἰς πολλοὺς συνανθρώπους μας. Μὲ ἀγωνίαν βλέπει τὰς παραπλεύρους ζημίας εἰς τὴν Χώραν τοῦ Ἀνατέλλοντος Ἡλίου καὶ εἰς τὰς ἄλλας χώρας τοῦ Εἰρηνικοῦ Ὠκεανοῦ. Προσευχαὶ ἀπευθύνονται ἀπὸ κάθε γωνίαν τῆς γῆς τόσον ὑπὲρ τῶν ἀπολεσθέντων, ὅσον καὶ ὑπὲρ τῶν ἐξακολουθητικῶς δοκιμαζομένων καὶ κινδυνευόντων ἀπὸ τὰς μετασεισμικὰς ἐκρήξεις τοῦ ἐγκελάδου. Ἀλλ' ἦλθεν, ἀλλοίμονον!, ὡς μία ἀκόμη τραγικὴ συνέπεια τοῦ σεισμοῦ, ἡ ἔκρηξις τοῦ πυρηνικοῦ ἀντιδραστῆρος τῆς Φουκοσίμα, διὰ νὰ καταστήσῃ ἀκόμη φρικαλεώτερον τὸν ἐφιάλτην τῆς Ἰαπωνίας. Αἱ ἀπαίσιαι συνέπειαι αὐτῆς ὁσημέραι θὰ γίνωνται εὐρύτερον ἀντιληπταί. Καὶ ὅσον μὲν ἀφορᾷ εἰς τὸν σεισμόν, ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει λόγον. Τὰ αἴτιά του τὸν ὑπερβαίνουν. Ὅσον ἀφορᾷ ὅμως εἰς τὴν ἔκρηξιν τοῦ πυρηνικοῦ ἀντιδραστῆρος καὶ εἰς τὴν πυρηνικὴν ἐνέργειαν γενικώτερον, λόγος ὑπάρχει. Μὲ ὅλον τὸν ὀφειλόμενον πρὸς τὴν ἐπιστήμην σεβασμόν, εἰς τὴν τοσοῦτον ἐπικίνδυνον δι' αὐτὴν τὴν ἐπιβίωσιν τῆς ἀνθρωπότητος πυρηνικὴν ἐνέργειαν, ἀντιπροτείνομεν τὰς ἀκινδύνους πρασίνας μορφὰς ἐνεργείας, αἱ ὁποῖαι καὶ τὸ περιβάλλον σέβονται καὶ τὸν ἄνθρωπον δύνανται ἐπαρκέστατα νὰ ὑπηρετήσουν εἰς τὰς ἀνάγκας του. Ὁ Δημιουργὸς μᾶς ἐχάρισεν ἥλιον, ἀέρα, θαλάσσια καὶ ὠκεάνεια κύματα, ἐκ τῶν ὁποίων δυνάμεθα νὰ παράξωμεν ἐνέργειαν. Ἡ οἰκολογοῦσα ἐπιστήμη ἐφεῦρε τρόπους καὶ ἐξ αὐτῶν τῶν σκυβάλων νὰ πορίζεται ἐνέργειαν ἀκίνδυνον. Διερωτώμεθα, λοιπόν: Πρὸς τί ἡ τροπὴ πρὸς τόσον ἐπικίνδυνα ἐγχειρήματα; Μήπως πρόκειται δι' ὕβριν κατὰ τῆς φύσεως; Ἀλλὰ ἡ φύσις ἐκδικεῖται!

Ἀπὸ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐκτενεῖς προσευχὰς ἀναπέμπομεν ὑπὲρ τοῦ ἐν θλίψει καὶ δοκιμασίᾳ εὑρισκομένου προσφιλοῦς ἰαπωνικοῦ λαοῦ καὶ ἔκκλησιν ποιούμεθα πρὸς πᾶσαν κατεύθυνσιν δι' ἀναθεώρησιν τῆς ὑπὲρ τῆς πυρηνικῆς ἐνεργείας πολιτικῆς τῶν κρατῶν.

Ἐξοχώτατοι Ἄρχοντες πολιτικοί καί ἐκκλησιαστικοί τοῦ Ὀρθοδόξου λαοῦ τῆς Οὐκρανίας καί ἀγαπητοί καί πολυπόθητοι Ὀρθόδοξοι Οὐκρανοί,

Ἡ Μήτηρ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον, μετά πολλῆς χαρᾶς ἔλαβε γνῶσιν τῆς συναποφάσεώς σας διά τόν ἑορτασμόν ἑνός σταθμοῦ, τῆς 1025ης ἐπετείου ἀπό τῆς ὁμαδικῆς βαπτίσεως τῶν προγόνων σας. Διότι, πράγματι, ἡ ὑπό τοῦ λαοῦ τῆς περιοχῆς τῆς Οὐκρανίας ἀποδοχή τῆς χριστιανικῆς πίστεως ἀπετέλεσε κορυφαῖον γεγονός εἰς τήν ἱστορίαν αὐτοῦ, διά τοῦ ὁποίου ἐνεκεντρίσθη εἰς τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ, τήν Ἐκκλησίαν, καί εἰσήχθη εἰς τήν κοινωνίαν τῶν εὐρωπαϊκῶν χριστιανικῶν χωρῶν.

Κατά τήν ἀνάμνησιν τοῦ γεγονότος τούτου δέον ὅπως ἐνθυμηθῶμεν τούς ἀπεσταλμένους τοῦ Ἁγίου Βλαδιμήρου, οἵτινες ἐγνώρισαν τήν δόξαν τοῦ Θεοῦ διά τοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει χειροποιήτου Ναοῦ τῆς τοῦ Θεοῦ Σοφίας, ἀλλά καί τούς ἐκ Κωνσταντινουπόλεως ἀποσταλέντας εὐαγγελιστάς τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καί φωτιστάς τῶν Σλάβων Ἁγίους Κύριλλον καί Μεθόδιον, διά τοῦ ἐκπολιτιστικοῦ καί πολιτισμικοῦ αὐτῶν ἔργου διά τοῦ κηρύγματος, τῆς διδασκαλίας, τῆς ἁγιότητος καί τῆς μεταφράσεως πολλῶν λειτουργικῶν, ἐκκλησιαστικῶν καί μή βιβλίων εἰς τήν σλαβικήν γλῶσσαν. Χάρις εἰς τό ἔργον αὐτῶν ἐπραγματοποιήθη ἡ μετάδοσις τοῦ ἀκενώτου Ὀρθοδόξου θησαυροῦ ἐκ Κωνσταντινουπόλεως εἰς ἅπαντα τόν Σλαβικόν κόσμον καί μάλιστα εἰς τήν Οὐκρανίαν.

Παραλλήλως, ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως διά τῶν ὑπό τό ὠμοφόριον καί τήν στοργικήν μέριμναν αὐτῆς ἀποστελλομένων ἑκάστοτε μέχρι τοῦ 17ου αἰῶνος πεφωτισμένων Ἱεραρχῶν καί διά διαφόρων ἐπί μέρους κληρικῶν καί μή μελῶν αὐτῆς, κατεχόντων πνεῦμα, ἐπιστήμην καί τέχνην, προσέφερε μοναδικήν καί πανθομολογουμένην ὑπηρεσίαν καί γνῶσιν, ποιμαντικήν καί εὐρυτέραν διακονίαν, διά τήν ὀργάνωσιν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ βίου, τήν ἀνέγερσιν πολλῶν ἱερῶν ναῶν, τήν εἰκονογράφησιν αὐτῶν, καί τήν καλλιέργειαν τοῦ Ὀρθοδόξου φρονήματος καί συνέβαλεν ἀνά τούς αἰῶνας εἰς τήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ ἐν Οὐκρανίᾳ καί εἰς τήν συνειδητοποίησιν τῆς Ὀρθοδόξου ταυτότητος αὐτοῦ, μέ ἀποτέλεσμα τό Κίεβον νά καταστῇ τό πνευματικόν κέντρον τοῦ Χριστιανισμοῦ ἐν τῆ εὐρυτέρᾳ περιοχῇ τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης.

Οὕτω, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῑον συνέδραμεν εἰς τήν πρόοδον τῆς Ἐκκλησίας καί τῆς Χώρας σας, ἡ δέ χριστιανική πίστις ἐβελτίωσε τόν πνευματικόν καί κοινωνικόν βίον τοῦ λαοῦ καί συνέβαλε τά μέγιστα εἰς τήν ἐξέλιξιν καί ἀνάπτυξιν αὐτοῦ. Χαιρόμεθα διά τήν ἀξιέπαινον ἀναγνώρισιν τῆς τοιαύτης μεγάλης προσφορᾶς τῆς χριστιανικῆς πίστεως εἰς τήν πρόοδον τοῦ λαοῦ τούτου.

Μετά τόν ἐκχριστιανισμόν τοῦ λαοῦ, ἐν τῇ Χώρᾳ τῆς Οὐκρανίας ἀνεδείχθη πλῆθος Ἁγίων παγκοσμίου ἐμβελείας καί ἀναγνωρίσεως, οἱ ὁποῖοι καί εὔχονται διηνεκῶς ὑπέρ τοῦ λαοῦ τῆς Οὐκρανίας καί τοῦ σύμπαντος κόσμου, ἐφελκύοντες τήν Χάριν καί τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ καί ἀπομακρύνοντες διαχρονικῶς τά δεινά καί τάς συμφοράς. Εἶναι δέ οἱ Ἅγιοι ἑκάστου τόπου πραγματικοί προστάται αὐτοῦ καί αἱ προσευχαί των ἔχουν μεγάλην ἀποτελεσματικότητα, ἰδίᾳ μάλιστα ὅταν τά ἄτομα καί οἱ λαοί ἐπικαλῶνται τήν βοήθειαν αὐτῶν.

Οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι πολλάκις παρασύρονται ὑπό ἐγκοσμίων κριτηρίων καί μετροῦν τήν δύναμιν τῶν ἐθνῶν ἐπί τῇ βάσει οἰκονομικῶν δεδομένων καί ἄλλων παραγόντων κοσμικῆς ἰσχύος. Κατ' αὐτόν τόν τρόπον ὅμως παραβλέπουν τήν δύναμιν τοῦ Θεοῦ τήν ὁποίαν ἐνεργοποιοῦν πρός χάριν τῶν πιστῶν οἱ Ἅγιοι. Ἡ δύναμις τοῦ Θεοῦ πολλάκις εἶναι ἀφανής ὡς εὐεργετική πνοή καί αὔρα, καί διά τοῦτο δέν γίνεται αἰσθητή ὑπό ἐκείνων οἱ ὁποῖοι ζοῦν ἐντός τοῦ θορύβου τῶν συγχρόνων γεγονότων καί τῆς πολυπραγμοσύνης, ὁδηγεῖ ὅμως ἀσφαλῶς εἰς τήν Ἀνάστασιν.

Εἶναι, λοιπόν, ἄξιον ἐπαίνου καί προβολῆς, ὅτι ὁ λαός σας ὁμοφώνως διά τῶν κοσμικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν ἀρχόντων του ἀπεφάσισε νά ἑορτάσῃ τήν ἐπέτειον τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ τῶν προγόνων του, γεγονός τό ὁποῖον ἀποδεικνύει τήν σημασίαν τήν ὁποίαν δίδετε εἰς τήν χριστιανικήν πίστιν καί εἰς τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν ὡς πρός τά συνεκτικά στοιχεῖα, τά διατηροῦντα τήν ἑνότητα τοῦ λαοῦ, καί ὡς πρός τάς πηγάς ἐκ τῶν ὁποίων οὗτος ἤντλει πάντοτε τάς εὐγενεστέρας καί δημιουργικωτέρας τῶν ἐμπνεύσεών του. Ἡ μεγάλη σημασία, τήν ὁποίαν ἀποδίδετε ὅλοι ὁμοφρόνως εἰς τό πνευματικόν τοῦτο γεγονός, ἀποδεικνύει συγχρόνως τήν συνειδητοποίησιν τῆς ἀνάγκης τῆς ἐπιστροφῆς εἰς τάς πηγάς αὐτάς, ὅπως ἄλλωστε μαρτυρεῖ εὐγλώττως καί ἅπασα ἡ ἐκκλησιαστική ἀναγέννησις ἐν Οὐκρανίᾳ.

Καί ἄν ἐγένετο κατά τό παρελθόν τό πᾶν διά νά λησμονηθῇ τό ἀναχρονιστικόν "φάντασμα" τῆς θρησκείας, ὅσοι εἰς καιρούς δυσχερεῖς διά τήν Ἐκκλησίαν ἔμειναν πιστοί εἰς τό ποτισμένον μέ ἱδρῶτας καί δάκρυα ἀσκητικά καί αἷμα μαρτυρικόν ἔδαφος τῆς Οὐκρανίας, ἀπέδειξαν ὅτι ἡ χριστιανική πίστις εἶναι ἰσχυρά καί χάρις εἰς τάς θυσίας των σήμερον ὑπάρχει, κερδίζει τήν καρδίαν τοῦ λαοῦ, τούς ἀνθρώπους τοῦ πνεύματος καί τῆς πολιτικῆς. Ἡ Ἐκκλησία ἀκολουθεῖ τόν Ἀρχηγόν αὐτῆς, Ὅστις ἐξῆλθε νικῶν καί ἵνα νικήσῃ (πρβλ. Ἀποκ. ς΄,2). Δέν ἀμύνεται ἀναχρονιστικῶς, ἀλλά ὁμιλεῖ κατ'εὐθεῖαν εἰς τάς ψυχάς, ἀποκαλύπτουσα τήν πραγματικότητα τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ καί τῆς βασιλείας Του, κατά τούς θείους λόγους, ὅτι ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντός ἡμῶν ἐστι (πρβλ. Λουκ. ιζ΄,21,22).

Ὁ Ἱδρυτής τῆς Ἐκκλησίας καί Σωτήρ τοῦ κόσμου Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός ἐπεθύμησε σφοδρῶς καί ἐξακολουθεῖ νά ἐπιθυμῇ "ἵνα ὦσιν ἕν" (πρβλ. Ἰωάν. ιζ΄,12) πάντες οἱ εἰς Αὐτόν πιστεύοντες. Εἰς τήν σημερινήν ἐποχήν κατά τήν ὁποίαν αἱ διαφοραί ἀντιλήψεων διαιροῦν τούς ἀνθρώπους εἶναι λίαν ἐπίκαιρον νά ἐνθυμώμεθα ὅτι καλούμεθα ὅλοι εἰς ἑνότητα καί ὅτι αἱ διαφοραί ἀντιλήψεων δέν πρέπει νά ὁδηγοῦν εἰς διχασμούς, ἀλλά νά καταβάλλωμεν συνειδητήν προσπάθειαν διά τήν ἑνότητα πάντων. Μόνον διά τῆς ἑνότητος δυνάμεθα νά ἀντιμετωπίσωμεν τά προβλήματα καί τάς προκλήσεις τῆς ἱστορίας. Εἶναι βεβαίως δυσκατόρθωτον νά ὑπάρχῃ ταυτότης ἀντιλήψεων εἰς ὅλα τά θέματα, δέν πρέπει ὅμως ἡ ἀναπόφευκτος διαφορά ἀντιλήψεων εἰς διάφορα θέματα νά ὁδηγῇ εἰς βαθεῖς διχασμούς, ἀλλά οἱ διαφωνοῦντες νά ὁμονοοῦν μέ γνώμονα καί σκοπόν πάντοτε τό καλόν τοῦ λαοῦ καί τήν ἀλήθειαν.

Τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον λυπεῖται καί ἀνησυχεῖ διά τάς ὑπαρχούσας καί ἐκκολαπτομένας διαιρέσεις ἐν τῶ γεωργίῳ τῆς Ὀρθοδόξου Οὐκρανίας. Πιστεύομεν, καταβάλλομεν προσπαθείας καί ἐργαζόμεθα, πολυμερῶς καί πολυτρόπως καί δι᾿ ὅλων τῶν εἰς τήν διάθεσιν ἡμῶν πνευματικῶν καί ἐκκλησιαστικῶν μέσων καί τρόπων, πρός ὑπέρβασιν, διά τῆς ἀγάπης καί τοῦ διαλόγου, τῶν διαφορῶν, ὥστε νά παύσῃ ἡ φθοροποιός διαίρεσις, ἥτις ποτέ δέν εἶναι σύμφωνος πρός τό θέλημα τοῦ Κυρίου. Εὐχή καί ἐπιθυμία πάντων ἡμῶν εἶναι ἵνα γένηται καί ἐν τῆ εὐλογημένῃ ταύτῃ Χώρᾳ μία ποίμνη ὑπό τόν ἑνοῦντα τά διεστῶτα καί κατευθύνοντα τήν ἱστορίαν Κύριον ἡμῶν καί Θεόν καί Σωτῆρα Ἰησοῦν Χριστόν.

Καί ἡ ἀληθινή ἑνότης τοῦ λαοῦ δύναται νά ἐπιτευχθῇ μέσῳ τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν ὅμως δέν ἀντιμετωπίζωμεν αὐτήν ὡς ὄργανον ἀλλοτρίων τοῦ πνευματικοῦ αὐτῆς σκοποῦ στόχων, ἀτομικῶν, ἐθνικῶν ἤ φυλετικῶν, ἀλλά ὡς θεανθρώπινον ὀργανισμόν, ὅστις ὡς μοναδικόν σκοπόν ἔχει τήν θέωσιν καί σωτηρίαν ἐν Χριστῷ τῶν ἀνθρώπων. Ὅταν ὑποβιβάζωμεν τήν Ἐκκλησίαν εἰς χῶρον ἐκπληρώσεως ἀτομικῶν συμφερόντων ἤ ἐθνοφυλετικῶν προσδοκιῶν, ἀσφαλῶς ἀποπνευματικοποιεῖται, ἐκκοσμικεύεται, χάνει τόν προσανατολισμόν αὐτῆς. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ εἰκών τῆς σωτηρίου παρουσίας τοῦ Χριστοῦ εἰς τόν κόσμον πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος καί ἅπαντες οἱ ἐν Οὐκρανίᾳ Ὀρθόδοξοι πιστοί εἶναι μέλη τοῦ αὐτοῦ σώματος.

Ὁ τελικός σκοπός τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου εἶναι ὁ κάθε πιστός νά βιώσῃ τήν πανενότητα τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως ἐν τῷ Χριστῷ, ἄνευ φυλετικῆς διαφορᾶς Ἕλληνος καί βαρβάρου, δούλου καί ἐλευθέρου, ὅπου "τά πάντα καί ἐν πᾶσι Χριστός" (Κολ.γ΄,11,12). Εἰς τήν Μητέρα Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως ἀνήκουν πιστοί ἐκ διαφόρων ἐθνῶν, γλωσσῶν, τοπικῶν παραδόσεων, λαῶν, φυλῶν, διά νά βιώνηται ἐν ἑνί σώματι "ἐπί τό αὐτό" ἡ παρουσία τοῦ Θεοῦ. Χαρακτηριστικόν παράδειγμα τοῦ ἑνωτικοῦ ὑπερφυλετικοῦ καί ὑπερεθνικοῦ ρόλου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ἐν τῷ κόσμῳ ἀποτελεῖ καί ἡ ἀποστολή τῶν ἰσαποστόλων Κυρίλλου καί Μεθοδίου, οἱ ὁποῖοι δέν ἐπέβαλον τήν ἑλληνικήν γλῶσσαν καί τόν βυζαντινόν πολιτισμόν εἰς τούς Σλάβους, ἀλλά ἐσεβάσθησαν τήν γλωσσικήν καί φυλετικήν των ἰδιαιτερότητα καί ἐκοπίασαν διά νά δημιουργήσουν ἕνα ὑπέροχον νέον ἑνιαῖον χριστιανικόν σλαβικόν πολιτισμόν.

Κατ' αὐτόν τόν τρόπον τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐναγκαλίζεται τήν οἰκουμένην μέ ὅραμα "τά ἔσχατα", κρατεῖ τήν ἀλήθειαν τοῦ σώματος τοῦ ζῶντος Χριστοῦ ὡς οἰκουμενικόν θησαυρόν καί εἶναι μία ἐν πορείᾳ ἐσχατολογική κοινότης, προσεύχεται πρός τόν Κύριον "ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου· γενηθήτω τό θέλημά σου, ὡς ἐν οὐρανῷ, καί ἐπί τῆς γῆς" (Ματθ. ς΄ 10) καί προσδοκᾷ "καινήν γῆν καί καινούς οὐρανούς". Τό πνεῦμα καί ἡ μαρτυρία αὐτή τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου διασώζει τήν ἑνότητα ἐντός τῆς "ἐν μέτρῳ" ποικιλίας, προσλαμβάνει ποικίλας ἐθνικάς μορφάς καί σέβεται τά τοπικά στοιχεῖα. Χωρίς νά χάνῃ τόν ἱστόν τῆς κοινῆς Ὀρθοδόξου παραδόσεως, βλέπει τάς ἐπί μέρους ἐκφράσεις τῶν λαῶν ὑπό τό φῶς τοῦ μέλλοντος αἰῶνος.

Διά τοῦτο καί ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία ἐν Οὐκρανίᾳ δύναται καί πρέπει νά ἀποτελῇ ἁπτόν σημεῖον ἁρμονικῆς συνυπάρξως ὅσων πιστεύουν Ὀρθοδόξως καί εἶναι Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί ἐν τῷ σώματι τοῦ Χριστοῦ. Πᾶσα φυλετική διάκρισις καί ἀνταγωνισμός καί διαίρεσις εἶναι ξένα πρός τό οἰκουμενικόν πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας. Οὕτω καί ὁ λαός τῆς Οὐκρανίας εὐχόμεθα καί πιστεύομεν ὅτι θά ἑνωθῇ διά τῆς κοινῆς πίστως καί τοῦ σεβασμοῦ εἰς τήν προέλευσιν, τήν ταυτότητα, τήν ἐθνικήν συνείδησιν καί τήν γλωσσικήν ἰδιαιτερότητα.

Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία συμμετέχει εἰς τήν χαράν σας ἐπί τῇ 1025ῃ ἐπετείῳ ἀπό τοῦ ἐκχριστιανισμοῦ τῶν προγόνων σας καί εὔχεται ὁλοκαρδίως ὅπως προοδεύητε ὁλονέν καί βαθύτερον εἰς τήν πίστιν τοῦ Χριστοῦ καί εἰς τήν ἑν ἑνότητι ἀρετήν. Ἡ πνευματική αὕτη πρόοδός σας θά συνεπιφέρῃ καί τήν ἀντίστοιχον γενικωτέραν πρόοδον τοῦ Οὐκρανικοῦ λαοῦ, διότι εἶναι ἀναμφισβήτητον ὅτι πάσης, οἰκονομικῆς καί πολιτικῆς καί ἄλλης ἐξ ἐπιρροῆς ἀνθρωπίνης φιλοδοξίας, κρίσεως προηγεῖται ἡ διασάλευσις τῆς ἠθικῆς τάξεως. Ἡ κοινωνία, λοιπόν, ἡ ὁποία θέλει νά ἀποφύγῃ τήν οἰκονομικήν κρίσιν πρέπει νά μείνῃ ἀσάλευτος ἠθικῶς καί νά σέβηται τάς ἠθικάς ἐπιταγάς.

Ἔχομεν τήν βεβαιότητα ὅτι ὁ ἀγαπητός λαός τῆς Οὐκρανίας, ἀπό τοῦ πρώτου ἄρχοντος μέχρι τοῦ τελευταίου πολίτου, ἀποδέχεται τήν ἀνάγκην τῆς ἠθικότητος τῆς ἀτομικῆς καί κοινωνικῆς ζωῆς. Εὐχόμεθα ὁλοκαρδίως ὅπως ὁ Κύριος σᾶς εὐλογῇ ὅλους καί σᾶς χαρίζῃ τά ἐπίγεια καί τά οὐράνια ἀγαθά.

Μή δυνηθέντες νά προσέλθωμεν ἐκεῖ προσωπικῶς, ὡς θά ἐπεθυμοῦμεν, καί νά συμμετάσχωμεν αὐτοπροσώπως εἰς τούς πανηγυρικούς ἑορτασμούς, διά τῆς Πατριαρχικῆς ἡμῶν Ἀντιπροσωπείας εὐλογοῦμεν ἀπό τοῦ Ἱεροῦ Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας τάς καταβαλλομένας ὑπό τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας τῆς Οὐκρανίας, τῆς Πολιτείας καί τῶν ἁπανταχοῦ τῆς γῆς Ὀρθοδόξων Οὐκρανῶν προσπαθείας πρός ὑπέρβασιν τῶν προβλημάτων καί ἐπίτευξιν τῆς πολυποθήτου, ἀπαραιτήτου δέ διά τούς πάντας, ἑνότητος. Καί διαβεβαιούμεθα ὡς Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ὡς Μήτηρ σας Ἐκκλησία, ἡ ὁποία σᾶς ἐγέννησεν ἐν Χριστῷ ὅτι πρός τήν ἑνότητα καί τήν εὐημερίαν τοῦ Ὀρθοδόξου ἐν τῆ πλειονότητί του Οὐκρανικοῦ λαοῦ θά συνεχίσωμεν τήν προσπάθειαν ἐν συνεργασίᾳ μετά τοῦ Κράτους, τῆς ἀδελφῆς Ἐκκλησίας τῆς Ρωσσίας, τῆς τοπικῆς ἐκκλησιαστικῆς ἡγεσίας ὑπό τόν ἀδελφόν Μητροπολίτην Κιέβου καί μετά πάντων τῶν δυναμένων, διά τήν ἐπίτευξιν τοῦ ἱεροῦ στόχου.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά τῆς Οὐκρανίας,

Τό φῶς τοῦ Χριστοῦ σᾶς ἐφώτισε. Μείνατε ἐν τῷ φωτί. Ἀποφεύγετε τάς διαιρέσεις. Διώκετε τήν ἑνότητα ἐν τῇ ἀληθείᾳ, ἡ ὁποία εἶναι ὁ Χριστός. Καί ἐν τῷ φωτί Του ὄψεσθε φῶς, ὅπως φωτεινόν εἶναι καί τό πρόσωπον τῆς Οὐκρανίας, καί δέον νά λάμπῃ ἡνωμένη ἡ Ὀρθοδοξία "πᾶσι τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ αὐτῆς".
Ὁ Θεός τῶν οἰκτιρμῶν καί πάσης παρακλήσεως σώζοι καί εὐλογοῖ τήν Οὐκρανίαν, τήν Ὀρθοδοξίαν καί τόν λαόν αὐτῆς. Ἀμήν.

,βιγ΄ Ἰουλίου ις΄

Ἀριθμ. Πρωτ. 735

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ,
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ
ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ
ΚΥΡΙΟΥ ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἔφθασεν ἡ πρώτη Σεπτεμβρίου, ἡ πρώτη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, τήν ὁποίαν πρό ἐτῶν τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον καί ἐν συνεχείᾳ σύνολος ἡ Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία ὡρίσαμεν ὡς ἡμέραν προσευχῆς διά τό περιβάλλον. Ἔκτοτε, λόγῳ καί τῆς ἡμετέρας πρωτοβουλίας ταύτης, ἔχει γενικευθῆ τό ἐνδιαφέρον διά τήν προστασίαν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος καί πολλά λαμβάνονται μέτρα ἐν προκειμένῳ διά τήν ἀειφορίαν καί τήν ἰσορροπίαν τῶν οἰκοσυστημάτων ἀλλά καί διά πᾶν σχετικόν πρός αὐτάς πρόβλημα.

Καθώς μάλιστα τυγχάνει γνωστόν καί ἐπιμεμαρτυρημένον ὅτι "οὐ λύονται οἱ νόμοι τῆς φύσεως, οὐδέ σαλεύονται, ἀλλά μένουσιν ἀκίνητοι" (πρβλ. Ἱεροῦ Χρυσοστόμου, Εἰς τόν πτωχόν Λάζαρον ΣΤ΄, P.G. 48, 1042), ὀφείλομεν σήμερον νά ἐπικεντρώσωμεν τήν προσοχήν μας εἰς τάς ἀφανεῖς ἐπεμβάσεις τοῦ ἀνθρώπου εἰς τήν ἰσορροπίαν τοῦ περιβάλλοντος, ἡ ὁποία διασαλεύεται ὄχι μόνον δι᾿ ἐμφανῶν καταστρεπτικῶν ἐνεργειῶν, ὡς αἱ ἐκριζώσεις τῶν δασῶν, ἡ ὑπεράντλησις τῶν ὑδάτων, ἡ ἐν γένει ὑπερεκμετάλλευσις τῶν φυσικῶν καί ἐνεργειακῶν πόρων καί ἡ μέσῳ διαρροῆς καί ἀποθέσεως τοξικῶν καί χημικῶν οὐσιῶν μόλυνσις μεγάλων χερσαίων καί ὑδατίνων περιοχῶν, ἀλλά καί δι᾿ ἀφανῶν διά γυμνοῦ ὀφθαλμοῦ πράξεων. Καί τοιαῦται τυγχάνουν αἱ ἐπεμβάσεις εἰς τά γονιδιώματα τῶν ἐμβίων ὄντων καί ἡ δημιουργία κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπον μετηλλαγμένων εἰδῶν ἀγνώστου ἐν συνεχείᾳ μετεξελίξεως, ὡς καί ἡ ἀνεύρεσις τρόπων ἀποδεσμεύσεως τεραστίων δυνάμεων, τῶν ἀτομικῶν καί πυρηνικῶν, τῶν ὁποίων ἡ μή ὀρθή χρῆσις δύναται νά ἐξαφανίσῃ πᾶν ἴχνος ζωῆς καί πολιτισμοῦ εἰς τόν πλανήτην μας. Εἰς τάς περιπτώσεις ταύτας δέν εἶναι ἡ πλεονεξία καί ἡ ἐπιθυμία τῆς ὑπερισχύσεως τά μόνα κίνητρα τῶν ἐπιδιωκόντων νά ἐπέμβουν καί νά μεταλλάξουν τά ἔμβια ὄντα, τά ὁποῖα ὁ Θεός ἐδημιούργησεν ὡς «καλά λίαν», ἀλλά καί ἡ ὑπεροψία ὡρισμένων ὅπως ἀντιπαραταχθοῦν εἰς τήν Σοφίαν τοῦ Θεοῦ καί ἀποδείξουν ἑαυτούς ἱκανούς νά βελτιώσουν τό ἔργον Αὐτοῦ. Ἡ ψυχική στάσις αὕτη χαρακτηρίζεται ὑπό τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων ὡς "ὕβρις", δηλαδή ὑπεροπτική αὐθάδεια τοῦ ἔχοντος περιωρισμένον νοῦν ἔναντι τοῦ Πανσόφου καί Παντοδυνάμου Δημιουργοῦ.

Ἀσφαλῶς δέν ἀντιτασσόμεθα πρός τήν ἐπιστημονικήν ἔρευναν, ἐάν καί ἐφ᾿ ὅσον παρέχῃ ἐπωφελεῖς ὑπηρεσίας εἰς τόν ἄνθρωπον καί τό περιβάλλον. Τοιουτοτρόπως, ἡ χρησιμοποίησις τῶν πορισμάτων αὐτῆς διά τήν θεραπείαν, παραδείγματος χάριν, ἀσθενειῶν εἶναι ἀσφαλῶς θεμιτή, ἀλλά ἡ βεβιασμένη ἐμπορική ἐκμετάλλευσις προϊόντων τῆς συγχρόνου χημικῆς καί βιολογικῆς τεχνολογίας πρό τῆς τετελεσμένης διαπιστώσεως ὅτι εἶναι διά τόν ἄνθρωπον ἀβλαβῆ, εἶναι ἀσφαλῶς κατακριτέα, καθώς ἐπανειλημμένως ὡδήγησεν εἰς τραγικάς συνεπείας αὐτόν καί τό περιβάλλον.

Ἡ ἐπιστήμη, καλῶς πράττουσα, διαρκῶς ἐρευνᾷ καί προσπαθεῖ νά ἑρμηνεύσῃ τήν φυσικήν νομοτέλειαν καί τάξιν. Ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ πρός τούς πρωτοπλάστους "κατακυριεύσατε τῆς γῆς"(Γεν. θ΄ 1) παρέχει τήν ἄδειαν τῆς ἐρεύνης καί γνώσεως τῶν φυσικῶν καί βιολογικῶν μηχανισμῶν οἱ ὁποῖοι δροῦν εἰς αὐτήν, διά νά εἶναι σύνολον τό φυσικόν περιβάλλον παραδείσιον. Ἀρκεῖ ἡ ἐπιδίωξις τῆς γνώσεως καί ἡ ἐκμετάλλευσις αὐτῆς νά μή στοχεύῃ μόνον εἰς τό κέρδος καί νά μή εἶναι ἀλαζονική προσπάθεια οἰκοδομήσεως ἑνός νέου πύργου τῆς Βαβέλ, διά τοῦ ὁποίου τό δημιούργημα θά προσπαθήσῃ νά φθάσῃ καί ἴσως, κατά τήν ἔπαρσιν ὡρισμένων, νά ὑπερβῇ καί Αὐτόν τόν Δημιουργόν. Δυστυχῶς λησμονεῖ ἐνίοτε ὁ ἄνθρωπος ὅτι ὁ τοῦ "κάλλους γενεσιάρχης ἔκτισεν αὐτά" (Σοφ. Σολ. ιγ΄, 3) καί χείρ Κυρίου "ἐθεμελίωσε τήν γῆν, καί ἡ δεξιά Αὐτοῦ ἐστερέωσε τόν οὐρανόν" (πρβλ. Ἡσ. μη΄, 13).

Καθῆκον, λοιπόν, ἡμῶν τῶν ποιμένων τῆς Ἐκκλησίας καί τῶν ἀνθρώπων τοῦ πνεύματος καί τῆς ἐπιστήμης, ἀλλά καί πάντων τῶν εὐλαβῶν χριστιανῶν, εἶναι νά ἐργαζώμεθα τό ἀγαθόν καί κυρίως νά προσευχώμεθα ὅπως ὁ Δημιουργός τοῦ παντός Θεός φωτίζῃ τούς εἰδικῶς μέ τά ἀνωτέρα θέματα ἀσχολουμένους ἐπιστήμονας ἵνα ἐν ταπεινώσει ἔναντι Αὐτοῦ καί ἐν σεβασμῷ πρός τήν φυσικήν νομοτέλειαν καί τάξιν εἰσέρχωνται εἰς τά ἐνδότερα αὐτῆς καί ἀποφεύγουν τήν διά λόγους οἰκονομικῆς ἐκμεταλλεύσεως ἤ ἄλλους, ὡς ἀνεφέρομεν, βεβιασμένην χρησιμοποίησιν τῶν πορισμάτων τῆς ἐρεύνης των. Χρειάζεται μακρά πεῖρα διά νά βεβαιωθῇ ὅτι αἱ διαπιστωθεῖσαι εὐεργετικαί ἐπιρροαί ἐκ τῆς ἐφαρμογῆς τῶν νέων γνώσεων δέν συνεπάγονται παραπλεύρως ἐπιβλαβεῖς παρενεργείας εἰς τό περιβάλλον καί βεβαίως εἰς αὐτόν τοῦτον τόν ἄνθρωπον.

Κατά τήν δημιουργίαν τοῦ κόσμου ἡ τότε φωνή καί τό πρῶτον πρόσταγμα τοῦ Κυρίου "οἷον νόμος τις ἐγένετο φύσεως, καί ἐναπέμεινε τῇ γῇ, τήν τοῦ γεννᾶν αὐτῇ καί καρποφορεῖν δύναμιν εἰς τό ἑξῆς παρεχόμενος..." (Μεγάλου Βασιλείου, εἰς τήν ἑξαήμερον Θ΄, P.G. 29, 96A), ἐξασφαλίζουσα τήν ἀειφορίαν αὐτῆς. Καί ἡ γῆ θά συνεχίσῃ νά γεννᾷ καί νά καρποφορῇ ἐφ᾿ ὅσον ἀφεθῇ εἰς τήν φυσικήν αὐτῆς τάξιν καί ἐφ᾿ ὅσον ἡμεῖς οἱ πάροικοι ἐπ᾿ αὐτῆς πορευθῶμεν κατά τά προστάγματα καί τάς ἐντολάς τοῦ Θεοῦ καί φυλάττωμεν καί ποιῶμεν αὐτάς. Τότε Ἐκεῖνος μόνον "δώσει τόν ὑετόν ἡμῖν ἐν καιρῷ αὐτοῦ, καί ἡ γῆ δώσει τά γενήματα αὐτῆς, καί τά ξύλα τῶν πεδίων ἀποδώσει τόν καρπόν αὐτῶν [...] καί φαγώμεθα τόν ἄρτον ἡμῶν εἰς πλησμονήν καί κατοικήσωμεν μετά ἀσφαλείας ἐπί τῆς γῆς ἡμῶν. Καί πόλεμος οὐ διελεύσεται διά τῆς γῆς ἡμῶν[...]" (πρβλ. Λευιτ. 26, 4-5).

Προσευχόμενοι ἐπί τῇ εὐσήμῳ ταύτῃ ἡμέρᾳ καί τῇ εἰσόδῳ τοῦ ἐνιαυτοῦ μετά Ἰησοῦ τοῦ Ναυῆ, Συμεών τοῦ ἰσαγγέλου καί τῶν ἐν Ἐφέσῳ ἑπταρίθμων παίδων καί μετά τοῦ ἱεροῦ Ψαλμῳδοῦ Δαυίδ πρός τόν Κύριον ὅπως ἐξαποστείλῃ τό πνεῦμα Αὐτοῦ καί ἀνακαινίσῃ τό πρόσωπον τῆς γῆς (πρβλ. Ψαλμ. 103, 30), εὐλογῶν τά ἔργα τῶν χειρῶν Αὐτοῦ καί καταξιῶν ἡμᾶς λυσιτελῶς περαιῶσαι τήν τοῦ χρόνου περίοδον, ἐπικαλούμεθα ὑπέρ τῶν ἐρευνώντων τάς δυνάμεις τῆς φύσεως τόν φωτισμόν, τήν χάριν καί τήν εὐλογίαν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀμήν.

͵βιγ΄ Σεπτεμβρίου α΄
+Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
Ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός καί διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης

Εἰς τό Ὄνομα τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Διά τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, οἱ Προκαθήμενοι τῶν Ἁγιωτάτων Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν, πρός τούς ἁπανταχοῦ τῆς γῆς Ὀρθοδόξους πιστούς, τούς ἀνά τόν κόσμον ἀδελφούς χριστιανούς καί πρός πάντα ἄνθρωπον καλῆς θελήσεως, εὐλογίαν ἀπό Θεοῦ καί ἀσπασμόν ἀγάπης καί εἰρήνης.

"Εὐχαριστοῦμεν τῷ Θεῷ πάντοτε περί πάντων ὑμῶν μνείαν ὑμῶν ποιούμενοι ἐπί τῶν προσευχῶν ἡμῶν, ἀδιαλείπτως μνημονεύοντες ὑμῶν τοῦ ἔργου τῆς πίστεως καί τοῦ κόπου τῆς ἀγάπης καί τῆς ὑπομονῆς τῆς ἐλπίδος τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ ἔμπροσθεν τοῦ Θεοῦ καί πατρός ἡμῶν" (Α΄ Θεσ. α΄ 2-4).

1. Συνελθόντες διά τῆς χάριτος τοῦ Παναγάθου Θεοῦ, τῇ προσκλήσει τοῦ τῆς Κωνσταντίνου Πόλεως Ἀρχιεπισκόπου καί Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου ἐν Φαναρίῳ, μεταξύ 6ης καί 9ης Μαρτίου 2014, συνεσκέφθημεν ἐν ἀδελφικῇ ἀγάπῃ περί τῶν ἀπασχολούντων σήμερον τήν Ἁγιωτάτην ἡμῶν Ἐκκλησίαν ζητημάτων. Συλλειτουργοῦντες τῷ Κυρίῳ ἐν τῷ πανσέπτῳ Πατριαρχικῷ Ναῷ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου κατά τήν εὔσημον καί μεγαλώνυμον ταύτην Κυριακήν τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀπευθύνομεν πρός ὑμᾶς λόγον ἀγάπης, εἰρήνης καί παρακλήσεως.

Ἡ Μία, Ἁγία Καθολική καί Ἀποστολική Ὀρθόδοξος ἡμῶν Ἐκκλησία ἐν τῷ κόσμῳ παροικοῦσα, βιώνει καί αὕτη τάς προκλήσεις τοῦ ἀνθρώπου ἑκάστης ἐποχῆς. Ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, πιστή εἰς τήν Ἱεράν Παράδοσιν, εὑρίσκεται εἰς διαρκῆ διάλογον μετά τῆς ἑκάστοτε ἐποχῆς, συμπάσχει μετά τῶν ἀνθρώπων καί συμμερίζεται τήν ἀγωνίαν των. «Ἰησοῦς Χριστός χθές καί σήμερον ὁ αὐτός καί εἰς τούς αἰῶνας» (Ἑβρ. ιγ΄ 8-9).

Οἱ πειρασμοί καί αἱ προκλήσεις τῆς ἱστορίας εἶναι ἰδιαιτέρως ἔντονοι εἰς τάς ἡμέρας μας καί οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί δέν δυνάμεθα νά εἴμεθα ἀμέτοχοι εἰς αὐτά ἤ ἀδιάφοροι ἀπέναντί των. Διά τόν λόγον αὐτόν συνήλθομεν ἐπί τό αὐτό διά νά ἐγκύψωμεν εἰς τούς πειρασμούς καί τά προβλήματα τά ὁποῖα ἀντιμετωπίζει σήμερον ἡ ἀνθρωπότης. «Ἔξωθεν μάχαι, ἔσωθεν φόβοι» (Β΄ Κορ. ζ΄ 6) οἱ λόγοι αὐτοί τοῦ Ἀποστόλου ἰσχύουν καί σήμερον.

2. Ἀναλογιζόμενοι τήν ὀδύνην τῶν ἀνθρώπων ἀνά τόν κόσμον, ἐκφράζομεν τήν συμπάθειάν μας διά τό μαρτύριον καί τόν θαυμασμόν μας διά τήν μαρτυρίαν τῶν χριστιανῶν ἐν τῇ Μέσῃ Ἀνατολῇ, Ἀφρικῇ καί ἀλλαχοῦ τῆς γῆς. Φέρομεν εἰς τόν νοῦν μας τό διττόν αὐτῶν μαρτύριον: περί τῆς πίστεώς των ὡς καί περί τῆς διαφυλάξεως τῆς ἱστορικῆς των σχέσεως μετά ἀνθρώπων ἄλλων θρησκευτικῶν πεποιθήσεων. Καταγγέλλομεν τήν ἀναταραχήν καί τήν ἀστάθειαν αἱ ὁποῖαι ὠθοῦν τούς χριστιανούς νά ἐγκαταλείψουν τήν γῆν, ἔνθα ἐγεννήθη ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός καί ἔνθεν διεδόθη τό Εὐαγγέλιον εἰς τόν κόσμον ἅπαντα.

Συμπάσχομεν μετά πάντων τῶν θυμάτων τῆς ἐν Συρίᾳ τραγῳδίας. Καταδικάζομεν πᾶσαν μορφήν τρομοκρατίας καί θρησκευτικῆς ὕβρεως. Ἡ ἀπαγωγή τῶν Μητροπολιτῶν Παύλου καί Ἰωάννου, ἄλλων κληρικῶν, ὡς καί τῶν μοναζουσῶν τῆς ἐν Μααλούλᾳ Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Ἁγίας Θέκλης, ἀποτελεῖ χαίνουσαν πληγήν καί ζητοῦμεν τήν ἄμεσον ἀπελευθέρωσίν των.

Ἀπευθύνομεν ἔκκλησιν εἰς πάντα ἐμπλεκόμενον πρός ἄμεσον κατάπαυσιν τῶν στρατιωτικῶν ἐπιχειρήσεων, ἀπελεύθερωσιν τῶν αἰχμαλώτων καί ἑδραίωσιν τῆς εἰρήνης ἐν τῇ περιοχῇ διά τοῦ διαλόγου. Οἱ ἐν Μέσῃ Ἀνατολῇ χριστιανοί ἀποτελοῦν τήν ζύμην τῆς εἰρήνης. Εἰρήνη διά πάντα ἄνθρωπον σημαίνει ἐπίσης εἰρήνη διά τούς χριστιανούς. Στηρίζομεν τό Πατριαρχεῖον Ἀντιοχείας εἰς τήν πνευματικήν καί ἀνθρωπιστικήν διακονίαν αὐτοῦ, ὡς ἐπίσης καί τάς προσπαθείας αὐτοῦ διά τήν παλινόρθωσιν τῆς περιοχῆς καί τήν παλιννόστησιν τῶν προσφύγων.

3. Ἐνθέρμως προσευχόμεθα ὑπέρ τῆς διεξαγωγῆς εἰρηνικῶν διαπραγματεύσεων καί τῆς ἐν προσευχῇ καταλλαγῆς πρός ἔξοδον ἐκ τῆς ἐν Οὐκρανίᾳ συνεχιζομένης κρίσεως. Καταδικάζομεν τάς ἀπειλάς βιαίας καταλήψεως Ἱερῶν Μονῶν καί Ναῶν καί προσευχόμεθα διά τήν ἐπιστροφήν τῶν ἀδελφῶν ἡμῶν, τῶν σήμερον εὑρισκομένων ἐκτός τῆς κοινωνίας μετά τῆς Ἁγίας Ἐκκλησίας.

4. Ἡ παγκόσμιος οἰκονομική κρίσις ἀποτελεῖ θεμελιώδη ἀπειλήν διά τήν δικαιοσύνην καί τήν εἰρήνην εἰς τοπικόν καί παγκόσμιον ἐπίπεδον. Αἱ συνέπειαι αὐτῆς εἶναι ἐμφανεῖς εἰς ἅπαντα τά στρώματα τῆς κοινωνίας, ἔνθα ἀπουσιάζουν ἀξίαι ὡς ἡ ἀξιοπρέπεια τοῦ προσώπου, ἡ ἀδελφική ἀλληλεγγύη καί ἡ δικαιοσύνη. Τά αἴτια τῆς κρίσεως ταύτης δέν εἶναι ἀμιγῶς οἰκονομικά. Εἶναι καί πνευματικῆς καί ἠθικῆς φύσεως. Ἀντί τοῦ συσχηματισμοῦ πρός τά παγκόσμια εἴδωλα τῆς ἰσχύος, τῆς πλεονεξίας καί τῆς φιληδονίας, ἐξαίρομεν τήν ἀποστολήν μας νά μεταμορφώσωμεν τόν κόσμον, ἐφαρμόζοντες τάς ἀρχάς τῆς δικαιοσύνης, τῆς εἰρήνης καί τῆς ἀγάπης.

Συνεπείᾳ τοῦ ἐγωϊσμοῦ καί τῆς καταχρήσεως τῆς ἐξουσίας, πολλοί ἄνθρωποι ὑποτιμοῦν τήν ἱερότητα τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, ἀδιαφοροῦντες νά διακρίνουν τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ εἰς τούς ἐλαχίστους τῶν ἀδελφῶν μας (πρβλ. Ματθ. κε΄, 40, 45), πολλοί δέ παραμένουν ἀδιάφοροι ἔναντι τῆς πτωχείας, τῆς ὀδύνης καί τῆς βίας, αἱ ὁποῖαι μαστίζουν τήν ἀνθρωπότητα.

5. Ἡ Ἐκκλησία καλεῖται νά ἀρθρώσῃ τόν προφητικόν της λόγον. Ἐκφράζομεν τήν εἰλικρινῆ ἡμῶν ἀνησυχίαν διά τάς τοπικάς καί παγκοσμίους τάσεις, αἱ ὁποῖαι ἀπαξιώνουν καί διαβιβρώσκουν τάς ἀρχάς τῆς πίστεως, τήν ἀξιοπρέπειαν τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου, τόν θεσμόν τοῦ γάμου καί τό δῶρον τῆς δημιουργίας.

Ὑπογραμμίζομεν τήν ἀναμφισβήτητον ἱερότητα τῆς ἀνθρωπίνης ζωῆς ἀπό τῆς συλλήψεως μέχρι τοῦ φυσικοῦ θανάτου. Ἀναγνωρίζομεν τόν γάμον ὡς ἕνωσιν ἀνδρός καί γυναικός, ἡ ὁποία εἰκονίζει τήν ἕνωσιν τοῦ Χριστοῦ καί τῆς Ἐκκλησίας Του. Ἀποστολή ἡμῶν εἶναι ἡ διαφύλαξις τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος ὡς οἰκονόμων καί οὐχί ὡς κατόχων αὐτοῦ. Κατά τήν περίοδον ταύτην τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς προτρεπόμεθα τόν κλῆρον καί τόν λαόν ἡμῶν νά ἐπιδείξουν πνεῦμα μετανοίας, νά βιώσουν τήν καθαρότητα τῆς καρδίας, τήν ταπείνωσιν καί τήν συγχωρητικότητα, καταθέτοντες εἰς τήν κοινωνίαν μαρτυρίαν περί τῶν πάντοτε ἐπικαίρων διδαγμάτων τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ.

6. Ἡ Σύναξις αὕτη τῶν Προκαθημένων συνιστᾷ δι᾿ ἡμᾶς μίαν εὐλογημένην εὐκαιρίαν, ἵνα ἐπαναβεβαιώσωμεν τήν ἑνότητα ἡμῶν διά τῆς κοινωνίας καί τῆς συνεργασίας. Ἐπιβεβαιοῦμεν τήν ἀφοσίωσιν ἡμῶν εἰς τήν ἔννοιαν τῆς συνοδικότητος, ἥτις τυγχάνει ὑψίστης σημασίας διά τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας. Ἐνωτιζόμεθα τήν ρῆσιν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Ἀρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως, ὅτι "τό τῆς Ἐκκλησίας ὄνομα, οὐ χωρισμοῦ ἀλλ᾿ ἑνώσεως καί συμφωνίας ὄνομα". Ἡ καρδία ἡμῶν στρέφεται πρός τήν ἀπό μακροῦ ἀναμενομένην Ἁγίαν καί Μεγάλην Σύνοδον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, διά νά μαρτυρήσωμεν τήν ἑνότητα αὐτῆς, ὡς καί τήν εὐθύνην καί τήν στοργήν της πρός τόν σύγχρονον κόσμον.

Ἡ Σύναξις συνεφώνησεν ὅτι ἡ προπαρασκευαστική τῆς Συνόδου ἐργασία πρέπει νά ἐντατικοποιηθῇ. Εἰδική Διορθόδοξος Ἐπιτροπή θά ἀρχίσῃ τό ἔργον αὐτῆς ἀπό τοῦ Σεπτεμβρίου 2014 καί θά ὁλοκληρώσῃ αὐτό μέχρι τοῦ Ἁγίου Πάσχα τοῦ ἔτους 2015. Θά ἀκολουθήσῃ Προσυνοδική Πανορθόδοξος Διάσκεψις κατά τό πρῶτον ἥμισυ τοῦ ἔτους 2015. Ἅπασαι αἱ ἀπόφασεις, τόσον κατά τάς ἐργασίας τῆς Συνόδου, ὅσον καί κατά τά προπαρασκευαστικά στάδια αὐτῆς, θά λαμβάνωνται καθ᾿ ὁμοφωνίαν. Ἡ Ἁγία καί Μεγάλη Σύνοδος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας θά συγκληθῇ ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου ἐν Κωνσταντινουπόλει ἐν ἔτει 2016, ἐκτός ἀπροόπτου. Ἡ Σύνοδος θά προεδρεύηται ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου. Οἱ ἀδελφοί Αὐτοῦ Προκαθήμενοι τῶν λοιπῶν Ὀρθοδόξων Αὐτοκεφάλων Ἐκκλησιῶν θά κάθηνται ἐκ δεξιῶν καί ἐξ εὐωνύμων Αὐτοῦ.

7. Ἀναποσπάστως συνδεδεμένη πρός τήν ἑνότητα εἶναι ἡ ἱεραποστολή. Ἡ Ἐκκλησία δέν ζῇ διά τόν ἑαυτόν της, ἀλλά ὀφείλει νά μαρτυρῇ καί νά μοιράζηται τά δῶρα τοῦ Θεοῦ μετά τῶν ἐγγύς καί τῶν μακράν. Μετέχοντες τῆς Θείας Εὐχαριστίας καί προσευχόμενοι ὑπέρ τῆς οἰκουμένης, καλούμεθα νά συνεχίσωμεν τήν λειτουργίαν μετά τήν Θείαν Λειτουργίαν καί νά μοιρασθῶμεν μεθ᾿ ὁλοκλήρου τῆς ἀνθρωπότητος τά δῶρα τῆς ἀληθείας καί τῆς ἀγάπης, συμφώνως πρός τήν τελευταίαν ἐντολήν καί διαβεβαίωσιν τοῦ Κυρίου: "Πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τά ἔθνη [...] καί ἰδού ἐγώ μεθ᾿ ὑμῶν εἰμι [...] ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος" (Ματθ. κη΄, 19-20).

8. Ζῶμεν ἐντός ἑνός κόσμου, ὅπου ἡ πολυπολιτισμικότης καί ὁ πλουραλισμός συνιστοῦν ἀναπόφευκτον πραγματικότητα καί συνεχῶς μεταβαλλομένην. Ἔχομεν ἐπίγνωσιν τοῦ γεγονότος ὅτι οὐδέν θέμα τῆς ἐποχῆς μας δύναται νά θεωρηθῇ ἤ ἐπιλυθῇ ἄνευ ἀναφορᾶς εἰς τό παγκόσμιον, καθώς καί ὅτι οἱαδήτις πόλωσις μεταξύ τοπικοῦ καί παγκοσμίου καταλήγει εἰς ἀλλοίωσιν τοῦ ὀρθοδόξου φρονήματος.

Ὡς ἐκ τούτου, ἐνώπιον καί αὐτῶν εἰσέτι τῶν διαφωνιῶν, διαχωρισμῶν καί διαιρέσεων, εἴμεθα ἀποφασισμένοι νά διακηρύξωμεν τό μήνυμα τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἀναγνωρίζομεν ὅτι ὁ διάλογος τυγχάνει πάντοτε καλλίτερος τῆς συγκρούσεως. Ἡ ἀποχώρησις καί ἡ ἀπομόνωσις οὐδέποτε ἀποτελοῦν ἐπιλογήν. Ἐπαναβεβαιοῦμεν τήν ὑποχρέωσίν μας νά διαλεγώμεθα πρός τόν ἄλλον, μετά τῶν ἄλλων ἀνθρώπων, μετά τῶν ἄλλων πολιτισμῶν, ὅπως καί μετά τῶν ἄλλων χριστιανῶν καί τῶν ἀνθρώπων ἄλλων θρησκευτικῶν πεποιθήσεων.

9. Παρά τάς ἀνωτέρω προκλήσεις, διακηρύσσομεν τό Εὐαγγέλιον τοῦ Θεοῦ "ὅστις τοσοῦτον ἠγάπησε τόν κόσμον" ὥστε "ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν". Τοιουτοτρόπως, οἱ Ὀρθόδοξοι παραμένομεν πλήρεις ἐλπίδος. Παρά τάς δυσχερείας τολμῶμεν, ἐν τούτοις, νά ἔχωμεν τήν ἐλπίδα ἡμῶν εἰς τόν Θεόν Ὅστις ἐστί "ὁ ὤν καί ὁ ἦν καί ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ" (Ἀποκ. α΄, 8). Διό καί ἀναμιμνῃσκόμεθα ὅτι ὁ τελευταῖος λόγος -λόγος ἀγαλλιάσεως, ἀγάπης καί ζωῆς- ἀνήκει εἰς Αὐτόν, ᾯ πρέπει πᾶσα δόξα, τιμή καί προσκύνησις εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

Ἐν Φαναρίῳ, τῇ 9ῃ Μαρτίου 2014

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος

+ Ὁ Ἀλεξανδρείας Θεόδωρος
+ Ὁ Ἱεροσολύμων Θεόφιλος
+ Ὁ Μόσχας Κύριλλος
+ Ὁ Σερβίας Εἰρηναῖος
+ Ὁ Ρουμανίας Δανιήλ
+ Ὁ Βουλγαρίας Νεόφυτος
+ Ὁ Γεωργίας Ἠλίας
+ Ὁ Κύπρου Χρυσόστομος
+ Ὁ Ἀθηνῶν Ἱερώνυμος
+ Ὁ Βαρσοβίας Σάββας
+ Ὁ Τιράνων Ἀναστάσιος

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΠΑΡ' HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

Ἡ Ἐκκλησία μας κατὰ τὴν περίοδον τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς μᾶς καλεῖ εἰς μετάνοιαν. Βεβαίως ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δὲν αἰσθάνεται ἀνέτως ἀκούων τὸ προσκλητήριον τῆς μετανοίας, διότι ἔχει συνηθίσει μὲ τὸν τρόπον ζωῆς τὸν ὁποῖον ἀκολουθεῖ καὶ δὲν θέλει νὰ ἀμφισβητήσῃ τὴν ὀρθότητά του. Ἡ ἀμφισβήτησις τῆς ὀρθότητος τοῦ δημιουργεῖ αἴσθημα ἀνασφαλείας, διότι τὸ ἰδεολογικὸν οἰκοδόμημα, ἐντὸς τοῦ ὁποίου ἔχει ζητήσει ἀσφαλὲς καταφύγιον ὁ ἄνθρωπος, ἀσφαλῶς διακυβεύεται.

Ἐν τούτοις, βαθυτέρα ἐξέτασις τοῦ ζητήματος πείθει ὅτι αἱ πεποιθήσεις τῶν ἀνθρώπων δὲν ἐσχημαστίσθησαν μὲ ἀντικειμενικότητα ἐπὶ τῇ βάσει τῆς λογικῆς κρίσεως, ἀλλὰ ἐδημιουργήθησαν διὰ νὰ δικαιολογήσουν τὸ ἀρεστὸν εἰς αὐτούς, ἤτοι εἶναι προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις. Ἀλλὰ τὸ νὰ δικαιολογῇ ὁ ἄνθρωπος τὰς πράξεις του καὶ νὰ δικαιώνῃ τὸν ἑαυτόν του ἐπὶ τῇ βάσει ἐσφαλμένων ἀξιωμάτων εἶναι ἐπιζήμιον δι᾿ αὐτόν, διότι ὅταν ἀναποφεύκτως θὰ ἔλθῃ ἡ στιγμὴ τῆς ἀναδύσεως τῆς ἀληθείας θὰ εὑρεθῇ ἀδικαιολόγητος καὶ ἴσως δὲν θὰ ἔχῃ πλέον χρόνον νὰ ἀναπροσαρμόσῃ τὰς πεποιθήσεις του, ἤτοι νὰ μετανοήσῃ διὰ τὰς ἁμαρτωλὰς πράξεις του καὶ τὰς πεπλανημένας πίστεις του, διὰ τῶν ὁποίων ἤθελε νὰ δικαιώσῃ τὴν συμπεριφοράν του.

Ἡμεῖς ὅμως, οἱ χριστιανοί, εἴμεθα ἐξοικειωμένοι μὲ τὸ ἄκουσμα καὶ τὴν πρᾶξιν τῆς μετανοίας καὶ δὲν ταρασσόμεθα μὲ τὸ σχετικὸν πρὸς μετάνοιαν προσκλητήριον τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἀλλὰ πρέπει νὰ συνειδητοποιήσωμεν καὶ ἡμεῖς ὅτι ἡ πλήρης μετάνοια ἔχει δύο στόχους.

Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ ἀπάρνησις τῶν ἁμαρτιῶν μας καὶ ἡ ἀπόφασις τῆς παύσεως τῶν ἁμαρτωλῶν πράξεων καὶ συνηθειῶν μας, ὡς καὶ ἡ ἐπανόρθωσις τῶν συνεπειῶν των. Παράδειγμα, ὁ τελώνης Ζακχαῖος, ὁ ὁποῖος μετανοήσας εἰλικρινῶς κατὰ τὴν συνάντησίν του μετὰ τοῦ Χριστοῦ ἀπέδειξε τὴν μετάνοιάν του καὶ ἐμπράκτως μὲ τὸ νὰ ἀποδώσῃ εἰς τὸ τετραπλοῦν ὅσα ἀδίκως εἶχεν εἰσπράξει.

Ὁ δεύτερος στόχος τῆς μετανοίας μας εἶναι νὰ ἀλλάξωμεν νοοτροπίαν, νὰ ἀντικαταστήσωμεν τὰς ἀντιλήψεις μας μὲ ἄλλας ἀνωτέρας καὶ ὑψηλοτέρας, κατὰ τὸν λόγον τοῦ Ψαλμῳδοῦ, λέγοντος «ἀναβάσεις ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ διέθετο». Ὁ δεύτερος αὐτὸς στόχος εἶναι ἀναγκαῖον νὰ ἐπιδιώκεται καὶ ὑπ᾿ ἐκείνων οἱ ὁποῖοι δὲν ἐλέγχονται ὑπὸ τῆς συνειδήσεώς των διὰ συγκεκριμένας ἁμαρτίας. Διότι, ἐπὶ παραδείγματι, ἡ ἀντίληψίς μας περὶ ἀγάπης ὁπωσδήποτε ὑστερεῖ τῆς τελειότητος, ὅπως καὶ ἡ ἀντίληψίς μας περὶ ταπεινώσεως. Συγκρίνοντες τὴν ἰδικήν μας πνευματικὴν κατάστασιν μὲ τὴν τελειότητα τοῦ Θεοῦ, τῆς ὁποίας καλούμεθα νὰ εἴμεθα μιμηταί, ἀσφαλῶς βλέπομεν τὴν ὑστέρησίν μας καὶ τὸ ἄπειρον τοῦ δρόμου τὸν ὁποῖον ἔχομεν νὰ βαδίσωμεν διὰ νὰ εὑρεθῶμεν ἐπὶ τῆς τροχιᾶς τῶν μιμητῶν τοῦ Χριστοῦ.

Ἐρευνῶντες τὴν ποιότητα τῆς ἐσωτερικῆς εἰρήνης μας, διαπιστοῦμεν ὅτι πολὺ ἀπέχομεν ἀπὸ τὴν εἰρήνην τοῦ Χριστοῦ τὴν πάντα νοῦν ὑπερέχουσαν. Σταθμίζοντες τὸ πόσον ἐμπιστευόμεθα τὴν ζωήν μας εἰς τὴν Πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ, μετὰ λύπης μας πιστοποιοῦμεν ὅτι πολλάκις καταλαμβανόμεθα ὑπὸ ἄγχους καὶ ἀβεβαιότητος διὰ τὸ μέλλον, ὡς ἐὰν εἴμεθα ὀλιγόπιστοι ἢ καὶ ἄπιστοι. Καί, γενικῶς, ἐλέγχοντες τὴν καθαρότητα τῆς συνειδήσεώς μας βλέπομεν ὅτι πολλάκις δὲν συνειδητοποιοῦμεν πολλὰ βλαπτικὰ διὰ τὴν καθαρότητά μας αἰσθήματά μας, τὰ ὁποῖα ἐνίοτε θεωροῦμεν ὑγιᾶ. Χρειάζεται, λοιπόν, νέος πληρέστερος φωτισμὸς τῆς συνειδήσεώς μας διὰ τῶν διδαχῶν τῶν Πατέρων καὶ τοῦ Εὐαγγελίου, ὥστε αἱ κρίσεις μας περὶ τοῦ ἑαυτοῦ μας καὶ τῶν ἐλλείψεών του νὰ εἶναι ὀρθότεραι καὶ περισσότερον σύμφωνοι μὲ τὴν κρίσιν τοῦ Θεοῦ. Καὶ ἐπειδὴ οὐδεὶς ἄνθρωπος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι ἔφθασεν εἰς τὴν τελειότητα τῆς κρίσεώς του περὶ τοῦ ἑαυτοῦ του, δι᾿ αὐτὸ καὶ οὐδεὶς ἄνθρωπος δύναται νὰ εἴπῃ ὅτι δὲν ἔχει ἀνάγκην νέου νοῦ, περισσότερον φωτισμένου νοῦ, ἀλλαγῆς νοῦ, διορθώσεως τοῦ νοῦ καὶ τῆς νοοτροπίας του, δηλαδὴ μετανοίας.

Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία μας, ἡ ὁποία μᾶς καλεῖ εἰς μετάνοιαν, δὲν μᾶς καλεῖ εἰς αὐτομεμψίαν μόνον. Καὶ ἡ αὐτομεμψία χρειάζεται, καὶ ἡ συντριβὴ χρειάζεται καὶ τὰ δάκρυα μετανοίας χρειάζονται, ἀλλὰ δὲν ἀρκοῦν. Προσαπαιτεῖται ἡ χαρὰ τῆς ὑπὸ τοῦ Θεοῦ συγχωρήσεώς μας, τὸ αἴσθημα τῆς ἀπελευθερώσεώς μας ἀπὸ τὰ βάρη τῶν δεσμῶν τῆς οἱασδήποτε ἁμαρτίας μας καὶ ἡ αἴσθησις τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρὸς ἡμᾶς. Ἡ μετάνοιά μας δὲν εἶναι κάτι τὸ ὁποῖον μᾶς στερεῖ τὴν χαρὰν τῆς ζωῆς, ὥστε νὰ δυσανασχετῶμεν ἀκούοντες τὸ κήρυγμα τῆς μετανοίας. Ἡ μετάνοια εἶναι κάθαρσις καὶ φωτισμὸς τοῦ νοῦ μας, θέρμανσις τῆς ἀγάπης μας πρὸς τὸν Χριστὸν καὶ τὴν κτίσιν Του, ἐλευθερία καὶ χαρὰ διὰ τὴν καινότητα ζωῆς εἰς τὴν ὁποίαν διὰ τῆς συνεχοῦς μετανοίας ἀκαταπαύστως εἰσερχόμεθα.

Ὁ μετανοῶν συνεχῶς, προοδεύει συνεχῶς, χαίρεται συνεχῶς διὰ τὰς νέας ἀναβάσεις του, ἱκανοποιεῖται συνεχῶς διὰ τὴν ἀποκτωμένην βαθυτέραν γνῶσιν του περὶ πάντων. Διὰ τῆς ἀλλαγῆς τῆς νοοτροπίας του καὶ τῶν ἀντιλήψεών του ὁ μετανοῶν κατανοεῖ καλύτερον τὸν κόσμον ὅλον, γίνεται σοφώτερος, νουνεχέστερος, διακριτικώτερος, γίνεται ὑψιπετὴς καὶ φίλος τοῦ Χριστοῦ. Ὅθεν, τὸ κήρυγμα τῆς μετανοίας γίνεται εὐμενῶς δεκτὸν ἀπὸ τοὺς εὐφυεστέρους τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι δύνανται νὰ ἐκτιμήσουν ὁποίαν μεταβολὴν ἐπὶ τὰ βελτίω προσφέρει εἰς τὸν ἄνθρωπον ἡ διὰ τῆς μετανοίας ἀναγέννησις αὐτοῦ.

Ὅθεν, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, ἂς οἰκειοποιηθῶμεν τὴν πρόσκλησιν τῆς Ἐκκλησίας μας διὰ μετάνοιαν καὶ ὑπ᾿ ἀμφοτέρας τὰς προεκτεθείσας μορφάς της καὶ ἂς καθάρωμεν ἑαυτοὺς ἀπὸ τῶν ἁμαρτιῶν μας δι᾿ ἐξομολογήσεως οἱ ἁμαρτήσαντες, ἂς ἀναθεωρῶμεν δὲ συνεχῶς τὰς ἀντιλήψεις μας οἱ λοιποί, ὥστε αἱ κρίσεις μας καὶ οἱ συλλογισμοί μας νὰ εἶναι ἔνθεοι καὶ καθαροί, ἀληθεῖς καὶ δίκαιοι.

Ἐπὶ δὲ τούτοις, εὐχόμεθα ὑμῖν πατρικῶς πᾶσαν παρὰ Κυρίου βοήθειαν εἰς τὸν δρόμον σας τῆς μετανοίας καὶ εἰς ὅλην τὴν ἀναγεννημένην ἐν Χριστῷ ζωήν σας.

Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή ,βη´
+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀριθμ. Πρωτ. 477

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητὰ καὶ περιπόθητα,

«Ἰδού, ὁ χειμὼν παρῆλθεν»!, «ἀνέτειλε τὸ ἔαρ» τῆς σωτηρίας, «τὰ ἄνθη ὤφθη ἐν τῇ γῇ, φωνὴ τῆς τρυγόνος ἠκούσθη, ... αἱ ἄμπελοι κυπρίζουσιν, ἔδωκαν ὀσμήν». Πάσχα ἱερόν, ἅγιον, μέγα ἀνέτειλε καὶ θάλπει, φωτίζει καὶ λαμπρύνει τὸν κόσμον. «Νῦν πάντα πεπλήρωται φωτός, οὐρανός τε καὶ γῆ καὶ τὰ καταχθόνια»:

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ !

Ὁ Θεός, ὁ Ἀπαθής, ὁ Ἀθάνατος, ὁ ὡραῖος Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας, ὁ Κύριος ἡμῶν καὶ Πρωτότοκος Ἀδελφὸς καὶ Φίλος Ἰησοῦς Χριστός, «ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, θανάτῳ θάνατον πατήσας», τὴν τρίτην ἡμέραν ἀφ' οὗ ἀπὸ τοῦ ὕψους τοῦ Σταυροῦ ἐξεφώνησε τὸ «Τετέλεσται!». Ὁ «ᾅδης κάτωθεν ἐπικράνθη συναντήσας» Αὐτόν, διότι ὄχι μόνον κατήργησε τὸ κράτος του καὶ ἐκένωσε θεοπρεπῶς τὰ σκοτεινὰ ταμεῖα του, χαρίζων ζωὴν εἰς τοὺς τότε εὑρισκομένους εἰς τὰ μνήματα, ἀλλὰ καὶ διότι χαρίζει ζωὴν ἀτέρμονα καὶ βεβαίαν ἀνάστασιν εἰς ὅλους ὅσοι μετὰ ταῦτα, μέχρι καὶ τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος, θὰ πιστεύσουν εἰς Αὐτόν, θὰ ζήσουν ἐν Αὐτῷ καὶ θὰ κρατήσουν μέχρι τέλους τὴν εἰς Αὐτὸν ὁμολογίαν καὶ πίστιν. Ὁ Χριστός, «δικαιοσύνῃ ἐζωσμένος τὴν ὀσφὺν Αὐτοῦ καὶ ἀληθείᾳ εἰλημένος τὰς πλευράς», ἠγέρθη ἐκ τοῦ Τάφου, «παγγενῆ τὸν Ἀδὰμ ἀναστήσας ὡς φιλάνθρωπος».

Ἰδού, λοιπόν, ἀδελφοὶ ἀγαπητοὶ καὶ τέκνα περιπόθητα, τὸ κεφάλαιον τῆς μεγάλης ἑορτῆς ἡμῶν καὶ τὸ κλῖμα τῆς ἀνοίξεως, τὴν ὁποίαν ἐν ἔαρι καιροῦ εὐαγγελίζεται ἡ Ἐκκλησία εἰς τὴν Οἰκουμένην. Ὁ βαρὺς χειμὼν τοῦ θανάτου ἀποτελεῖ παρελθόν! Ἡ παγερὰ τυραννία τοῦ διαβόλου ἐνικήθη κατὰ κράτος. Τὸ φοβερὸν βασίλειον τοῦ σκότους καὶ τῆς ἀπωλείας διελύθη. «Ὁ Κύριος ἐβασίλευσεν, εὐπρέπειαν ἐνεδύσατο»! Εἴδομεν τὸν Ἰησοῦν ἐθελουσίως, ἐξ ἄκρας ἀγάπης, πάσχοντα ἐπὶ Σταυροῦ καὶ θνήσκοντα καὶ θαπτόμενον δι᾿ ἡμᾶς καὶ διὰ τὴν σωτηρίαν ἡμῶν. Τὸν προσεκυνήσαμεν ἤδη Ἀναστάντα ἐκ νεκρῶν καί, μαζὶ μὲ τοὺς Ἀποστόλους καὶ τὰς Μυροφόρους, ἠκούσαμεν ἀπὸ τὸ ἅγιον στόμα Του τὸ «Εἰρήνη ὑμῖν!» καὶ τὸ «Χαίρετε!», καὶ ἐχάρη ἡ καρδία μας. Καὶ «τὴν χαρὰν ἡμῶν οὐδεὶς αἴρει ἀφ᾿ ἡμῶν», διότι πλέον καὶ ὁ ἰδικός μας, ὁ προσωπικὸς ἑνὸς ἑκάστου, θάνατος, δυνάμει ἔχει καταργηθῆ. Ἀφ' οὗ καὶ ἐφ᾿ ὅσον καὶ ἡμεῖς ἐσταυρώσαμεν τὸ ἐν ἡμῖν σαρκικὸν φρόνημα τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου «σὺν τοῖς παθήμασι καὶ ταῖς ἐπιθυμίαις», καὶ «ἀπεθάνομεν σὺν Χριστῷ, πιστεύομεν ὅτι καὶ [θὰ] συζήσωμεν» μαζί Του. Ἀφ᾿ οὗ «συνετάφημεν» μετὰ τοῦ Χριστοῦ «διὰ τοῦ βαπτίσματος», θὰ γίνωμεν «σύμφυτοι», δηλ. μέτοχοι, καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του. Τὴν ἀλήθειαν αὐτὴν διασαλπίζει ρητορικώτατα ὁ Θεολόγος Γρηγόριος, λέγων: «Χθὲς συνεσταυρούμην Χριστῷ, σήμερον συνδοξάζομαι. Χθὲς συνενεκρούμην, συζωοποιοῦμαι σήμερον. Χθὲς συνεθαπτόμην, σήμερον συνεγείρομαι». Τὸ αἰώνιον πρόβλημά μας, κατὰ ταῦτα, τὸ ἔλυσεν ἅπαξ διὰ παντὸς ὁ Ἀναστὰς Κύριος. Ἡ ἀγωνία μας ἔλαβε τέλος. «Ἀνέστη Χριστός, καὶ ζωὴ πολιτεύεται»! Εἰς τὸ ἑξῆς, ἡ Ζωὴ καὶ ἡ Ἀνάστασις ἡμῶν δὲν εἶναι ζητούμενον, δὲν εἶναι ὄνειρον, δὲν εἶναι οὐτοπία, ἀλλ' εἶναι ἁπτὴ καὶ ψηλαφητὴ πραγματικότης. Πραγματικότης, ἡ ὁποία ἔχει συγκεκριμένον πρόσωπον καὶ ὄνομα: «τὸ ὑπὲρ πᾶν ὄνομα» Ἰησοῦς Χριστός, ἐνώπιον τοῦ Ὁποίου «πᾶν γόνυ κάμψει ἐπουρανίων καὶ ἐπιγείων καὶ καταχθονίων» καὶ κάθε γλῶσσα θὰ ὁμολογήσῃ ὅτι Αὐτὸς εἶναι ὁ μόνος Ζωοδότης καὶ Κύριος, ὅστις ζῇ καὶ βασιλεύει εἰς τοὺς αἰῶνας, μοιραζόμενος ἐθελαγάθως τὴν Βασιλείαν Του, τὴν δόξαν Του καὶ τὴν κληρονομίαν τοῦ Πατρός Του, μὲ ὅλους τοὺς κοινωνοὺς τοῦ Σταυροῦ, τοῦ θανάτου καὶ τῆς Ἀναστάσεώς Του, ὡς «πρωτότοκος ἐν πολλοῖς ἀδελφοῖς».

Αὐτοῦ δεόμεθα ἐκτενῶς, ἀπὸ τῆς μαρτυρικῆς ἡμῶν Πατριαρχικῆς καὶ Οἰκουμενικῆς καθέδρας, ὅπως χαρίζῃ εἰρήνην εἰς τὸν κόσμον, φωτισμὸν ἀληθείας καὶ δικαιοσύνης εἰς τὰς ψυχὰς τῶν ἀνθρώπων, ὑπομονὴν καὶ στηριγμὸν εἰς κάθε δοκιμαζόμενον, γεῦσιν σωτηρίας καὶ ζωῆς αἰωνίου εἰς πάντας τοὺς πιστούς.

Αὐτῷ, τῷ Νικητῇ τοῦ θανάτου καὶ ἀρχηγῷ τῆς ζωῆς, ἡ δόξα, τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν.

Ἅγιον Πάσχα 2008
+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀριθμ. Πρωτ. 1586

+Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ –
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ ΤΩ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝ ΒΗΘΛΕΕΜ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ἀνέτειλεν ἡ μεγάλη καὶ ἁγία ἡμέρα τῶν Χριστουγέννων, ἡ μητρόπολις, δηλ. ἡ μήτηρ καὶ ρίζα ὅλων τῶν ἑορτῶν, καὶ μᾶς συγκαλεῖ ὅλους εἰς πνευματικὴν ἀνάτασιν καὶ συνάντησιν μετὰ τοῦ νηπιάζοντος δι' ἡμᾶς Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν.

«Εὐδοκίᾳ τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός», ὅπως ὑπογραμμίζει ὁ ἱερὸς Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, «ὁ μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Θεός, ὁ ὤν εἰς τὸν κόλπον τοῦ Πατρός, ὁ ὁμοούσιος τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, ὁ προαιώνιος, ὁ ἄναρχος», συγκαταβαίνει πρὸς ἡμᾶς τοὺς δούλους Του «καὶ Θεὸς ὤν τέλειος, ἄνθρωπος τέλειος γίνεται, καὶ ἐπιτελεῖται τὸ πάντων καινῶν καινότατον, τὸ μόνον καινὸν ὑπὸ τὸν ἥλιον». Ἡ ἐνσάρκωσις αὐτὴ τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι ἕνας συμβολισμός, ὅπως αἱ ἐνσαρκώσεις τῶν ποικιλωνύμων «θεῶν» τῆς Μυθολογίας, ἀλλὰ μία πραγματικότης, ἡ ὄντως νέα πραγματικότης, τὸ μόνον νέον ὑπὸ τὸν ἥλιον, ἡ ὁποία ἔγινεν εἰς συγκεκριμένην ἱστορικὴν στιγμήν, ἐπὶ τοῦ Αὐτοκράτορος Ὀκταβιανοῦ Αὐγούστου, περὶ τὸ 746 (μὲ τὰ νέα ἀστρονομικὰ δεδομένα) ἀπὸ κτίσεως Ρώμης, ἐν μέσῳ συγκεκριμένου λαοῦ, τοῦ Ἰουδαϊκοῦ, «ἐξ οἴκου καὶ πατριᾶς Δαβίδ», εἰς συγκεκριμένον τόπον, τὴν Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας, καὶ μὲ πολὺ συγκεκριμένον σκοπόν: «Αὐτὸς ἐνηνθρώπησεν ἵνα ἡμεῖς θεοποιηθῶμεν», κατὰ τὴν ἐπιγραμματικὴν ἔκφρασιν τοῦ Μεγάλου Ἀθανασίου.

Τὸ γεγονὸς αὐτὸ τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ-Λόγου μᾶς δίδει τὴν δυνατότητα νἀ φθάσωμεν εἰς τὰ ἀκρότατα τῶν ὁρίων μας, τὰ ὁποῖα δὲν ταυτίζονται οὔτε μὲ τὸ «καλὸν κἀγαθὸν» τῶν ἀρχαίων Ἑλλήνων, οὔτε μὲ τὴν «ἀρετὴν» καὶ «δικαιοσύνην» τῶν φιλοσόφων, οὔτε μὲ τὴν γαλήνην τῆς βουδδιστικῆς «νιρβάνα», οὔτε μὲ τὴν ὑπέρβασιν τῆς «εἱμαρμένης» ἤ τοῦ λεγομένου «κάρμα» διὰ θρυλουμένων συνεχῶν μεταλλάξεων μορφῶν ζωῆς, οὔτε μὲ τὴν «ἁρμονίαν» τῶν δῆθεν ἀντιθετικῶν στοιχείων κάποιας φαντασιώδους «ζωτικῆς δυνάμεως», οὔτε μὲ κάτι ἄλλο, ἀλλὰ εἶναι ἡ ὀντολογικὴ ὑπέρβασις τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου διὰ τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἐγκεντρισμός μας εἰς τὴν θείαν ζωὴν καὶ δόξαν Του, καὶ ἡ κατὰ χάριν ἕνωσίς μας δι' Αὐτοῦ μετὰ τοῦ Θεοῦ Πατρὸς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι. Αὐτὰ εἶναι τὰ ἔσχατα ὅριά μας: Ἡ προσωπικὴ ἕνωσις μετὰ τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ! Καὶ ἡ Γέννησις τοῦ Χριστοῦ δὲν μᾶς ὑπόσχεται μίαν χιμαιρικὴν μακαριότητα ἤ μίαν ἀφῃρημένην αἰωνιότητα, ἀλλὰ μᾶς προσφέρει «εἰς τὸ χέρι» τὴν δυνατότητα τῆς προσωπικῆς μετοχῆς εἰς τὴν θείαν ζωὴν καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ, εἰς μίαν ἀτελεύτητον κλιμάκωσιν! Μᾶς χαρίζει τὴν δυνατότητα ὄχι μόνον «ἵνα τὴν υἱοθεσίαν ἀπολάβωμεν» ἀλλὰ καὶ «θείας κοινωνοὶ φύσεως» νὰ ἀναδειχθῶμεν.

Βεβαίως μέσα εἰς τὴν παγκόσμιον σύγχυσιν καὶ κρίσιν τῶν ἡμερῶν μας αἱ ἀλήθειαι αὐταὶ ἠχοῦν παράξενα. Ἡ ἐλπὶς τῶν περισσοτέρων ἀνθρώπων, ἐναποτεθεῖσα εἰς ἐνδοκοσμικὰς «θεότητας», διαψεύδεται καθημερινῶς κατὰ τρόπον οἰκτρόν. Τὸ ἀνθρώπινον πρόσωπον ταπεινοῦται καὶ συνθλίβεται ἐν μέσῳ ἀριθμῶν, μηχανημάτων, ὑπολογιστῶν, χρηματιστηρίων καὶ ποικιλοχρώμων σημαιῶν κενῆς ἰδεολογικῆς εὐκαιρίας. Ἡ φύσις περιυβρίζεται. Τὸ περιβάλλον συμπάσχει. Οἱ νέοι ἀπογοητεύονται καὶ ἐξεγείρονται διαμαρτυρόμενοι διὰ τὴν ἀδικίαν τοῦ παρόντος καὶ τὴν ἀβεβαιότητα τοῦ μέλλοντος. «Σκότος, γνόφος, θύελλα, φωνὴ μεγάλη» ἐπικρατεῖ εἰς τὸν κόσμον μας καὶ δίδεται ἡ ἐντύπωσις ὅτι ἀπειλεῖται νὰ ἀποκρυβῇ τὸ φῶς τῆς ἐν Βηθλεὲμ ἀνατελλούσης ἐλπίδος καὶ νὰ καλυφθῇ ὁ ἀγγελικὸς ὕμνος τῆς παγκοσμίου χαρᾶς: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καὶ ἐπὶ γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». Ὅμως, ἡ Ἐκκλησία, καλοῦσα τοὺς πάντας εἰς σώφρονα περισυλλογήν, ἐπανεκτίμησιν τῶν ἐν τῷ βίῳ προτεραιοτήτων καὶ ἀναζήτησιν εἰς τὸ πρόσωπον τοῦ ἑκάστοτε «ἄλλου» τῶν ἰχνῶν τῆς ἀξίας παντὸς σεβασμοῦ εἰκόνος τοῦ Θεοῦ, δὲν θὰ παύσῃ νὰ καταγγέλλῃ μὲ ὅλην τὴν δύναμιν ποὺ τῆς χαρίζει ἡ ὑπερδισχιλιετὴς ἐμπειρία της ὅτι τὸ ἐν τῇ φάτνῃ τῆς Βηθλεὲμ ἀνακείμενον Παιδίον εἶναι «ἡ ἐλπὶς πάντων τῶν περάτων τῆς γῆς», εἶναι ὁ Λόγος καὶ ἡ ἐντελέχεια τῆς ζωῆς, εἶναι ἡ λύτρωσις, τὴν ὁποίαν ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν λαόν Του, τοὐτέστιν εἰς ὁλόκληρον τὴν ἀνθρωπότητα.

Ταῦτα ἐν ἀγάπῃ πολλῇ ἀπὸ τῆς μαρτυρικῆς καθέδρας τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας εὐαγγελιζόμενοι πρὸς τὰ ἀνὰ τὸν κόσμον τέκνα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ πρὸς πάντα θεοδιψῆ ἄνθρωπον, ἐπικαλούμεθα ἐπὶ πάντας τὴν εὐδοκίαν, τὴν εἰρήνην, τὴν χάριν καὶ τὴν σωτήριον δωρεὰν τοῦ δι' ἡμᾶς τοὺς ἀνθρώπους καὶ διὰ τὴν ἡμετέραν σωτηρίαν κατελθόντος ἐκ τῶν οὐρανῶν, καὶ σαρκωθέντος ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καὶ Μαρίας τῆς Παρθένου, καὶ ἐνανθρωπήσαντος Μονογενοῦς Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, ᾯ ἡ δόξα, τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας.

Φανάριον, Χριστούγεννα ,βη'
+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
Διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀριθμ. Πρωτ. 94

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ,
ΧΑΡΙΣ ΕΙΗ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ
ΚΑΙ ΚΥΡΙΟΥ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ, ΠΑΡ' HΜΩΝ ΔΕ ΕΥΧΗ, ΕΥΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΡΗΣΙΣ

«Δεῦτε λαοί, σήμερον ὑποδεξώμεθα
τῶν νηστειῶν τὸ χάρισμα
ὡς θεοδώρητον καιρὸν τῆς μετανοίας. . .»
(Δευτέρα Α΄ Ἑβδομάδος Νηστειῶν).

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἀγαπητὰ ἐν Κυρίῳ,

Ἡ νηστεία, τὴν ὁποίαν μᾶς προτείνει ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία, δὲν εἶναι στέρησις, ἀλλὰ χάρισμα. Καὶ ἡ μετάνοια, εἰς τὴν ὁποίαν μᾶς καλεῖ, δὲν εἶναι τιμωρία, ἀλλὰ θεῖον δώρημα.
Καὶ ὅταν ἡ Ἐκκλησία διὰ τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, τὴν ὁποίαν μόλις ἠκούσαμεν, μᾶς προτρέπῃ νὰ μὴ θησαυρίζωμεν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς, «ὅπου σὴς καὶ βρῶσις ἀφανίζει», ἀλλὰ νὰ θησαυρίζωμεν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ, ὅπου καμμία ἀπειλὴ φθορᾶς δὲν ὑπάρχει, μᾶς λέγει τὴν ἀλήθειαν.
Διότι ἡ Ἐκκλησία δὲν εἶναι ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, ἀλλὰ ζῇ εἰς τὸν κόσμον τοῦτον καὶ τὸν γνωρίζει.
Γνωρίζει τὸν ἄνθρωπον· τὰς πραγματικάς του ἀνάγκας καὶ ταλαιπωρίας.
Γνωρίζει καλῶς τὴν ἐποχήν μας. Τὴν ἐποχὴν τῶν μεγάλων ἐξελίξεων καὶ ταχυτήτων. Τοῦ καταιγισμοῦ τῶν πληροφοριῶν καὶ τῶν συγχύσεων. Τῶν πολλῶν φόβων, ἀπειλῶν καὶ καταρρεύσεων...

Δι' αὐτό, ἤρεμα καὶ σταθερὰ καλεῖ τοὺς πάντας εἰς μετάνοιαν. Δι' αὐτό, ἀποτρέπει τὰ τέκνα της νὰ πάρουν ἐσφαλμένον δρόμον μὲ τὸ νὰ θησαυρίζουν τὸν κόπον τους καὶ νὰ στηρίζουν τὴν ἐλπίδα τους ἐπὶ βάσεων σαθρῶν. Ἀλλὰ τὰ προτρέπει νὰ θησαυρίζουν ἐν οὐρανῷ. Διότι ὅπου εἶναι ὁ θησαυρὸς ἡμῶν, ἐκεῖ εὑρίσκεται καὶ ἡ καρδία ἡμῶν.
Ὁ θησαυρὸς ποὺ δὲν φθείρεται καὶ ἡ ἐλπὶς ποὺ δὲν καταισχύνει, εἶναι ἡ θεία Ἀγάπη· ἡ συνεκτικὴ τῶν πάντων Δύναμις. Εἶναι ὁ σαρκωθεὶς Θεὸς Λόγος, ποὺ μένει μεθ' ἡμῶν εἰς τὸν αἰῶνα.
Αὐτὸς εἶναι ὁ ἁγιασμὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν. Καὶ δὲν ἦλθε νὰ κρίνῃ ἀλλὰ νὰ σώσῃ τὸν κόσμον. Δὲν ἦλθε νὰ ἐπιπλήξῃ ἀλλὰ νὰ θεραπεύσῃ. «Πλήττει συμπαθῶς καὶ σπλαγχνίζει θερμῶς».
Κατήργησε τὸν τὸ κράτος ἔχοντα τοῦ θανάτου, τοῦτ' ἔστι τὸν διάβολον. Ἐξήλειψε τὸ ἀμειδὲς τοῦ θανάτου. Δηλαδὴ τὴν χωρὶς μειδίαμα σκοτεινὴν μορφὴν καὶ παρουσίαν τοῦ θανάτου. Ἡ ὁποία ὅταν ὑπάρχῃ, ἀμαυρώνει καὶ δηλητηριάζει ὅλην τὴν ζωὴν καὶ τὴν χαρὰν τοῦ ἀνθρώπου.

Δι' αὐτό, ὅταν ἡ καρδία καὶ ἡ ἀγάπη μας εἶναι ἐστραμμέναι εἰς τὸν Θεάνθρωπον Κύριον, τὸν καὶ νεκρῶν καὶ ζώντων τὴν ἐξουσίαν ἔχοντα, τότε ὅλα φωτίζονται καὶ μεταμορφώνονται.
Καὶ ὅταν ὁ Ἀπόστολος προτρέπῃ νὰ μὴ στηριζώμεθα «ἐπὶ πλούτου ἀδηλότητι, ἀλλ' ἐν τῷ Θεῷ τῷ ζῶντι, τῷ παρέχοντι ἡμῖν πάντα πλουσίως εἰς ἀπόλαυσιν» (Α΄ Τιμ. 6, 17), μᾶς διαβεβαιώνει ὅτι ἡ ἀληθινὴ ἀπόλαυσις τῆς ζωῆς εἶναι ἐκεῖνο ποὺ μᾶς δίδει ὁ Θεὸς καὶ ἡμεῖς τὸ δεχόμεθα μὲ εὐγνωμοσύνην καὶ εὐχαριστίαν. Τότε τὸ ὀλίγον εἶναι πλούσιον ὡς εὐλογημένον· καὶ τὸ πρόσκαιρον καὶ στιγμιαῖον λάμπει μὲ φῶς αἰωνιότητος.
Τότε, ὄχι μόνον αἱ χαραὶ τῆς ζωῆς ἔχουν κάτι ποὺ δὲν παρέρχεται. Ἀλλὰ καὶ αἱ δοκιμασίαι καὶ αἱ θλίψεις γίνονται ἀφορμαὶ θείας παρακλήσεως.
Ἡ θεία οἰκονομία τῆς σωτηρίας μας εἶναι βεβαία. Εἶναι «ὁ βάθει σοφίας φιλανθρώπως πάντα οἰκονομῶν». Καὶ ἡ παρακαταθήκη τῶν κόπων μας ἐξησφαλισμένη, διότι «παρακατατιθέμεθα τὴν ζωὴν ἡμῶν ἅπασαν καὶ τὴν ἐλπίδα» εἰς τὸν Θεάνθρωπον Κύριον.

Δι' αὐτό, ὅταν τὸ εὐαγγέλιον μᾶς παραπέμπῃ εἰς τὸν οὐρανόν, κυριολεκτεῖ. Μᾶς προσγειώνει εἰς τὴν πραγματικότητα τῆς γῆς ἡ ὁποία ἔγινεν οὐρανός.
Αὐτὴν τὴν βεβαιότητα ζῇ καὶ ὁμολογεῖ ἡ Ἐκκλησία.
«Διὰ τοῦ Σταυροῦ σου, Χριστέ, μία ποίμνη γέγονεν Ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων καὶ μία Ἐκκλησία· οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἀγάλλεται, Κύριε, δόξα σοι».
Μᾶς χαρίζει τὴν δυνατότητα νὰ ζήσωμεν τὸ θαῦμα ὅτι ἡ γῆ ἔγινεν οὐρανός. Καὶ ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἐντὸς ἡμῶν ἐστι.
Αἱ ρίζαι τοῦ ἀνθρώπου εὑρίσκονται εἰς τὸν οὐρανόν. Χωρὶς τὴν Ἐκκλησίαν εἴμεθα μετέωροι καὶ ἀνέστιοι.
Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ σπίτι μας. Ὅσον ἐπιστρέφει ὁ ἄνθρωπος εἰς αὐτήν, τόσον ἐπιστρέφει εἰς τὸν ἑαυτόν του, ἔρχεται εἰς ἑαυτόν. Ὅσον ἀπομακρύνεται, χάνεται καὶ ἐξαχρειοῦται.
Ὅσον πλησιάζομεν τὴν Ἐκκλησίαν, αἰσθανόμεθα τὴν γνησιότητα τοῦ ἀληθινοῦ. Βλέπομεν τὸν οὐράνιον Πατέρα νὰ μᾶς περιμένῃ ἔξω ἀπὸ τὴν οἰκίαν.
Μᾶς πείθει ἡ αἴσθησις τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κάλλους. Ἡ παρουσία τῆς κραταιᾶς ἀγάπης ποὺ νικᾷ τὸν θάνατον. Καὶ ὄχι τοῦ φθαρτοῦ καὶ ἀμφιβόλου ποὺ ἐμπαίζει τὸν ἄνθρωπον.

Ἄς ἀκούσωμεν, λοιπόν, τὴν θείαν πρόσκλησιν νὰ εἰσέλθωμεν εἰς τὸ πέλαγος τῆς νηστείας, διὰ νὰ φθάσωμεν εἰς τὸν λιμένα τοῦ φωτὸς καὶ τῆς ἀναστάσεως σὺν πᾶσι τοῖς Ἁγίοις.

Ἁγία καὶ Μεγάλη Τεσσαρακοστή ,βθ´
+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀριθμ. Πρωτ. 407

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ

ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ
ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ - ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ, ΕΙΡΗΝΗΝ ΚΑΙ ΕΛΕΟΣ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΕΝΔΟΞΩΣ ΑΝΑΣΤΑΝΤΟΣ ΣΩΤΗΡΟΣ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ προσφιλῆ καὶ ἐπιπόθητα,

ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ!

Σκυθρωπὴ εἶχεν ἀκούσει κάποιαν ἡμέραν τοῦ ΙΘ' αἰῶνος ἡ ἀνθρωπότης ἀπὸ τὸ στόμα τοῦ τραγικοῦ φιλοσόφου ὅτι: «ὁ Θεὸς εἶναι νεκρός! Τὸν σκοτώσαμε... Ἐμεῖς ὅλοι εἴμαστε οἱ φονιάδες του... ὁ Θεὸς θὰ μείνῃ νεκρός! Τί ἄλλο εἶναι οἱ ἐκκλησίες παρὰ οἱ τάφοι καὶ τὰ μνήματα τοῦ Θεοῦ;» Καὶ ἐπίσης, ὀλίγας δεκαετίας ἀργότερον, ἀπὸ τὸ στόμα ἑνὸς νεωτέρου ὁμολόγου του, ὅτι: «Ὁ Θεὸς ἀπέθανε! Σᾶς ἀναγγέλλω, κύριοι, τὸν θάνατον τοῦ Θεοῦ!»
Αἱ διακηρύξεις αὐταὶ τῶν ἀθέων φιλοσόφων ἐτάραξαν τὰς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Σύγχυσις πολλὴ ἐπηκολούθησεν εἰς τὸν χῶρον τοῦ πνεύματος καὶ τῆς λογοτεχνίας, τῆς τέχνης καὶ τῆς ἰδίας κάποτε τῆς Θεολογίας, ὅπου, εἰς τὴν Δύσιν κυρίως, ἤρχισε νὰ γίνεται λόγος ἀκόμη καὶ περὶ «Θεολογίας τοῦ θανάτου τοῦ Θεοῦ».

Ἡ Ἐκκλησία βεβαίως δὲν εἶχε ποτὲ καὶ δὲν ἔχει καμμίαν ἀμφιβολίαν ὅτι ὁ Θεὸς ἀπέθανε. Τοῦτο ἔγινε τὸ 33 μ.Χ. ἐπάνω εἰς τὸν λόφον Γολγοθᾶ τῆς Ἱερουσαλήμ, ἐπὶ Ποντίου Πιλάτου τοῦ Ρωμαίου Ἡγεμόνος τῆς Ἰουδαίας. Ἀφοῦ ἔπαθεν ἀνήκουστα Πάθη, ἐσταυρώθη ὡσὰν κακοῦργος καί, περὶ ὥραν ἐνάτην τῆς Παρασκευῆς, εἶπε «Τετέλεσται!» καὶ παρέδωκε τὸ πνεῦμα! Αὐτὸ εἶναι μία ἀναντίρρητος ἱστορικὴ πραγματικότης. Ὁ Μονογενὴς Υἱὸς καὶ Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ἀληθινὸς Θεός, ἀπέθανεν «ὑπὲρ πάντων» τῶν ἀνθρώπων! Ἀφοῦ ἀνέλαβεν ὅλα τὰ ἰδικά μας: σῶμα, ψυχήν, θέλησιν, ἐνέργειαν, κόπον, ἀγωνίαν, πόνον, λύπην, παράπονον, χαράν, τὰ πάντα, παρεκτὸς ἁμαρτίας, ἀνέλαβε, τέλος, καὶ τὸ μεγαλύτερον ζήτημά μας, τὸν θάνατον, καὶ μάλιστα εἰς τὴν πιὸ βασανιστικὴν καὶ ταπεινωτικὴν ἐκδοχήν του, δηλ. τὸν Σταυρόν. Μέχρις ἐδῶ συμφωνοῦμεν μὲ τοὺς φιλοσόφους. Θὰ δεχθοῦμε ἀκόμη καὶ τὸ ὅτι αἱ ἐκκλησίαι, οἱ ναοί, εἶναι «οἱ τάφοι», «τὰ μνήματα» τοῦ Θεοῦ! Ὅμως!... Ἐμεῖς γνωρίζομε, ζοῦμε καὶ προσκυνοῦμε τὸν θανόντα Θεόν, ὡς «νεκρὸν ζωαρχικότατον»!

Ὀλίγον μετὰ τὴν φοβερὰν Παρασκευήν, εἰς τὴν πρωϊνὴν ἀμφιλύκην τῆς «Μιᾶς τῶν Σαββάτων», τῆς Κυριακῆς, συνέβη αὐτό, διὰ τὸ ὁποῖον ἔγινεν ὅλη ἡ διὰ σαρκὸς καὶ πάθους καὶ Σταυροῦ καὶ καθόδου εἰς τὸν ᾃδην οἰκονομία τοῦ Θεοῦ: Ἡ Ἀνάστασις!... Καὶ αὐτό, ἡ Ἀνάστασις, εἶναι μία ἐξ ἴσου ἀναντίρρητος ἱστορικὴ πραγματικότης!.. Καὶ ἡ πραγματικότης αὐτὴ ἔχει ἀμέσους καὶ σωτηρίους ἐπιπτώσεις εἰς ὅλους μας. Ἀνέστη ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι συνάμα καὶ Υἱὸς τοῦ Ἀνθρώπου! Ἀνέστη ὁ Θεὸς μὲ ὅλον τὸ πρόσλημμα τῆς ἀνθρωπότητος: τὸ Σῶμα ποὺ ἔλαβεν ἀπὸ τὰ ἄχραντα αἵματα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καὶ τὴν ἁγίαν Ψυχήν Του. Ἀνέστη ἐκ νεκρῶν, «παγγενῆ τὸν Ἀδὰμ ἀναστήσας ὡς φιλάνθρωπος»!... Ὁ Τάφος τοῦ Ἰησοῦ, τὸ «καινὸν μνημεῖον» τοῦ Ἰωσήφ, εἶναι πλέον διὰ παντὸς κενός! Ἀντὶ διὰ μνημεῖον νεκρικόν, εἶναι μνημεῖον νίκης κατὰ τοῦ θανάτου, εἶναι πηγὴ ζωῆς!

Ὁ νοητὸς Ἥλιος τῆς Δικαιοσύνης ἀνέτειλεν «ἐκ τοῦ τάφου ὡραῖος», χαρίζοντας φῶς ἀνέσπερον, εἰρήνην, χαράν, ἀγαλλίασιν, ζωὴν αἰώνιον! Ναί, οἱ ναοὶ εἶναι οἱ «τάφοι» τοῦ Θεοῦ! Ἀλλὰ Τάφοι κενοί, ὁλοφώτεινοι, γεμάτοι ἀπὸ «ὀσμὴν ζωῆς», ἀπὸ ἐαρινὸν μύρον πασχάλιον, ὡραῖοι, ἐρατεινοί, καταστόλιστοι μὲ μυρσίνες δοξαστικὲς καὶ μὲ ἄνθη χειροπιαστῆς ἐλπίδος, τάφοι ζωοδόχοι καὶ ζωοπάροχοι! Ὁ θάνατος τοῦ Θεοῦ ἀνέστρεψε τὰς δυνάμεις τοῦ ᾃδου, ὁ θάνατος εὐτελίστηκε πλέον εἰς ἁπλοῦν ἐπεισόδιον ποὺ εἰσάγει τὸν ἄνθρωπον ἀπὸ τὸν βίον εἰς τὴν Ζωήν. Αἱ ἐκκλησίαι, οἱ «τάφοι» τοῦ Θεοῦ, εἶναι αἱ διάπλατοι θύραι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, οἱ ὀρθάνοιχτες εἴσοδοι τοῦ Νυμφῶνος τοῦ Υἱοῦ Του, ποὺ «ὡς Νυμφίος προῆλθεν ἐκ τοῦ Μνήματος» καὶ οἱ πιστοὶ εἰσερχόμενοι, «θανάτου ἑορτάζομεν νέκρωσιν, ᾃδου τὴν καθαίρεσιν, ἄλλης βιοτῆς, τῆς αἰωνίου, ἀπαρχήν· καὶ σκιρτῶντες ὑμνοῦμεν τὸν αἴτιον, τὸν μόνον Εὐλογητὸν τῶν πατέρων, Θεὸν καὶ ὑπερένδοξον»!

Εὐτυχῶς, λοιπόν, ποὺ ἀπέθανεν ὁ Θεός, καὶ ὁ θάνατός Του ἔγινε ζωὴ καὶ ἀνάστασις ἰδική μας! Εὐτυχῶς ποὺ ὑπάρχουν τόσα «μνήματά» Του εἰς τὸν κόσμον, τόσοι ἅγιοι ναοί, ὅπου ἠμπορεῖ νὰ εἰσέλθῃ ἐλεύθερα ὁ πονεμένος, ὁ κουρασμένος καὶ ἀπαρηγόρητος ἄνθρωπος, νὰ ἀποθέσῃ τὸ φορτίον τοῦ πόνου του, τῆς ἀγωνίας του, τοῦ φόβου καὶ τῆς ἀνασφαλείας του, νὰ «ξεφορτωθῇ» τὸν θάνατόν του! Εὐτυχῶς ποὺ ὑπάρχουν αἱ ἐκκλησίαι τοῦ Ἐσταυρωμένου, Ἀποθανόντος, Ἀναστάντος καὶ αἰωνίως Ζῶντος Χριστοῦ, ὅπου ὁ ἀπελπισμένος ἄνθρωπος τῶν ἡμερῶν μας, ὁ καταπροδωμένος ἀπὸ ὅλα τὰ εἴδωλα, ὅλους τοὺς «χαμοθεοὺς» ποὺ ἔκλεψαν τὴν καρδιά του, τὴν οἰκονομίαν δηλαδή, τὴν ἰδεολογίαν, τὴν φιλοσοφίαν, τὴν μεταφυσικήν καὶ ὅλας τὰς ὑπολοίπους «κενὰς ἀπάτας» τοῦ παρόντος αἰῶνος «τοῦ ἀπατεῶνος»,εὑρίσκει καταφύγιον καὶ παραμυθίαν καὶ σωτηρίαν.

Ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸν Πατριαρχεῖον, τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν ποὺ βιώνει εἰς τὸ πλήρωμά τους τὸ Πάθος, τὸν Πόνον, τὸν Σταυρὸν καὶ τὸν Θάνατον, ἀλλὰ ἐξ ἴσου καὶ τὴν Ἀνάστασιν τοῦ Θεανθρώπου, ἀπευθύνομεν πρὸς ὅλα τὰ τέκνα τῆς Ἐκκλησίας ἐγκάρδιον πασχάλιον χαιρετισμὸν καὶ εὐλογίαν, μαζὶ μὲ ἀσπασμὸν ἀγάπης Ἰησοῦ Χριστοῦ τοῦ ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος καὶ αἰωνίως Ζῶντος καὶ ζωοποιοῦντος τὸν ἄνθρωπον. Εἰς Αὐτὸν ἡ δόξα, τὸ κράτος, ἡ τιμὴ καὶ ἡ προσκύνησις, σὺν τῷ Πατρὶ καὶ τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι, εἰς τοὺς αἰῶνας. Ἀμήν!

Ἅγιον Πάσχα 2009
+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
διάπυρος πρός Χριστόν Ἀναστάντα εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Φρειδερῖκος Νίτσε.
Ζὰν Πὼλ Σάρτρ.
Β΄ Κορ. 5: 14.
Β΄ Κορ. 2: 16.
Τροπάριον ζ΄ ὠδῆς Κανόνος τοῦ Πάσχα.
Πρβλ. Κολ. 2: 8.
Ἀκάθιστος Ὕμνος.