Ἐντιμολογιώτατε Ἄρχων κύριε Γεώργιε Μπαμπινιώτη,

Ἡ Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία ἀπονέμει ὑμῖν σήμερον, κατὰ τὴν πάμφωτον μεγάλην ἑορτὴν τῆς Πεντηκοστῆς, ἐν πανηγυρικῇ λειτουργικῇ συνάξει εἰς τὸν Πάνσεπτον Πατριαρχικὸν Ναὸν τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου, διὰ τῶν χειρῶν τῆς ἡμετέρας Μετριότητος, τὸ ὀφφίκιον αὐτῆς τοῦ Ἄρχοντος Διδασκάλου τοῦ Γένους.

Ἐντάσσομεν, «καὶ ἰδίαν Πατριαρχικὴν φιλοτιμίαν καὶ προαίρεσιν» εἰς τὴν χορείαν τῶν Ἀρχόντων ὀφφικιαλίων τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ὡς νέον Διδάσκαλον τοῦ Γένους, τὸν προβεβλημένον καθηγητήν, ὁ ὁποῖος πολλὰ προσέφερεν εἰς τὴν παιδείαν καὶ τὴν ἐκπαίδευσιν ἐκ θέσεων ὑψηλῆς εὐθύνης, καὶ ἐχάρισεν εἰς τὸν ἑλληνικὸν λαὸν καὶ εἰς πάντα ἐνδιαφερόμενον διὰ τὴν γλῶσσαν αὐτοῦ, μνημειώδη ἔργα, μὲ πρῶτον τὸ ὀγκῶδες «Λεξικὸ τῆς Νέας Ἑλληνικῆς Γλώσσας». Εἶσθε ὁ ἐρευνητὴς καὶ ὁ μύστης τῆς γλώσσης τῶν ποιητῶν καὶ τῶν φιλοσόφων, τῆς γλώσσης τῆς Καινῆς Διαθήκης, τῆς θεολογίας τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας, τῆς θείας λατρείας καὶ τῆς ὑμνολογίας, τῆς λαλιᾶς ὅλων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι ἐνεσάρκωσαν τὸν πολιτισμόν, τὸ ἦθος καὶ τὰ ἰδανικὰ τοῦ Ἑλληνισμοῦ, ἀπὸ τὸν ἁπλοῦν ἄνθρωπον τοῦ μόχθου, ὁ ὁποῖος ἐπὶ χιλιετίας «ἐξακολουθεῖ νὰ λέει τὸν οὐρανὸ οὐρανὸ καὶ τὴν θάλασσα θάλασσα», μέχρι τοὺς ὑψηλὰ ἱσταμένους καὶ τούς «λογάδες» τοῦ Γένους. Μελετᾶτε τὴν γλῶσσαν, ἡ ὁποία, ὅπως γράφετε, «κατέχει ξεχωριστὴ θέση ἀνάμεσα στὶς 2700 γλῶσσες τοῦ κόσμου», τὴν γλῶσσαν εἰς τὴν ὁποίαν, ὅπως ἔλεγεν ὁ Ὀδυσσέας Ἐλύτης, «στὸ μάκρος εἴκοσι πέντε αἰώνων δὲν ὑπῆρξε οὔτε ἕνας, ποὺ νὰ μὴ γράφτηκε ποίηση». Γνωστὸς δυτικὸς ὑμνητὴς τοῦ ἀρχαίου ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ ὑπεστήριζεν ὅτι εἰς τὴν ἑλληνικὴν γλῶσσαν ἦτο «σχεδὸν ἀδύνατον» νὰ μὴ φιλοσοφῇ ὁ ἄνθρωπος (Egon Friedell). Θὰ προσεθέτομεν ὅτι ὄντως πρόκειται περὶ γλώσσης, μὲ τὴν ὁποίαν εἶναι ἀδύνατον νὰ μὴ θεολογῶμεν, νὰ μὴ γεννῶνται Βασίλειοι, Γρηγόριοι καὶ Χρυσόστομοι, νὰ μὴ δοξολογῇ ὁ ἄνθρωπος τὸν Θεὸν καὶ τοὺς Ἁγίους Αὐτοῦ ψαλμοῖς καὶ ὕμνοις, νὰ μὴ ἀναδεικνύωνται Ρωμανοὶ καὶ Δαμασκηνοί.

Οὐδόλως εἶναι τυχαῖον τὸ γεγονὸς ὅτι τὰ δύο ταῦτα, ἡ ὀρθόδοξος πίστις καὶ ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα, συγκροτοῦν καὶ διασώζουν τὴν ταυτότητα τοῦ Γένους. «Μονάχα μέσα ἀπὸ τὴν πίστη καὶ τὴ γλῶσσα μας σωθήκαμε ὥς σήμερα καὶ μονάχα μέσα ἀπὸ αὐτὰ τὰ δύο θὰ σωθοῦμε αὔριο», γράφει ὁ Ζήσιμος Λορεντζᾶτος. Ὁ δὲ Jacques Lacarrière σημειώνει ὅτι διὰ τὸν Ἕλληνα «ἡ Ὀρθοδοξία εἶναι τὸ σπίτι του».

Ἐν τῷ προσώπῳ ὑμῶν, Ἐντιμολογιώτατε Ἄρχων, συνδυάζετε, τὴν εὐαισθησίαν καὶ τὴν ἀγάπην διὰ τὸ ἑλληνικὸν πνεῦμα, μὲ τὴν πίστιν εἰς Χριστὸν καὶ τὸν σεβασμὸν πρὸς τὴν Ἐκκλησίαν Του. Εἶσθε ἄνθρωπος τῶν ἀνοικτῶν ὁριζόντων καὶ παραλλήλως πιστὸς εἰς τὰς εὐλογημένας παραδόσεις τῆς Ὀρθοδοξίας. Ἔχετε, ὄντως, ἔνθεον πολιτισμόν.

Ἐνθυμούμεθα, τὴν στιγμὴν αὐτήν, τὸν ὁμότεχνόν σας Νικόλαον Ἀνδριώτην, τὸν μακαριστὸν Ἴμβριον καθηγητὴν τοῦ Ἀριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης καὶ πρωτοπόρον τῆς Γλωσσολογίας, ὁ ὁποῖος ἦτο κεκοσμημένος μὲ τὸν ἴδιον πνευματικὸν πολιτισμόν. Εἴχομεν τὴν εὐλογίαν νὰ ἐπικοινωνῶμεν μετ᾿ αὐτοῦ, νὰ τὸν συναντήσωμεν καὶ νὰ χαρῶμεν τὴν εὐγένειαν, τὴν εὐφυΐαν, τὸ ἔνθεον ἦθος καὶ τὴν φιλοπατρίαν του. Εἴη ἡ μνήμη αὐτοῦ αἰωνία!

Ἐντιμολογιώτατε Ἄρχων,

Ὡς ὀφφικιάλιος καὶ ὡς ἀφωσιωμένον τέκνον τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, θὰ εἶσθε εἰς τὸ ἑξῆς ἀρωγὸς καὶ συνεργάτης τοῦ Προκαθημένου αὐτῆς εἰς τὸ ἔργον διακονίας τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ «ἠγαπημένου τοῦ Θεοῦ». Εἴμεθα βέβαιοι ὅτι ὡς Ἄρχων Διδάσκαλος τοῦ Γένους, θὰ παραμείνετε «ὁ δάσκαλος», ὁ ὁποῖος θὰ γαλουχῇ τοὺς νέους μὲ τὸν σταυροαναστάσιμον πολιτισμὸν τῆς Ὀρθοδοξίας, μὲ τὸ ἦθος τῆς θυσιαστικῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς αὐθυπερβάσεως. Ἔχομεν ἀμέριστον ἐμπιστοσύνην εἰς ὑμᾶς, ἐκτιμῶμεν καὶ τιμῶμεν τὴν πολυετῆ προσφοράν σας εἰς τὸν πολιτισμόν, εἰς τὰ Γράμματα, εἰς τὸ Πανεπιστήμιον, εἰς τὸν δημόσιον βίον, καὶ ἀναμένομεν ὅτι ἡ ἐπαξία ἀνάδειξις ὑμῶν εἰς Ἄρχοντα τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας τῆς Ὀρθοδοξίας θὰ σᾶς ἐνισχύσῃ εἰς τὴν ἐπιτέλεσιν νέων θεαρέστων ἔργων.

Ἐπὶ δὲ τούτοις, ἀπονέμοντες εἰς τὴν ὑμετέραν πεφιλημένην Ἐντιμολογιότητα, εἰς τὴν ἐρίτιμον σύζυγον καὶ τὴν οἰκογένειάν σας καὶ εἰς ἅπαντας τοὺς περὶ ὑμᾶς, τὰς πατρικὰς εὐχὰς καὶ τὴν Πατριαρχικὴν ἡμῶν εὐλογίαν, ἐπικαλούμεθα ἐφ᾿ ὑμᾶς τήν «ἄφθονον χάριν» καὶ τὸ ζείδωρον φάος τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος, τὸ ὁποῖον σήμερον «ἐν γλώσσαις πυρίναις τοῖς ἀποστόλοις ἐπέμφθη», καινουργῆσαν καὶ ἐνδυναμῶσαν αὐτοὺς διὰ νὰ κηρύξουν εἰς πάντα τὰ ἔθνη τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ.

Ἄξιος!

Ἱερώτατοι ἅγιοι ἀδελφοὶ καὶ συλλειτουργοί,
Εὐλαβέστατοι πατέρες,
Ἐξοχώτατε,
Ἐντιμότατε κύριε Γενικὲ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος ἐν Σμύρνῃ,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Χριστὸς Ἀνέστη!

«Πολλὰ ἔχων ὑμῖν γράφειν, οὐκ ἠβουλήθην διὰ χάρτου καὶ μέλανος, διότι ἤλπιζον ἐλθεῖν πρὸς ὑμᾶς καὶ στόμα πρὸς στόμα λαλῆσαι, ἵνα ἡ χαρὰ ἡμῶν ᾖ πεπληρωμένη» (πρβλ. Β΄ Ἰωάν. 12), λέγομεν καὶ ἡμεῖς μετὰ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου πρὸς ἐσᾶς, ἀντικρύζοντες τὰ ἱλαρὰ πρόσωπά σας, καθὼς σήμερον, ποὺ ἡ Ἁγία Ἐκκλησία μας ἑορτάζει τὴν μνήμην τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, τοῦ ἠγαπημένου μαθητοῦ τοῦ Κυρίου καὶ εὐαγγελιστοῦ τῆς ἀγάπης, ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ μᾶς ἀξιώνει νὰ τὴν τιμήσωμεν εἰς τὸν ἡγιασμένον ἀπὸ τὸν τάφον τοῦ ἁγίου τόπον τοῦτον, εἰς τὴν Βασιλικὴν τὴν ὁποίαν ἀνίδρυσεν ὁ αὐτοκράτωρ Ἰουστινιανός, εἰς ἀντικατάστασιν τοῦ παλαιοτέρου ναοῦ, τὸν ὁποῖον εἶχον ἀνεγείρει οἱ Ἐφέσιοι. Καὶ τὸν κατεσκεύασε τόσον μέγαν καὶ ὡραῖον, σημειώνει ὁ ἱστορικὸς τῆς ἐποχῆς Προκόπιος εἰς τὸ ἔργον του «Περὶ κτισμάτων», ὥστε νὰ εἶναι παραπλήσιος καὶ ἐφάμιλλος εἰς ὅλα πρὸς τὸν ναὸν τὸν ὁποῖον ἀνήγειρεν ὁ ἴδιος εἰς τὴν Bασιλίδα τῶν πόλεων καὶ ἀφιέρωσεν εἰς τοὺς ἁγίους Ἀποστόλους.

Εἰς αὐτὸν τὸν ναόν, τοῦ ὁποίου σώζονται σήμερον ὀλίγα ἀλλὰ θαυμαστὰ κατάλοιπα, ὡδήγησε καὶ ἡμᾶς ἡ ἀγάπη τοῦ ἀποστόλου καὶ μαθητοῦ τοῦ Κυρίου, ἄλλους ἐξ ἡμῶν ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολιν καὶ ἄλλους ἀπὸ τὴν Σμύρνην, τὴν Ἑλλάδα, τὴν Κύπρον καὶ ἀλλαχόθεν, διὰ νὰ ἑορτάσωμεν ἐδῶ ἀπὸ κοινοῦ τὴν ἱερὰν μνήμην του, ἑνωμένοι μὲ τὴν ἀγάπην τῆς κοινῆς πίστεως τὴν ὁποίαν καὶ ἐκεῖνος μᾶς ἐδίδαξεν, ἀλλὰ καὶ ἑνωμένοι μὲ τὴν ἀγάπην διὰ τὸν τόπον αὐτόν, τὴν γῆν τῶν πατέρων μας, εἰς τὴν ὁποίαν ἔζησαν ἐπὶ αἰῶνας καὶ παρήγαγον πολιτισμὸν θαυμαζόμενον ἀπὸ ὅλους, ὅπως εἴπαμε καὶ χθὲς εἰς τὸν ἑσπερινόν.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα ἐν Κυρίῳ,

Ὁ Θεὸς μᾶς ἠξίωσε καὶ ἐφέτος, ὡς καὶ ἄλλοτε κατὰ τὰ τελευταῖα ἔτη, νὰ τελέσωμεν τὴν Θείαν Λειτουργίαν εἰς τὸν ἱστορικὸν αὐτὸν χῶρον κατόπιν ἀδείας τῶν Τουρκικῶν ἀρχῶν, τὰς ὁποίας καὶ ἀπὸ τῆς θέσεως αὐτῆς εὐχαριστοῦμεν θερμῶς. Εὐχαριστοῦμεν θερμῶς καὶ ὅλους ἐσᾶς, τοὺς εὐλαβεῖς προσκυνητάς, τέκνα εὐσεβῆ καὶ ἀγαπητὰ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, πνευματικὰ τέκνα τῆς Ἰωνίας, τῆς Μικρᾶς Ἀσίας εὐρύτερον, τὰ ὁποῖα ἤλθετε διὰ νὰ συνεορτάσωμεν τὴν ἑορτὴν τοῦ προστάτου τῆς Ἐφέσου, τοῦ ἠγαπημένου μαθητοῦ τοῦ Κυρίου, ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου.

Σᾶς καλωσορίζομεν εἰς τὸν ἡγιασμένον καὶ μαρτυρικὸν αὐτὸν τόπον, εἰς τὴν γῆν τῶν πατέρων σας, εἰς τὴν γῆν τῶν ἁγίων καὶ τῶν μαρτύρων τῆς Ἐκκλησίας μας, εἰς τὴν πρωτεύουσαν τῆς Ἰωνίας τὴν Ἔφεσον, ὅπου ἀκούεται ἡ φωνὴ τοῦ εὐαγγελιστοῦ τῆς ἀγάπης, ὅπου ἀκούεται τὸ κήρυγμα τοῦ ἀποστόλου τῶν Ἐθνῶν Παύλου κατὰ τῶν ἀρχαίων θεῶν. Τοὺς ἀκούομεν νὰ νουθετοῦν μέσῳ τῶν ἐπιστολῶν τους καὶ νὰ διδάσκουν ὄχι μόνον τοὺς χριστιανοὺς τῆς Ἐφέσου ἀλλὰ καὶ τοὺς χριστιανοὺς ὅλου τοῦ κόσμου καὶ κάθε ἐποχῆς, περὶ τῆς ἀγάπης καὶ περὶ τῆς πνευματικῆς πανοπλίας τὴν ὁποίαν ἔχομεν εἰς τὴν διάθεσίν μας διὰ τὸν πνευματικὸν πόλεμον ποὺ καλούμεθα νὰ διεξαγάγωμεν ἐναντίον τοῦ κακοῦ καί «τοῦ κοσμοκράτορος τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου» (πρβλ. Ἐφεσ. ς΄, 12).

Αἰσθανόμεθα μεγάλην συγκίνησιν καὶ πιστεύομεν ὅτι τὴν ἰδίαν αἰσθάνεσθε καὶ ἐσεῖς ἐπισκεπτόμενοι προσκυνηματικῶς μαζὶ μὲ τὸν Πατριάρχην σας τὰ ματωμένα χώματα τῆς Ἰωνίας, ὅπως τὰ ὀνομάζει ἡ Διδὼ Σωτηρίου, ἀπὸ τὸν πλησιόχωρον Κιρκιντζὲν τῆς ὀρεινῆς Ἐφέσου, ἀπὸ ὅπου «ξαγναντεύαμε», ὅπως γράφει, «ὁλόκληρο τὸν καρπερὸ κάμπο τῆς Ἔφεσος, ποὺ ἦτανε δικός μας ἴσαμε τὴ θάλασσα».

Τὰ χώματα αὐτὰ εἶναι ὄντως ποτισμένα ἀπὸ μαρτυρικὰ αἵματα, ἀπὸ ἀσκητικοὺς ἱδρῶτες καὶ δάκρυα. Διότι δὲν εἶναι ὀλίγοι οἱ μάρτυρες τῆς πίστεως τοὺς ὁποίους προσέφερεν ἡ γῆ τῆς Ἰωνίας, καὶ εἰδικώτερον ἡ Ἔφεσος. Δὲν εἶναι ὀλίγοι οἱ μοναχοὶ καὶ οἱ ἀσκηταὶ οἱ ὁποῖοι ἔζησαν εἰς τὸ γειτονικὸν μέγα μοναστικὸν κέντρον τοῦ Γαλησίου Ὄρους, ἀπὸ τοῦ ἱδρυτοῦ αὐτοῦ ὁσίου Λάζαρου τοῦ Γαλησιώτου ἕως τῶν ὁμολογητῶν ὁσίων Μελετίου καὶ Γαλακτίωνος, τῶν ὁποίων τὰ ἱερὰ λείψανα ἁγιάζουν τὴν γῆν αὐτήν, μαζὶ μὲ τὰ ἑκατομμύρια τῶν πατέρων καὶ τῶν μητέρων σας οἱ ὁποῖοι ἀναπαύονται ἐδῶ.

Αἱ μνῆμαι τῶν πατέρων μας ὁδηγοῦν τὰ βήματά μας εἰς τὰ χώματα αὐτὰ διὰ νὰ ψηλαφήσωμε τὰ ἴχνη τῆς ἱστορίας καὶ τοῦ πολιτισμοῦ τὸν ὁποῖον ἐδημιούργησαν οἱ πρόγονοί μας, κατοικοῦντες ἐπὶ αἰῶνας εἰς αὐτά. Ψηλαφῶμεν τὰ ἴχνη, τὰ ἐρείπια καὶ τὰ κατάλοιπα τοῦ πολιτισμοῦ καὶ τῆς πίστεως τῶν ἀνθρώπων, θέτομεν τὸν δάκτυλον ἐπὶ τὸν τύπον τῆς ἱστορίας τῶν προγόνων μας καὶ συγκινούμεθα βαθύτατα, διότι ὅλα αὐτὰ ἀποτελοῦν ἀναπόσπαστα στοιχεῖα αὐτοῦ τοῦ τόπου, τῆς συλλογικῆς μας μνήμης καὶ παραδόσεως, τῆς ἱστορικῆς ταυτότητός μας, ἡ ὁποία ξεκινᾶ ἀπὸ τὰ βάθη τῶν αἰώνων. Αὐτὴν τὴν μνήμην καὶ αὐτὴν τὴν παράδοσιν μετέφεραν οἱ πατέρες μας εἰς τοὺς τόπους εἰς τοὺς ὁποίους ἐγκατεστάθησαν μετὰ τὸν ξεριζωμόν, εἰς τὰς νέας πατρίδας, καὶ σᾶς ἐκληροδότησαν, μαζὶ μὲ τὴν ὀρθόδοξον πίστιν των, καὶ τὴν ἀγάπην καὶ τοὺς δεσμοὺς μὲ τὴν Μητέρα Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως, ἡ ὁποία συνεχίζει νὰ παραμένῃ εἰς τὴν ἀπὸ αἰώνων ἕδραν της διὰ νὰ κρατῇ ἄσβεστον τὴν λυχνίαν ὄχι μόνον τῶν ἑπτὰ Ἐκκλησιῶν τῆς Ἀποκαλύψεως ἀλλὰ ὁλοκλήρου τῆς Ἐκκλησίας καὶ τοῦ Γένους εἰς αὐτοὺς τοὺς αἱματοβαμμένους τόπους, διὰ νὰ ἀνάπτῃ τὸ ἁγιοκέρι τῆς εὐλαβείας καὶ τῆς μνήμης εἰς τοὺς ἐρειπωμένους ἱεροὺς ναοὺς καὶ εἰς τοὺς τάφους τῶν πατέρων μας, διὰ νὰ τοὺς μνημονεύῃ καὶ νὰ προσεύχεται διὰ τὴν ἀνάπαυσιν τῶν ψυχῶν των, διὰ νὰ ὑποδέχεται καὶ σᾶς, τοὺς εὐλαβεῖς προσκυνητὰς τῆς μνήμης καὶ τῆς ἱστορίας. Ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία εὑρίσκεται ἐδῶ διὰ νὰ διατηρῇ τὴν μνήμην ἀλλὰ καὶ νὰ ἀκούῃ τὰ μηνύματα τῶν καιρῶν καὶ νὰ βιώνῃ τὰς περιδινήσεις τῆς ἱστορίας, νὰ ἀτενίζῃ εἰς τὸ μέλλον ἀσκοῦσα τὴν πρωτοδιακονικὴν εὐθύνην της, καθοδηγοῦσα τοὺς ἀνὰ τὸν κόσμον ὀρθοδόξους χριστιανοὺς καὶ συνδιαλεγομένη μετὰ τῶν ἔξω τῆς παρεμβολῆς, ἐν ἀγάπῃ, ἐν κατανοήσει, φυλάττουσα τοὺς ὅρους τῆς Πίστεως ἐπακριβῶς, στοχεύουσα εἰς τὴν ἕνωσιν τῶν διεστώτων, ὡς Μάρκος ὁ Εὐγενικός, Ἐπίσκοπος Ἐφέσου, ἐν τῇ Συνόδῳ Φερράρας - Φλωρεντίας ἔπραξε, διαλεχθεὶς μὲ τὸν Πάπαν τῆς ἐποχῆς καὶ μὲ τοὺς περὶ αὐτὸν ἐπισκόπους.

Καὶ ἡ μνήμη αὐτὴ εἶναι τόσον ζωντανή, ὅπως διεπιστώσαμε πρὸ ὀλίγων μόλις ἑβδομάδων ὅταν εἴχαμε τὴν χαρὰν ἐπισκεπτόμενοι τὸ 1ον Γυμνάσιον Σερρῶν νὰ παρακολουθήσωμεν μίαν μαθητικὴν θεατρικὴν παράστασιν μὲ τίτλον «Τὰ ἑπτὰ κοιμισμένα παιδιά», -οἱ ἑπτὰ παῖδες οἱ ἐν Ἐφέσῳ- ἡ ὁποία καὶ μᾶς συνεκίνησε βαθύτατα, διότι ἀποδεικνύει τὴν ἀγάπην τῶν νέων μας διὰ τὰς ρίζας των, διὰ τὴν ἱστορίαν τῶν πατέρων των καὶ τὴν παράδοσιν τὴν ὁποίαν αὐτοὶ μετέφεραν ἀπὸ ἐδῶ, τὴν ὁποίαν συνεχίζετε ἐσεῖς, τόσον ὡς μεμονωμένα πρόσωπα ὅσον καὶ συλλογικῶς, καὶ τὴν ὁποίαν ἀνανεώνετε διὰ τῶν προσκυνηματικῶν αὐτῶν ἐπισκέψεων σήμερα ἐδῶ εἰς τὴν Ἔφεσον, ἀλλὰ καὶ προσφάτως εἰς τὴν Σμύρνην καὶ τὰ Ἀλάτσατα καὶ τὸν Τσεσμὲ καὶ αὔριον εἰς τὴν Μαινεμένην, καί, ἀκόμη, εἰς τὴν Καππαδοκίαν τὸν Ἰούνιον καὶ εἰς τὸν Πόντον τὸν Αὐγουστον καὶ εἰς ὅλα τὰ μέρη τὰ ὁποῖα ἀπὸ ἐτῶν χάριτι Θεοῦ ἐπισκεπτόμεθα προσκυνηματικῶς διὰ νὰ τελέσωμε τὴν Θείαν Λειτουργίαν καὶ νὰ τρισαγίσωμεν τοὺς κεκοιμημένους πατέρας καὶ ἀδελφούς μας.

Διατηρήσατε αὐτὴν τὴν φλόγα, αὐτὴν τὴν δᾷδα τὴν ὁποίαν ἐλάβαμε ἀπὸ τοὺς πατέρας μας διὰ νὰ τὴν μεταδώσωμεν εἰς τὰς ἐπερχομένας γενεάς, ὥστε νὰ μὴν διακοπῇ ποτὲ ἡ ἱστορία, ἡ παράδοσις, ἡ χριστιανικὴ μαρτυρία, ὅπως τὴν ἔδωσε πρὶν ἀπὸ εἴκοσι αἰῶνας καὶ ὁ ἑορταζόμενος σήμερον ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα,

Σήμερα κατὰ τὴν κατανυκτικὴν αὐτὴν προσευχήν μας ἐδῶ ἔχομεν συλλειτουργοὺς τὸν σεμνὸν Μητροπολίτην Ἐλευθερουπόλεως ἀπὸ τὴν γειτονικὴν Μυτιλήνην, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε συνέκδημός μας εἰς ἕνα ἀπὸ τὰ προσκυνήματά μας εἰς τὴν ἁγιοτόκον Καππαδοκίαν∙ τὸν ἅγιον Κορωνείας κ. Παντελεήμονα καταγόμενον ἀπὸ αὐτὰ ἐδῶ τὰ μέρη, ὁ ὁποῖος ἦτο μαζί μας καὶ κατὰ τὸ ἀλησμόνητον προσκύνημά μας εἰς τὴν Σμύρνην τὸν παρελθόντα Φεβρουάριον˙ ἐπίσης, τὸν ἅγιον Σηλυβρίας κ. Μάξιμον, ἕνα νέον καὶ μορφωμένον ἀρχιερέα τοῦ Πατριαρχείου μας, ἀλλὰ καὶ τὸν Ἱερώτατον Μητροπολίτην καὶ Ποιμενάρχην τῆς γειτονικῆς Περγάμου κ. Ἰωάννην, Ἀκαδημαϊκόν, ἐπιφανῆ καὶ διακεκριμένον Ἱεράρχην μας καὶ σοφὸν θεολόγον καὶ Πανεπιστημιακὸν διδάσκαλον, εἰς τὸν ὁποῖον, μὲ τὴν εὐκαιρίαν τῶν ἀγομένων σήμερον ὀνομαστηρίων του, εὐχόμεθα χρόνια πολλὰ καὶ δαψιλῶς παρὰ Κυρίου εὐλογημένα.

Ὁ ἀδελφὸς ἅγιος Περγάμου, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἐπιστημονικὰ συγγράμματά του τὰ ὁποῖα μεταφράζονται εἰς πολλὰς ξένας γλώσσας, εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος συμμετέσχεν εἰς πολυάριθμα μέχρι σήμερα διορθόδοξα καὶ διαχριστιανικὰ συνέδρια, τὰ τελευταῖα δὲ χρόνια προεδρεύει ἐπαξίως τῶν πανορθοδόξων συναντήσεων, αἱ ὁποῖαι προετοιμάζουν τὴν σύγκλησιν τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, καθὼς ἐπίσης καὶ ἡγεῖται ἀπὸ Ὀρθοδόξου πλευρᾶς τοῦ Θεολογικοῦ Διαλόγου μὲ τὴν ἀδελφὴν Ρωμαιοκαθολικὴν Ἐκκλησίαν.

Ἅγιε Περγάμου, εἶσθε πολύτιμον στέλεχος τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριαρχείου. Σᾶς εὐχαριστοῦμεν καὶ σᾶς συγχαίρομεν δι᾿ ὅσα ὑπὲρ αὐτοῦ πράττετε καὶ παρακαλοῦμεν τὸν Κύριον νὰ σᾶς πολυετῇ ἐν ὑγείᾳ καί εὐημερίᾳ. Χρόνια σας πολλά!

Χριστὸς ἀνέστη, ἀδελφοὶ καὶ τέκνα! Καί, καθὼς καθιερώνεται ἀπὸ ἐφέτος, μὲ τὴν πρότασιν τοῦ τοπικοῦ κ. Δημάρχου, τὸ Πατριαρχικὸν προσκύνημα μετὰ θείας λειτουργίας ἐδῶ παρὰ τὸν τάφον τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου καί, σὺν Θεῷ, θὰ τὸ ἐπαναλαμβάνωμεν κατ᾿ ἔτος, σᾶς προσκαλοῦμεν νὰ εἴμεθα καὶ πάλιν ὅλοι μαζὶ εἰς τὰς η΄ Μαΐου ͵βς΄ ἐδῶ εἰς τὴν Ἔφεσον. Οἱ Ἐφέσιοι μᾶς περιμένουν μὲ ἀγάπην. Μᾶς περιμένει καὶ ὁ μαθητὴς τῆς ἀγάπης Ἅγιος Ἰωάννης. Λοιπόν, ἀδελφοί μου, καὶ τοῦ χρόνου. Βοήθειά μας! Χρόνια πολλά!

Τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου 6 Ἰουνίου, παραμονή τῆς ἑορτῆς τῶν Ἁγίων Πάντων ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στόν Μέγα Πανηγυρικό Ἑσπερινό στόν Ἱερό Ναό Ἁγίων Πάντων Παραδεισίου. Ὁ Σεβασμιώτατος κήρυξε τόν θεῖο λόγο μεταφέροντας τίς εὐλογίες καί τίς εὐχές τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, ἀναφερόμενος στήν παρουσία των ἁγίων στή ζωή μας καί ἰδιαιτέρως στήν ἑορτή τῶν Ἁγίων Πάντων κατά τήν ὁποία, ὅπως τόνισε, ἑορτάζουν ὅλοι οἰ Ἅγιοι γνωστοί καί ἄγνωστοι. Παρέστησαν οἱ ἀρχές μέ ἐπικεφαλής τόν Δήμαρχο Κῶ κ. Γεώργιο Κυρίτση. Μετά τόν Ἑσπερινό ἀκολούθησε παραδοσιακό πανηγύρι.

Τήν κυριώνυμο ἠμέρα, Κυριακή 7 Ἰουνίου, ὁ Σεβασμιώτατος χοροστάτησε κατά τόν ὄρθρο καί τέλεσε τή Θεία Λειτουργία στόν ίδιο Ἱερό Ναό. Στό τέλος τῆς Θείας Λειτουργίας ἐψάλη δέησις ὑπέρ τῶν ἀποστράτων τῆς Ἑλληνικῆς Ἀστυνομίας.

Τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου 30 Μαΐου, παραμονή τῆς ἑορτῆς τῆς Πεντηκοστῆς ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στόν Μέγα Πανηγυρικό Ἑσπερινό στόν Ἱερό Ναό Ἁγίας Τριάδος Ἀντιμαχείας. Ὁ Σεβασμιώτατος κήρυξε τόν θεῖο λόγο μεταφέροντας τίς εὐλογίες καί τίς εὐχές τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου. Παρέστησαν οἱ ἀρχές μέ ἐπικεφαλής τόν Δήμαρχο Κῶ κ. Γεώργιο Κυρίτση.

Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κώου καί Νισύρου φέρει εἰς γνῶσιν τῶν εὐσεβῶν καί Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν ὅτι τήν Πέμπτη 28ην Μαΐου τήν 7.30 μ.μ. θά τελεσθῆ Μέγας Πανηγυρικός Ἑσπερινός χοροστατοῦντος τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας κ. Ναθαναήλ στό Ἱερό Ἐξωκκλήσιο τῆς Ἁγίας Ὑπομονῆς στήν περιοχή Μεσσαριᾶς, ἀνεγερθέντος ὑπό τῆς οἰκογενείας Μηνᾶ Κασίου.
Τήν δέ ἐπομένην ἡμέρα Παρασκευή θά τελεσθῆ Θεία Λειτουργία.

Ἐκ τοῦ Γραφείου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ

Ἡ Ἱερά Μητρόπολις Κώου καί Νισύρου ἀνακοινώνει ὅτι τό Σάββατον 23ην Μαΐου 2015 ὥραν 6ην μ.μ. θά τελεσθῇ εἰς τόν Ἱερόν Ναόν τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῶν Πτωχῶν, ἐπί τῆς ὁδοῦ Ἀρτεμησίας, Μέγας Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός ἐπί τῇ μνήμῃ τῆς Ἀνακομιδῆς τῶν Λειψάνων τοῦ Ἁγίου Νικολάου, χοροστατοῦντος τοῦ Σεβ. Ποιμενάρχου μας Μητροπολίτου Κώου και Νισύρου κ. Ναθαναήλ.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Τήν Κυριακή 17 Μαΐου ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στόν Ἑσπερινό πού τελέστηκε στό Ἱερό Ἐξωκκλήσιο τῆς Ἁγίας Κλαυδίας (Ἁγιά Ἄκλαυτη) στό Πυλί.
Πλῆθος προσκυνητῶν κατέκλυσε τό χῶρο γύρω ἀπό τό ἐκκλησάκι γιά νά προσευχηθεῖ.
Ὁ Σεβασμιώτατος εὐχαρίστησε τήν Ἀρχαιολογική Ὑπηρεσία, ἡ ὁποία συγκατετέθη στήν ἀναστήλωση τοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας, διότι, ὅπως χαρακτηριστικά ἀνέφερε κατά τήν ὁμιλία του, εἶναι ἀπαραίτητο να φροντίζουμε τήν κληρονομιά τήν ὁποία ἔχουν ἀφήσει σέ ἐμᾶς οἱ πρόγονοί μας.

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Φέρεται εἰς γνῶσιν τῶν εὐσεβῶν χριστιανῶν ὅτι τήν 17ην Μαΐου, ἡμέρα Κυριακή, καί ὥρα 7.30 μ.μ. θά τελεσθῆ Μέγας Πανηγυρικός Ἑσπερινός εἰς τό Ἱερό Ἐξωκκλήσιο τῆς Ἁγίας Μάρτυρος Κλαυδίας (Ἁγιάκλαφτη) εἰς τό Πυλί (περιοχή Λίμνη), χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Ποιμενάρχου ἡμῶν κ. Ναθαναήλ.

Ἐκ τοῦ Γραφείου
τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ θά τελέσει Παράκληση στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο γιά τούς μαθητές τῆς  Γʹ Τάξεως τῶν Λυκείων τοῦ νησιοῦ μας κατά τό ἀκόλουθο πρόγραμμα:

Γενικό Λύκειο Ἀντιμαχείας: Παρασκευή 8 Μαΐου στίς 11.30 π.μ. στόν Ἱερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἀντιμαχείας.

Λύκεια Πόλεως Κῶ: Δευτέρα 11 Μαΐου στίς 09.00 π.μ. στό Ἱερό Μητροπολιτικό Παρεκκλήσιο Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.

Γυμνάσιο-Λυκειακές Τάξεις Ζηπαρίου: Τρίτη 12 Μαΐου στίς 10.00 π.μ. στόν Ἱερό Ναό Θείας Ἀναλήψεως Ζηπαρίου.

Ἑσπερινό Γυμνάσιο Κῶ: Τρίτη 12 Μαΐου στίς 08.00 μ.μ. στόν Ἱερό Ναό Ἁγίου Νικολάου Πυλίου.

Ἐκ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως

Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ ἀποτελεῖ ἐπεξεργασμένη μορφὴ τῆς παρουσίασης τοῦ βιβλίου τῆς κ. Χαρᾶς Κοσεγιὰν μὲ τίτλο «ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΒΙΩΜΑΤΑ ΣΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ. Συμβολὴ στὴν ἔρευνα μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμα –κυρίως- τῶν Παραδοσιακῶν Τραγουδιῶν τῆς Καρπάθου» (ΚΕΝΤΡΟ ΚΑΡΠΑΘΙΑΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΣΕΙΡΑ ΑΥΤΟΤΕΛΩΝ ΕΚΔΟΣΕΩΝ ΑΡ. 5, Ἐκδόσεις Παπαζήση, Ἀθήνα, 2010), ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ σὲ ἐκδήλωση ποὺ διοργάνωσε ὁ Πνευματικὸς Ὅμιλος Κώων «Φιλητᾶς» στὸ Πολύκεντρο Θαλασσινοῦ στὶς 6 Νοεμβρίου 2013.

Ἀγαπητοί μου,
Μὲ ξεχωριστὴ χαρὰ ἀποδέχθηκα τὴν πρόφρονα πρόσκληση τοῦ Πνευματικοῦ Ὁμίλου Κώων «ΦΙΛΗΤΑΣ» νὰ παρουσιάσω τὸ ἔργο «ΑΡΧΑΙΑ ΕΠΙΒΙΩΜΑΤΑ ΣΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ. Συμβολὴ στὴν ἔρευνα μέσα ἀπὸ τὸ παράδειγμα –κυρίως- τῶν Παραδοσιακῶν Τραγουδιῶν τῆς Καρπάθου» τῆς κ. Χαρᾶς Κοσεγιάν, τῆς ἀγαπητῆς Χαρᾶς, στὴ σημερινὴ ἐκδήλωση.

Νομίζω ὅτι θὰ μποροῦσαμε νὰ ξεκινήσουμε μὲ μία διαπίστωση, ἡ ὁποία γιὰ τοὺς εἰδικούς, ἀλλὰ ὄχι καὶ γιὰ ἐμᾶς τοὺς ὑπολοίπους, εἶναι αὐτονόητη: πολλὰ νεοελληνικὰ δημοτικὰ τραγούδια ἀντλοῦν τὰ θέματά τους ἀπὸ τοὺς ἀρχαίους χρόνους καὶ μᾶς μεταφέρουν ὁλοζώντανες ἐπιβιώσεις τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ κόσμου.
Ἡ διαπίστωση αὐτὴ τῶν εἰδικῶν μελετητῶν εἶναι ἰδιαίτερα σημαντική, ὥστε νὰ θεμελιώσουμε τὴν πίστη μας στὴν ἱστορικὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ. Οἱ ἀδιόρατες, ἀλλὰ ὑπαρκτές, διαδρομὲς τῆς παράδοσης μᾶς προσφέρουν ἄφθονο, πρωτογενὲς καὶ ἀνεπηρέαστο ἀπὸ ἐξωτερικοὺς παράγοντες ὑλικὸ μελέτης μὲ τὴ βοήθεια τοῦ ὁποίου καταδεικνύεται ὡς αὐτονόητο γιὰ ἐμᾶς, ἀλλὰ ὄχι γιὰ ὅλους, αὐτὸ ποὺ ἤδη ἀναφέραμε: ἡ ἀδιάσπαστη ἱστορικὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ καὶ ἡ ἑνότητα τοῦ ἀρχαιοελληνικοῦ μὲ τὸν σύγχρονο πολιτισμό. Στὸ σημεῖο αὐτὸ πρέπει νὰ τονίσω ὅτι ὅταν χρησιμοποιῶ τὴ λέξη πολιτισμὸς δὲν ἀναφέρομαι στὴν παραγωγὴ ἔργων, ποὺ παραμένουν ξένα πρὸς τὴν παράδοσή μας, ἀλλὰ στὴν πολιτιστικὴ συνείδηση μὲ τὴν ὁποία ζυμώθηκε, μεγάλωσε, ἔζησε καὶ πέθανε ὁ λαός μας, στὸ χωριό, στὸ νησί, στὴν οἰκογένεια, στὴν ἐνορία, στὴ χαρὰ καὶ στὴ λύπη, στὴ ζωὴ καὶ στὸ θάνατο.

Εὔκολα μπορεῖ ὁ καθένας ἀπὸ ἐμᾶς νὰ συνειδητοποιήσει τὴ σπουδαιότητα μιᾶς τέτοιας παραδοχῆς, ἰδιαίτερα σήμερα ποὺ ἡ ἀμφισβήτηση, μέσα καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν πατρίδα μας, κινδυνεύει νὰ ὑπερκεράσει τὴν ἐπιστημονικὴ βεβαιότητα σχετικὰ μὲ τὴν ἀδιάσπαστη συνέχεια τῆς ἱστορικῆς πορείας τοῦ λαοῦ μας καὶ νὰ μᾶς κάνει νὰ ἀπεμπολήσουμε ὅ,τι μᾶς ἀνήκει. Πρόκειται γιὰ βεβαιότητα, ἡ ὁποία δηλώνεται σαφέστατα μέσα ἀπὸ πλῆθος ὁδῶν, μία ἀπὸ τὶς ὁποῖες εἶναι καὶ ἡ ὁδὸς τῆς λαογραφικῆς καταγραφῆς καὶ μελέτης.

Ἀκόμη καὶ ἂν δὲν ἀποδεχθοῦμε τὴν ἔννοια τῆς «συλλογικῆς μνήμης» μὲ τὴν ἔννοια ποὺ τὴν ἀντιλαμβάνεται ὁ ἁπλὸς κόσμος ὅταν ἀκούει στὴν τηλεόραση καὶ στὸ ραδιόφωνο ἢ διαβάζει σὲ ἔντυπα καὶ στὸ διαδίκτυο ὅτι «τὸ ἕνα ἢ τὸ ἄλλο στοιχεῖο ὑπάρχουν ἢ ἔχουν ἐνσωματωθεῖ στὸ DNA τοῦ λαοῦ μας», δηλαδὴ μὲ τὴν ἔννοια τῆς μετατροπῆς μιᾶς σειρᾶς ἀπὸ ἐπίκτητες πληροφορίες καὶ συνήθειες σὲ ἐγγενεῖς, εἶναι σαφὲς ὅτι ἡ «συλλογικὴ μνήμη» ἀποτελεῖ ἕνα καίριο στοιχεῖο τῆς ἰδιοπροσωπίας κάθε λαοῦ καὶ ἐν προκειμένῳ τοῦ ἑλληνικοῦ.
Ἡ συγκρότηση αὐτῆς τῆς «συλλογικῆς μνήμης» γίνεται μὲ τὴ σταδιακὴ μεταφορὰ πληροφοριῶν ἀπὸ τὴ μία γενιὰ στὴν ἑπόμενη καὶ τὴν ἐνσωμάτωσή τους στὸ ἤδη ὑπάρχον ὑλικό.
Ἡ μεταφορὰ αὐτῶν τῶν πληροφοριῶν γίνεται σχεδὸν πάντοτε προφορικά, χωρὶς αὐτὸ νὰ ἀλλοιώνει τὴν ἀκρίβειά τους, ἀλλὰ μὲ τὸ πρόσθετο πλεονέκτημα ὅτι μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο διατηρεῖται ἡ ζωντάνια καὶ ἡ φρεσκάδα τους, καθὼς εὔκολα, κάθε νέα γενιά, ἔχει τὴ δυνατότητα νὰ ἐπεξεργαστεῖ ἐκ νέου τὸ ὑλικό της καὶ νὰ τὸ προσαρμόσει στὶς νέες ἀνάγκες καὶ ἀπαιτήσεις κάθε ἐποχῆς.
Δὲ θὰ ἦταν ὑπερβολικὸ νὰ σημειώσουμε ὅτι αὐτὴ ἡ μεταφορά, ποὺ εἶναι ἐξίσου σημαντικὴ μὲ τὴν διάσωση μέχρι τὶς ἡμέρες μας τῶν γραπτῶν ἀριστουργημάτων τοῦ ἀρχαίου κόσμου, ἀνοίγει ἕνα παράθυρο στὸ παρελθόν. Ἕνα παράθυρο ποὺ μᾶς ἐπιτρέπει νὰ γνωρίσουμε τοὺς προγόνους μας καί, γιατὶ ὄχι, νὰ νιώσουμε τὸν παλμό τους.
Αὐτό, λοιπόν, τὸ παράθυρο προσπαθεῖ νὰ ἀνοίξει γιὰ ὅλους μας ἡ κ. Χαρὰ Κοσεγιάν, δόκιμη συγγραφέας καὶ ἐμβριθὴς ἐρευνήτρια.

Ἐπιτρέψτε μου νὰ ξεκινήσω τὴν παρουσίαση τοῦ ἔργου μὲ τὴν καταληκτικὴ εἰσαγωγικὴ παρατήρηση τῆς συγγραφέως, ἡ ὁποία σημειώνει ὅτι «τὰ παραδοσιακὰ τραγούδια τῆς Καρπάθου, διόλου δὲν ἀπέχουν ἀπὸ τὶς παρατηρήσεις ποὺ θὰ ἔκανε ὁ ὁποιοσδήποτε ἐρευνητὴς τῆς δημοτικῆς ποίησης ὁπουδήποτε στὴν Ἑλλάδα». Αὐτὴ ἡ διαπίστωση εἶναι πολλαπλῶς σημαντική: πρώτα γιατὶ ἔτσι ἡ συγκεκριμένη ἔρευνα μπορεῖ νὰ ἐνισχύσει τὴν ἐπιστημονικὴ λαογραφικὴ μελέτη ἀνὰ τὴν Ἑλλάδα, καθιστάμενη πρότυπο καὶ γιὰ ἄλλους ἐπιστήμονες. Ἔπειτα διότι καταδεικνύει τὴν ἑνότητα τοῦ χώρου τῆς πατρίδας μας, εἴτε ἀναφερόμαστε στὴν Κάρπαθο εἴτε στὸ Μοριὰ εἴτε στὴν Ἤπειρο καὶ στὴ Μακεδονία. Ἡ πορεία τῆς παράδοσης ἀπὸ τὸ παρελθὸν στὸ παρὸν εἶναι κοινὴ καὶ ἑνιαία.
Ἐπίσης, εἶναι σημαντικὴ διότι μᾶς προσφέρει τὴ δυνατότητα νὰ θεωρήσουμε δικά μας, ἀπὸ ὅποια περιοχὴ τῆς Ἑλλάδας καὶ ἂν καταγόμαστε, τὰ τραγούδια τῆς Καρπάθου καὶ τέλος, γιατὶ καὶ μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο ἀντιλαμβανόμαστε ὅτι δὲν ἔχει τόσο μεγάλη σημασία ἂν ἕνα κομμάτι τῆς πατρίδας μας βρίσκεται στὸ κέντρο, στὴν πρωτεύουσα ἢ σὲ μία ἀπομακρυσμένη περιοχή, ἀλλὰ τὸ ὅτι αὐτὸ τὸ κομμάτι διατηρεῖ τὴν ἱκανότητα νὰ παράγει πολιτισμό.

Χάρηκα ἰδιαίτερα διαπιστώνοντας ὅτι ἡ συγγραφέας ξεκίνησε τὴ μελέτη της ἀναφερόμενη στὰ ἀκριτικὰ ἔπη, τὰ ὁποῖα ἐπιβιώνουν μέχρι τὶς ἡμέρες μας, καὶ στὴν προέλευσή τους -τουλάχιστον ὅσον ἀφορᾶ τὸ μέτρο- ἀπὸ τὴν ὁμηρικὴ ποίηση. Αὐτὴ ἡ σύνδεση ἔφερε στὸ νοῦ μου τὴ συνήθεια πολλῶν μανάδων στὰ νησιά μας, οἱ ὁποῖες κοιμίζουν τὰ παιδιά τους μὲ νανουρίσματα ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὸν ἀκριτικὸ κύκλο. Ποιά ἰσχυρότερη μαρτυρία θὰ μποροῦσε νὰ ἀναζητήσει ὁ ἐρευνητὴς ἀπὸ αὐτὴ τὴν πρακτικὴ γιὰ νὰ ἀποδείξει τὴν ἐπιβίωση τῆς ὁμηρικῆς ποίησης μέχρι τὶς ἡμέρες μας μέσῳ τῶν ἀκριτικῶν τραγουδιῶν;
Μελέτησαν ἄραγε τὸν Ὅμηρο καὶ τὴ λοιπὴ ἀρχαία γραμματεία οἱ δημιουργοὶ τῶν νεοελληνικῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν; Σαφῶς ὄχι! Οἱ κοινὲς μορφὲς καὶ τὸ κοινὸ περιεχόμενο ἐπιβιώνουν χάρη στὴν προφορικὴ μεταβίβασή τους ἀπὸ γενιὰ σὲ γενιά. Μιὰ ἐνδιαφέρουσα πτυχὴ αὐτῆς τῆς διαδικασίας εἶναι ὅτι μὲ τὸν ἴδιο τρόπο μεταβιβάστηκαν καὶ διασώθηκαν οἱ φόρμες καὶ τὸ περιεχόμενο τῶν ἀρχαίων ἐπῶν καὶ κατὰ τὴν ἀρχαιότητα.

Ἕνα σημαντικὸ στοιχεῖο τῆς ἔρευνας, στὸ ὁποῖο ἤδη ἀναφερθήκαμε, εἶναι ἡ διαχρονικότητα τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν, ὅπως αὐτὴ παρουσιάζεται μέσα ἀπὸ τὸ ἐπικὸ τραγούδι «Τῆς Ἁρπαγῆς», ἕνα τραγούδι ποὺ εἶναι ἰδιαίτερα ἀγαπητὸ στὴν Κάρπαθο καὶ διασώζεται σὲ πολλὲς παραλαγές. «Ὁ κόσμος στὸν ὁποῖο ὁ μύθος κινεῖται εἶναι εὔλογα ὁ κόσμος τῆς Ὁμηρικῆς Ἰλιάδας, οἱ ἀκρίτες, οἱ πολεμιστές, οἱ αἰχμάλωτοι-δοῦλοι, οἱ ἀντρεῖοι ποὺ δὲν λογαριάζουν τίποτα γιὰ τὴν τιμὴ μιᾶς γυναίκας, ἀλλὰ εἶναι καὶ ὁ κόσμος τῆς Ὀδύσσειας, ἡ γυναίκα ποὺ μένει πιστὴ στὸν ἄντρα της καὶ ἐκεῖνος δικαιοῦται νὰ τὴν ξανακερδίσει καὶ τὸ ἐπιτυγχάνει» μᾶς λέει ἡ συγγραφέας. Πράγματι, ὅλα αὐτὰ τὰ στοιχεῖα πείθουν γιὰ τὴν παλαιότητα τοῦ μύθου, γιὰ τὴν προχριστιανικὴ καταγωγὴ τῶν μορφῶν καί, ἐν τέλει, γιὰ τὴ διαχρονικότητα τοῦ τραγουδιοῦ.
Ἄλλο παράδειγμα διαχρονικότητας εἶναι τὸ ὀλυμπίτικο τραγούδι «τοῦ Μικροκωνσταντίνου», τὸ ὁποῖο μὲ τὸν τίτλο τοῦ «Πορφύρη» εἶναι διαδεδομένο σὲ ὁλόκληρο τὸν ἑλληνικὸ κόσμο. Οἱ ἀπαρχές του πρέπει νὰ προσδιοριστοῦν στὴν ἐποχὴ τῆς πατριαρχίας καὶ οἱ μύθοι ποὺ ἐμπεριέχει ἐκτείνονται ἀπὸ τὸν Ὅμηρο μέχρι τὸν Μεγάλο Ἀλέξανδρο, ἐνῶ ὁ πρωταγωνιστὴς ἐνδύεται ὀνόματα βυζαντινῶν ἡρώων καὶ φαντάζεται ὅτι ἐκπροσωπεῖ νεοέλληνες ἥρωες ἀπὸ τὸν Πόντο ὡς τὴν Κάρπαθο καὶ τὴν Κύπρο.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἐπιβάλλεται νὰ ἀναφερθοῦμε στὴν ἰδιαίτερα τιμητικὴ κριτικὴ τοῦ βιβλίου τῆς κ. Κοσεγιὰν στὸ 33ο Τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ «Χοροστάσι» ἀπὸ τὸν Ὁμότιμο καθηγητὴ Λαογραφίας τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, κ. Μιχαὴλ Γ. Μερακλῆ, ὁ ὁποῖος, ἀνάμεσα στὶς πολλὲς ἀρετὲς τοῦ τόμου, ἐντοπίζει καὶ τὴν προβολὴ τῆς ἐθνικῆς καὶ πολιτισμικῆς συνέχειας τῆς πατρίδας μας, ἡ ὁποία ἰχνηλατεῖται σὲ αὐτόν.

Ἡ ἀναγνώριση, ὡς τεχνικὴ προωθήσεως τοῦ μύθου ἀποτελεῖ ἕνα οἰκεῖο, ἀγαπητὸ καὶ κοινὸ μοτίβο στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ γραμματεία καὶ στὰ νεοελληνικὰ δημοτικὰ τραγούδια. Εὔκολα θὰ μποροῦσαμε νὰ θυμηθοῦμε μιὰ σειρὰ ἀπὸ ἀναγνωρίσεις ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα (π.χ. τοῦ Ὀδυσσέα, ἀπὸ τὸ σκύλο του, ἀπὸ τὴν παραμάνα του Εὐρύκλεια καί, φυσικά, ἀπὸ τὴ σύζυγό του, τὴν Πηνελόπη, ἀλλὰ καὶ τοῦ Ὀρέστη ἀπὸ τὴν Ἰφιγένεια) καὶ νὰ ἐντοπίσουμε τὰ ἀνάλογα στοιχεῖα στοὺς στίχους τῶν νεοελληνικῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν. Τὸ σημαντικότατο στοιχεῖο τῆς ἀναγνώρισης ἐμπεριέχεται στὸ παραδοσιακὸ τραγούδι «τοῦ πραματευτῆ», στὸ ὁποῖο ἡ τραγικὴ διαδικασία τῆς ἀναγνώρισης ξεκινᾶ ἐνῶ πλησιάζει, ἀναπότρεπτος, ὁ θάνατος καὶ τῶν δύο (ὁ δεύτερος, αὐτὸς ποὺ μαχαίρωσε τὸν ἀδελφό του χωρὶς νὰ τὸ γνωρίζει, αὐτοκτονεῖ, μὲ τὴ σκέψη ὅτι ἀφοῦ δὲν τοὺς ἕνωσε ἡ ζωὴ θὰ τοὺς ἑνώσει ὁ θάνατος). Μέσα σὲ ἕνα μελαγχολικὸ ὕφος ποὺ θυμίζει, ὅπως ὀρθὰ παρατηρεῖ ἡ συγγραφέας, περισσότερο Εὐριπίδη, παρὰ Ὅμηρο, διακρίνουμε ἀνάγλυφα τὰ ἴδια δραματικὰ στοιχεῖα ποὺ ἐντοπίζουμε καὶ στὶς ἀντίστοιχες περιγραφὲς ποὺ φτάνουν μέχρι τὶς ἡμέρες μας ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα.
Στὸ διαχρονικὸ μοτίβο τῆς ἀναγνωρίσεως μποροῦμε νὰ ἀναγάγουμε καὶ μία σειρὰ περιστατικῶν συναντήσεως ἀδελφῆς-ἀδελφοῦ, πατέρα-γιοῦ, μάνας-κόρης καὶ τῶν δύο συζύγων, τὰ ὁποῖα συναντῶνται στὸ νεοελληνικὸ δημοτικὸ τραγούδι, ἀλλὰ παραπέμπουν εὐθέως σὲ ἀφηγηματικὲς μορφὲς τῆς ἀρχαιότητας.

Μιὰ ἄλλη παράμετρος, ὄχι πολὺ γνωστή, ἡ ὁποία διαδραματίζει καθοριστικὸ ρόλο στὴν πορεία καὶ στὴν ἐξέλιξη τοῦ μύθου καὶ τὴν προβάλλει ἡ συγγραφέας εἶναι τὸ παιχνίδι ἀνάμεσα στὴ δύναμη καὶ στὴν ἀδυναμία. Κάποιο ἀπὸ τὰ πρόσωπα τοῦ μύθου, συνήθως μιὰ νεαρὴ κοπέλα, παίζει τὸ ρόλο τοῦ ἀδύνατου καὶ ἂν καὶ ἐπιθυμεῖ νὰ ἀποφύγει τὴ μοίρα της, τελικά, δὲν τὸ κατορθώνει. Καὶ σὲ αὐτὸ τὸ μοτίβο ἐντοπίζονται πολλὰ καὶ ἐνδιαφέροντα παράλληλα ἀνάμεσα στὴν ἀρχαιοελληνικὴ καὶ στὴ σύγχρονη γραμματεία.

Κορυφαῖο πρέπει νὰ χαρακτηριστεῖ τὸ μοτίβο τῆς ἀνδρείας, τὸ ὁποῖο κυριαρχεῖ ἀνάμεσα στὰ τραγούδια τοῦ ἀκριτικοῦ κύκλου, ἀλλὰ ταυτόχρονα κατέχει ἐξίσου σημαντικὴ θέση καὶ στὰ ὁμηρικὰ ἔπη. Ἡ συγγραφέας ἐντοπίζει καὶ καταγράφει πολλὰ κοινὰ στοιχεῖα. Ἀπὸ αὐτὰ θὰ ἀναφερθοῦμε μόνο στὴν πυκνὴ καὶ συχνὴ χρήση τῆς προσωπικῆς ἀντωνυμίας ἀπὸ τοὺς ἀνδρείους, οἱ ὁποῖοι ἔτσι προβάλλουν τὶς ἰδιαιτερότητές τους καὶ ξεχωρίζουν ἀπὸ τοὺς ἄλλους, τοὺς πολλούς, οἱ ὁποῖοι, θὰ μπορούσαμε νὰ ποῦμε, δὲν ἔχουν προσωπικότητα, εἶναι ἄνανδροι καὶ ἰσοπεδωμένοι. Ἡ παραβολὴ μπορεῖ νὰ γίνει ἀνάμεσα στὸ δημοτικὸ τραγούδι τοῦ Ἀνδρούτσου καὶ στὴ λεκτικὴ μονομαχία Ἀχιλλέα - Ἀγαμέμνονα στὴν πρώτη ραψωδία τῆς Ἰλιάδας. Ἀνάλογες ἀναφορὲς ἔχουμε καὶ σὲ ἄλλα δημοτικά, ὅπως τοῦ Πορφύρη καὶ τοῦ Μικροκωνσταντίνου. Μάλιστα, σὲ κάποιες περιπτώσεις, ὅπως στὸ ὀλυμπίτικο τραγούδι «τοῦ Καλομίρη ὁ γιός», ὁ λαϊκὸς ἥρωας εἶναι ἀνδρεῖος ἀπὸ τὰ γεννοφάσκια του, θυμίζοντάς μας τὸ νεογέννητο Ἡρακλῆ, ἀλλὰ καὶ τὸ νεαρὸ Θησέα ποὺ κατορθώνει νὰ πάρει τὰ ὅπλα τοῦ πατέρα του καὶ νὰ κινήσει νὰ τὸν συναντήσει ξεπερνώντας πλῆθος κινδύνων.

Ἐξαντλητικὴ παρουσίαση κάνει ἡ κ. Χαρὰ Κοσεγιὰν καὶ στό, τόσο ἀγαπητό, θέμα τῶν ζώων στὸ δημοτικὸ τραγούδι. Σὲ αὐτὴ τὴν ἑνότητα ἐξετάζονται οἱ ἐμφανίσεις τῶν ἀλόγων ὄντων καὶ ἡ συμπλοκή τους μὲ τὸ μαγικὸ στοιχεῖο, ἐνῶ ἐπιπλέον μᾶς προσφέρει καὶ μιὰ ἰδιαίτερη ἀνάλυση γιὰ τὴ λειτουργία καὶ τὸ συμβολισμὸ τῶν πουλιῶν –γενικότερα- καὶ τοῦ ἀετοῦ -εἰδικότερα. Ἀνάλογη παρουσίαση ἔχουμε γιὰ τὴ λοιπή φύση καὶ τὴ συμμετοχή της στὰ δρώμενα, μὲ ξεχωριστὴ ἀναφορὰ στὴ λειτουργία τῆς μηλιᾶς καὶ τοῦ καρποῦ της.

Ποιός ἀπὸ ἐμᾶς δὲν ἔχει διαβάσει στίχους δημοτικῶν τραγουδιῶν ποὺ νὰ ἀναφέρονται στὸ «δαχτυλίδι»;
Πρόκειται γιὰ ἀντικείμενο ποὺ διαδραματίζει καθοριστικὸ ρόλο στὴν προαγωγὴ τοῦ μύθου. Σημαντικότατο στοιχεῖο, μὲ ἰσχυρὸ πνευματικὸ συμβολισμό. Ἀποτελεῖ τὸ ὁρατὸ θεμέλιο τοῦ γάμου. Ὁ ρόλος του στὴ δημοτικὴ ποίηση ἀντιστρέφεται: ἀκριβῶς λόγῳ τῆς μεγάλης σημασίας του γιὰ τὴ ζωὴ τῶν ἡρώων γίνεται πρόσφορο ὄργανο ἐξαπάτησης τῶν ἴδιων ἢ ἄλλων. Ὡς μέσο ἀναγνώρισης, ἀλλὰ καὶ ὡς ὄργανο τῆς «μοίρας», καλῆς ἢ κακῆς -παρὰ τὴν ἀπόρριψη τῆς ἔννοιας τῆς μοίρας ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία, στὰ δημοτικὰ τραγούδια ἡ μοίρα παίζει καθοριστικὸ ρόλο- συναντᾶται στὴν ἀρχαιότητα σὲ πολλὲς περιπτώσεις, οἱ ὁποῖες ἐξετάζονται καταλεπτῶς στὸ ἔργο ποὺ σήμερα παρουσιάζουμε.

Πέρα ἀπὸ ὅλες αὐτὲς τὶς ἔμμεσες ἀναφορὲς ποὺ παραπέμπουν σὲ κοινά θέματα καὶ μορφὲς μὲ τὴν ἀρχαιότητα, ὑπάρχουν καὶ πολλὲς ἄμεσες παραπομπὲς στὴ μυθολογία. Ἀγαπημένα μυθολογικὰ στοιχεῖα ἀποτελοῦν οἱ Ἀμαζόνες, οἱ σειρῆνες, οἱ γυναῖκες ποὺ μὲ τὶς μαγικὲς ἱκανότητές τους παρασύρουν τοὺς ταξιδιῶτες. Συνηθισμένες εἶναι καὶ οἱ ἀναφορὲς σὲ μαγικὲς τεχνικὲς ποὺ ὁδηγοῦν στὴν ἐπιτυχία τῶν σκοπῶν αὐτῶν τῶν γυναικῶν.

Τὸ τρίπτυχο «ὕβρις – τίσις – νέμεσις», δηλαδὴ «ἀλαζονικὴ συμπεριφορὰ ἐκ μέρους τῶν ἀνθρώπων, ἐκδίκηση ἐκ μέρους τῶν θεῶν καὶ ἀποκατάσταση τῆς τάξεως μετὰ ἀπὸ τὴ δική τους παρέμβαση», καθὼς καὶ τὸ πρόβλημα τῆς ὑπερβάσεως τοῦ μέτρου ἀπὸ ἀδαεῖς καὶ ὑπερφύαλους θνητούς, οἱ ὁποῖοι κατὰ καιροὺς ἐπιχειροῦν μιὰ ἀνοίκεια σύγκριση μὲ τοὺς θεούς, ἀποτελοῦν βασικότατα στοιχεῖα τῆς ἀρχαιοελληνικῆς ἠθικῆς. Κανένας θνητός, οὔτε κἂν ὁ ἥλιος (θεϊκὸ ὄν κατὰ τοὺς ἀρχαίους), γιὰ νὰ θυμηθοῦμε τὸν Ἡράκλειτο, δὲν μπορεῖ νὰ ξεπεράσει κάποια ὅρια («Ἥλιος γὰρ οὐχ ὑπερβήσεται μέτρα• εἰ δὲ μή, Ἐρινύες μιν Δίκης ἐπίκουροι ἐξευρήσουσιν», Ἡράκλειτος «Περὶ Φύσεως» ἀπόσπασμα Β.94.). Ὅποιος δοκιμάσει νὰ κινηθεῖ ἀντίθετα πρὸς αὐτὴ τὴν κατεύθυνση θὰ βρεθεῖ ἀντιμέτωπος μὲ τὴν τιμωρία. Στὸ σφάλμα αὐτὸ ὑποκύπτουν συχνὰ καὶ οἱ ἥρωες τῶν νεοελληνικῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν. Σχετικὰ παραδείγματα καταγράφονται ἀπὸ τὴ συγγραφέα τῆς μελέτης, ἡ ὁποία προσεγγίζει καὶ σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο τὴ διαχρονικὴ συνάφεια τοῦ προβλήματος τῆς ὑπερβολῆς καὶ τῆς ὑπέρβασης τῶν ὁρίων. Ἕνα ἀπὸ αὐτὰ εἶναι τὸ τραγούδι «στὸν τσοπάνη καὶ τὸ χάρο» ὅπου ὁ νέος ἄνδρας ἀντιστέκεται στὸ θάνατο καὶ ὅταν τὸν νικᾶ ὁ Χάρος τοῦ χαρίζει τὴ ζωὴ μὲ μία βασικὴ προϋπόθεση: νὰ μὴν καυχηθεῖ ποτὲ γι᾿ αὐτὴ τὴ νίκη του. Τελικά, ὁ νεαρὸς βοσκὸς δὲν τηρεῖ τὴν ὑπόσχεσή του, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ χάσει τὴ ζωή του.

Μὲ αὐτὴ τὴν παρατήρηση, φθάνουμε στὸ θέμα τοῦ θανάτου καὶ τοῦ Χάρου. Οἱ σχετικὲς ἐπιβιώσεις, παρὰ τὴ δισχιλιετὴ χριστιανικὴ ζωὴ τοῦ τόπου μας, εἶναι πολλὲς καὶ ἰσχυρές, δημιουργώντας ἕνα περίπλοκο πολιτιστικὸ μεῖγμα. Τὸ ἀναπόδραστο τοῦ θανάτου, ἡ -κατὰ τὸ παράδειγμα τοῦ Ὀδυσσέα- ἐκούσια μετάβαση στὸν Ἄδη, ἡ «ζωὴ» στὸν κάτω κόσμο, ὁ Χάρος ὡς ἰδιαίτερη προσωπικότητα καὶ ὄργανο τοῦ θείου, ἡ ὕπαρξη νεκροζώντανων πλασμάτων ποὺ ἰσορροποῦν ἀνάμεσα στὴ ζωὴ καὶ στὸ θάνατο συνθέτουν τὶς σχετικὲς ἀντιλήψεις. Δίπλα σὲ αὐτὲς κάποια δύσκολα θέματα, ὅπως ἡ κατάρα τῆς μάνας, ἡ συνήθεια τῆς ἀνθρωποθυσίας καὶ οἱ ἀναφορὲς σὲ ἀνθρωποφαγικὲς σκηνές, ὁλοκληρώνουν τὴν παρουσίαση τῶν σημείων ἐπαφῆς ἀνάμεσα στὸ νεοελληνικὸ δημοτικὸ τραγούδι, καὶ ἰδιαίτερα στὸ καρπάθικο, καὶ στὴν ἀρχαιοελληνικὴ γραμματεία.

Ὁ πλοῦτος τῶν ἀναφορῶν, ἡ σαφὴς καὶ κατανοητὴ γλῶσσα, ἡ ἐπιστημονικὴ ἀκρίβεια, ἡ γλαφυρότητα στὴν περιγραφή, ἡ ἐνάργεια στὴν ἀνάλυση, ἡ ἄνεση μὲ τὴν ὁποία ἡ συγγραφέας κινεῖται στὶς πηγὲς ἀποτελοῦν κάποιες ἀπὸ τὶς ἀρετὲς τοῦ τόμου, οἱ ὁποῖες ἐπισημαίνονται καὶ ἀπὸ τὸν Φώτη Θαλασσινὸ σὲ κριτική του ποὺ δημοσιεύθηκε στὴν ἐφημερίδα Ἐλευθεροτυπία («Ἡ διαχρονικότητα τῶν δημοτικῶν τραγουδιῶν», Ἔνθετο Βιβλιοθήκη, Σάββατο 19 Νοεμβρίου 2011).

Εὐχόμαστε προσπάθειες ὅπως αὐτὴ τῆς κ. Χαρᾶς Κοσεγιὰν νὰ μᾶς βοηθήσουν ὥστε νὰ δοῦμε τὸ νεοελληνικὸ δημοτικὸ τραγούδι μέσα ἀπὸ μιὰ ἄλλη ὀπτική. Ἂς εὐχηθοῦμε νὰ σταματήσει νὰ μπαίνει στὰ σπίτια μας μόνο ὅταν κάποιος σύγχρονος καλλιτέχνης τὸ κάνει μόδα. Ἂς εὐχηθοῦμε νὰ τὸ ἀγαπήσουν τὰ παιδιά μας χωρὶς νὰ πρέπει προηγουμένως νὰ τὸ ἀκούσουν διασκευασμένο ὡς ἔθνικ προϊόν.
Ἂς καταλάβουμε ἐπιτέλους ὅτι τὸ νεοελληνικὸ δημοτικὸ τραγούδι ἀποτελεῖ τὸν πιὸ ζωντανό, ἄμεσο καὶ πρόσφορο τρόπο γιὰ νὰ ξαναζήσουμε πλάι στοὺς προγόνους μας, ὄχι σὲ κάποιο ἀναγνωστήριο, ὄχι σὲ κάποιο γραφεῖο ἢ ἐρευνητικὸ κέντρο, ἀλλὰ στὴν καθημερινότητά μας, στὸ πανηγύρι τοῦ χωριοῦ, στὴ χαρὰ τοῦ γάμου, στὸ κέφι τοῦ γλεντιοῦ.
Ἂς ἀξιοποιήσουμε τὴν πλούσια ἐκφραστικὴ παράδοση τοῦ λαοῦ μας, ἡ ὁποία δηλώνεται μέσα στὸ διάβα τῶν αἰώνων μὲ τὴν εὐρύτατη ὑμνογραφικὴ παραγωγὴ ποὺ ἔχει ἐνσωματωθεῖ στὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἂς μὴ λησμονοῦμε ὅτι ἡ ὑμνολογία ὑπηρέτησε πάντοτε τὴν ἀλήθεια καὶ διατήρησε ζωντανὸ τὸ δεσμὸ τοῦ λαοῦ μας μὲ τὴ σοφία τῆς ἀρχαιότητας, ἀφ᾿ ἑνὸς λειτουργώντας ὡς συνδετικὸς κρίκος ἀνάμεσα στὴν ἀρχαιοελληνικὴ γραμματεία καὶ στὸ νεοελληνικὸ δημοτικὸ τραγούδι καὶ ἀφ᾿ ἑτέρου ὑποβοηθώντας τὴ θαυμαστὴ εὐχέρεια παραγωγῆς ἔμμετρου λόγου τοῦ λαοῦ μας, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ μία ἀπὸ τὶς σημαντικότερες πολιτισμικὲς διαστάσεις καὶ ἐκφάνσεις τοῦ σύγχρονου νεοελληνικοῦ πολιτισμοῦ. Ταυτόχρονα, ἔκανε προσιτὴ καὶ κατανοητὴ τὴ θεολογικὴ ἀλήθεια στὸν ἁπλὸ λαὸ βοηθώντας στὴν ἀφομοίωση τῆς διδασκαλίας τῆς Ἐκκλησίας καί, τελικὰ ὁδηγώντας τὸν πιστὸ στὴ σωτηρία.

Εὐχαριστοῦμε τὴν ἀγαπητὴ Χαρὰ Κοσεγιὰν γιὰ ὅλα ὅσα μᾶς ἔμαθε καὶ μᾶς προσέφερε μὲ αὐτὸ τὸ ἔργο της καὶ εὐχόμαστε νὰ μᾶς χαρίσει πολλὰ ἀκόμη δείγματα τῆς ἀγάπης της στὴν παράδοση καὶ τῆς ἐπιστημονικῆς της ἀρτιότητας συνεχίζοντας νὰ ἀνοίγει γιὰ ἐμᾶς τὸ δρόμο τῆς ἔρευνας καὶ τῆς κατάρτισης.

Σᾶς εὐχαριστῶ ὅλους ποὺ μὲ ἀκούσατε!