Ἀριθμ. Πρωτ. 856

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ
ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΤΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ
ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ὁ εὔσπλαγχνος καί φιλάνθρωπος Θεός ἔπλασε τόν κόσμον ὡραιότατον καί λειτουργικώτατον, ἐξυπηρετικόν ὅλων τῶν ἀναγκῶν τοῦ ἀνθρώπου. Ἐπέτρεψε δέ εἰς τόν ἄνθρωπον, τήν κορωνίδα καί τόν βασιλέα τῆς δημιουργίας, νά ἀπολαβάνῃ ἐξ αὐτοῦ πᾶν ὅ,τι εἶναι εἰς αὐτόν ἀπαραίτητον διά τήν ζωήν του.

Παραλλήλως, συνέδεσε πᾶσαν ὠφέλιμον σχέσιν τοῦ ἀνθρώπου μέ τήν κτίσιν διά τοῦ αἰσθήματος τῆς χαρᾶς καί τῆς ἀπολαύσεως, πᾶσαν δέ ὑπερβολήν ἤ ἔλλειψιν ἐν τῇ χρήσει τῶν φυσικῶν ἀγαθῶν διά τοῦ αἰσθήματος τῆς ἐπιθυμίας (ἐν ἐλλείψει) ἤ τοῦ κόρου (ἐν καταχρήσει), εἰς τρόπον ὥστε ὁ ἄνθρωπος νά ἔχῃ ἐν ἑαυτῷ ἐνστικτωδῶς τό μέτρον τῆς ὠφελίμου χρήσεως καί τῆς ἐπιβλαβοῦς καταχρήσεως, εἴτε αὐτή ἐμφανίζεται ὡς στέρησις εἴτε ἐμφανίζεται ὡς ὑπερβολική ἀπόλαυσις. Ἐν τούτοις, ὁ προικισμένος μέ τήν ἐλευθερίαν τῆς βουλήσεως αὐτοῦ ἄνθρωπος ἔχει τήν δυνατότητα νά ἐλέγχῃ τήν ἐνστικτώδη πληροφόρησιν ἑαυτοῦ περί τῶν ὁρίων τούτων καί εἴτε νά καθορίζῃ ἄλλα ὅρια διά λόγους ἀσκήσεως, εἴτε νά ὑπερβαίνῃ αὐτά διά ἠθελημένης ἐνεργείας.

Εἰς τοιαύτην περίπτωσιν εὑρισκόμεθα εἴτε πρό πλεονεξίας, ἥτις ἐστίν εἰδωλολατρεία, κατά τόν Ἀπόστολον Παῦλον, εἴτε πρό ἀπεχθείας τῆς ζωῆς ἤ τῶν φυσικῶν ἀγαθῶν, δώρων τοῦ Θεοῦ, ἤτοι ἐνώπιον στάσεων ἐξ ἴσου καταδικαστέων, ὡς ἀντιθέτων πρός τό τέλειον σχέδιον τοῦ Θεοῦ διά τό εὐφρόσυνον τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου.

Ὁ ἄνθρωπος, ἀτυχῶς, πράγματι ἠρνήθη νά συμμορφωθῇ πρός τάς ὑποδείξεις τοῦ Θεοῦ περί τῆς ἐν τῷ μέτρῳ τῶν ἀναγκῶν αὐτοῦ χρήσεως τοῦ κόσμου καί περί ἐργασίας καί φυλάξεως αὐτοῦ καί ἐξέπεσε τῆς ὁδηγητικῆς χάριτος Αὐτοῦ, μέ ἀποτέλεσμα νά συμπεριφέρεται πρός τήν περιβάλλουσαν αὐτόν φύσιν ἁρπακτικῶς καί καταστρεπτικῶς ὡς κυρίαρχος καί ὄχι ὡς χρήστης, καί νά διαταράσσῃ τήν ἐκ Θεοῦ φυσικήν ἁρμονίαν καί ἰσορροπίαν. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ὅτι καί ἡ φύσις ἀντιδρᾷ ἀνισορρόπως καί προκαλεῖ εἰς τήν ἀνθρωπότητα σωρείαν δεινῶν. Αἱ πρόσφατοι ἀσυνήθεις θερμοκρασιακαί διακυμάνσεις, οἱ τυφῶνες, οἱ σεισμοί, αἱ καταιγῖδες, αἱ ρυπάνσεις τῶν θαλασσῶν καί τῶν ποταμῶν καί πλεῖσται ἄλλαι καταστροφικαί τοῦ περιβάλλοντος καί τοῦ ἀνθρώπου ἐνέργειαι ὀφείλονται εἰς ἐμφανῆ καί κραυγαλέαν ἤ ἀφανῆ καί σιωπηλῶς δρῶσαν ἀνθρωπίνην συμπεριφοράν. Τό κύριον δέ αἴτιον αὐτῆς τῆς καταστροφικῆς συμπεριφορᾶς τοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου εἶναι ὁ ἐγωκεντρισμός αὐτοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ἄλλη ὄψις τῆς αὐτονομήσεώς του ἀπό τόν Θεόν καί ἡ προσπάθεια αὐτοθεώσεώς του.

Ἕνεκα αὐτοῦ τοῦ ἐγωκεντρισμοῦ ἡ σχέσις τοῦ ἀνθρώπου πρός τήν φύσιν μεταβάλλεται εἰς σχέσιν αὐθάδους καί ὑπεροπτικῆς καθυποτάξεως τῶν φυσικῶν δυνάμεων καί ἡ χρησιμοποίησις αὐτῶν πρός θανάτωσιν ἤ καθυπόταξιν τοῦ συνανθρώπου, ἀντί πρός συντήρησιν τῆς ζωῆς καί τῆς ἐλευθερίας αὐτοῦ, ἤ πρός ὑπερβολικήν ἀπόλαυσιν, μετά ἀδιαφορίας διά τάς συνεπείας τῆς ὑπερχρήσεως.

Ἡ χρησιμοποίησις τῶν ἀτομικῶν καί πυρηνικῶν δυνάμεων τῆς φύσεως διά πολεμικούς σκοπούς ἀποτελεῖ ὕβριν, ὅπως καί ἡ καθ᾿ οἱονδήποτε τρόπον ὑπερκατανάλωσις, ἡ ὁποία ἐπιβαρύνει τό φυσικόν περιβάλλον μέ ρύπους, μέ αὔξησιν τῆς θερμοκρασίας καί μέ ἀνατροπήν τῶν φυσικῶν ἰσορροπιῶν καί μέ ὅσα αὐτή συνεπάγεται. Ἡ τεραστία εἰς ἔκτασιν ἐνέργεια ἡ ὁποία καταναλίσκεται διά πολεμικούς σκοπούς καί ἡ ἐπίσης τεραστία ἐνέργεια ἡ ὁποία καταναλίσκεται καθ᾿ ὑπέρβασιν τῶν λογικῶν ἀναγκῶν τῆς σημερινῆς ἀνθρωπότητος, ἀποτελοῦν δύο τομεῖς εἰς τούς ὁποίους συμπλέκονται αἱ εὐθῦναι τῶν ἡγετῶν καί τῶν ἁπλῶν πολιτῶν, εἰς τρόπον ὥστε ἕκαστος ἡμῶν νά ἔχῃ τήν δυνατότητα νά συμβάλλῃ εἰς τήν βελτίωσιν τῆς γενικῆς καταστάσεως.

Ἄς καταβάλλωμεν, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, ἕκαστος ἀπό τῆς θέσεώς του πᾶσαν προσπάθειαν μετριασμοῦ τῶν ἀσκόπων καταναλώσεων, ἵνα ἀποκατασταθῇ ἡ εὔρυθμος λειτουργία τοῦ πλανήτου, ἐν τῷ ὁποίῳ κατοικοῦμεν, ἵνα καί ἡμεῖς καί τά τέκνα ἡμῶν ἀπολαύσωμεν ἐν εἰρήνῃ ὅλα τά ἀγαθά τῆς φιλανθρώπου δημιουργίας τοῦ Θεοῦ, τά προσφερόμενα εἰς πάντας ἀνθρώπους. Γένοιτο.

βς´ Σεπτεμβρίου α´
+ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός καί διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης

Ἀριθμ.Πρωτ. 1091

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ
ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ
* * *

«τῇ γάρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα,
ἀλλά διά τόν ὑποτάξαντα, [...]
οἴδαμεν γάρ ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει
καί συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν» (Ρωμ. η΄ 20,22)

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Διά μίαν εἰσέτι φοράν, εἰς τήν ἀρχήν τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, καλούμεθα νά ἀναλογισθῶμεν, μετά καινῶν ἐν Χριστῷ πνευματικῶν δυνάμεων καί ἰδιαιτέρας εὐαισθησίας, τήν κατάστασιν τοῦ εὐφόρου πλανήτου ἡμῶν καί νά ἀναπέμψωμεν ἰδιαιτέρας προσευχάς διά τήν προστασίαν τοῦ σύμπαντος κόσμου.

Πολλά ἔχουν ἀλλάξει, ἀφ' ἧς στιγμῆς ὁ ἀοίδιμος προκάτοχος ἡμῶν Πατριάρχης Δημήτριος ἀπεφάσισε, πρό δύο καί πλέον δεκαετιῶν, νά καθιερωθῇ ἡ 1η Σεπτεμβρίου ὡς ἡμέρα προσευχῆς ὑπέρ τῆς διατηρήσεως τῆς καλῶς ποιηθείσης ὑπό τοῦ Θεοῦ κτίσεως. Διά τῆς ἀναλήψεως τῆς πρωτοβουλίας ἐκείνης ὁ ἀείμνηστος προκάτοχος ἡμῶν ἀπεσκόπει εἰς τήν ἀποστολήν προειδοποιητικοῦ μηνύματος περί τῶν ὀλεθρίων συνεπειῶν ἐκ τῆς κακῆς χρήσεως τοῦ περιβάλλοντος. Ἐπεσήμαινεν ὅτι, ἐν ἀντιθέσει πρός τάς πλείονας τῶν λοιπῶν μορφῶν τῆς ἀνθρωπίνης κατά χρῆσιν παραβατικῆς συμπεριφορᾶς, ἡ ρύπανσις τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος δύναται νά προκαλέσῃ τεραστίαν καί μή ἀναστρέψιμον ζημίαν, διά τῆς καταστροφῆς ἁπασῶν σχεδόν τῶν μορφῶν ζωῆς ἐπί τοῦ πλανήτου.

Τήν ἐποχήν βεβαίως ἐκείνην, ἡ προειδοποίησις αὕτη ἴσως νά ἤχησεν ὡς ὑπερβολική εἰς τά ὦτα ὡρισμένων σκεπτικιστῶν, ἀλλά ὑπό τό φῶς τῶν ὅσων σήμερον διαπιστώνομεν, καθίσταται πλέον φανερόν ὅτι οἱ λόγοι του ἦσαν προφητικοί. Σήμερον, οἱ ἐπιστήμονες, οἱ ἀσχολούμενοι μέ τό φυσικόν περιβάλλον, ἀπεριφράστως τονίζουν ὅτι ἡ παρατηρουμένη κλιματική ἀλλαγή δύναται νά διαταράξῃ καί νά καταστρέψῃ ὁλόκληρον τό οἰκολογικόν σύστημα, τό ὁποῖον συντηρεῖ οὐχί μόνον τό ἀνθρώπινον εἶδος ἀλλά καί ἅπαντα τόν θαυμαστόν, ἀλληλοεξαρτώμενον ὑπό μορφήν ἁλύσεως, κόσμον τῶν ζώων καί τῶν φυτῶν. Αἱ ἐπιλογαί καί αἱ ἐνέργειαι τοῦ κατά τά ἄλλα πεπολιτισμένου συγχρόνου ἀνθρώπου ἔχουν ὁδηγήσει εἰς τήν θλιβεράν ταύτην κατάστασιν ἥτις συνιστᾷ οὐσιαστικῶς ἠθικόν καί πνευματικόν πρόβλημα, τό ὁποῖον γλαφυρῶς εἶχε προεκθέσει, ἐξάρας τήν ὀντολογικήν κυρίως διάστασίν του, ὁ οὐρανοβάμων Ἀπόστολος Παῦλος εἰς τήν πρός Ρωμαίους ἐπιστολήν, δεκαεννέα αἰῶνας πρίν, εἰπών «τῇ γάρ ματαιότητι ἡ κτίσις ὑπετάγη, οὐχ ἑκοῦσα, ἀλλά διά τόν ὑποτάξαντα, [...] οἴδαμεν γάρ ὅτι πᾶσα ἡ κτίσις συστενάζει καί συνωδίνει ἄχρι τοῦ νῦν» (Ρωμ. η΄ 20,22).

Εἰς τό σημεῖον ὅμως τοῦτο, ὀφείλομεν νά εἴπωμεν ὅτι ἡ σήμερον προβαλλομένη πνευματική καί ἠθική διάστασις τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος, συνιστᾷ, εἴπερ ποτε καί ἄλλοτε, κοινήν συνείδησιν πάντων τῶν ἀνθρώπων, ἰδιαιτέρως τῶν νέων, οἱ ὁποῖοι, σύν τοῖς ἄλλοις, συνειδητοποιοῦν ὅτι σύμπασα ἡ ἀνθρωπότης ἔχει κοινήν μοῖραν. Ὁλονέν μεγαλύτερος ἀριθμός ἀνθρώπων κατανοεῖ ὅτι ἡ καταναλωτική των συμπεριφορά, ἡ προσωπική ἑκάστου συμβολή εἰς τήν παραγωγήν συγκεκριμένων προϊόντων ἤ ἡ ἀπόρριψις ἑτέρων ἅπτεται εὐρυτέρων παραμέτρων ἐχουσῶν οὐ μόνον ἠθικήν ἀλλά καί ἐσχατολογικήν διάστασιν. Ὁλονέν μεγαλύτερος ἀριθμός ἀνθρώπων ἀντιλαμβάνεται ὅτι ἡ ἀλόγιστος χρῆσις τῶν φυσικῶν πόρων, ἡ ἄμετρος κατανάλωσις ἐνεργείας, συμβάλλει εἰς τήν κλιματικήν ἀλλαγήν, ἐπίπτωσιν ἔχουσαν εἰς τήν ζωήν καί τήν ὕπαρξιν τοῦ συνανθρώπου, τοῦ πλησίον, τῆς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ, καί ὡς ἐκ τούτου ἀποτελεῖ ἁμάρτημα. Ὁλονέν καί περισσότεροι ἄνθρωποι χαρακτηρίζουν ὡς ἐναρέτους ἤ φαύλους αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἀντιστοίχως χειρίζονται εὐλόγως ἤ παραλόγως τά πράγματα τῆς κτίσεως.

Ἀντιστρόφως, ὅμως, ἀνάλογος πρός τήν εὐαισθητοποίησιν τῶν ἀνθρώπων ἐπί τοῦ οἰκολογικοῦ προβλήματος τυγχάνει, δυστυχῶς, ἡ εἰκών τήν ὁποίαν ἐμφανίζει σήμερον ὁ πλανήτης μας. Ἰδιαιτέρως ἀνησυχητικόν εἶναι τό γεγονός ὅτι τά πτωχότερα καί πλέον εὐάλωτα μέλη τῆς ἀνθρωπίνης κοινωνίας ὑφίστανται τάς συνεπείας περιβαλλοντικῶν προβλημάτων τά ὁποῖα αὐτά δέν ἐδημιούργησαν. Ἀπό τῆς Αὐστραλίας μέχρι τοῦ Κέρατος τῆς Ἀφρικῆς καταφθάνουν πληροφορίαι περί παρατεταμένης ἀνομβρίας, ἡ ὁποία ἔχει ὡς ἀποτέλεσμα τήν ἐρημοποίησιν εὐκράτων καί παραγωγικῶν ἄλλοτε περιοχῶν καί τήν ἐξ αὐτῆς ἀπειλήν τῶν ἐκεῖσε κατοικούντων πληθυσμῶν ἐκ τοῦ φάσματος τῆς πείνης καί τῆς δίψης. Ἀπό τῆς Λατινικῆς Ἀμερικῆς μέχρι τῆς καρδίας τῆς Εὐρασίας λαμβάνομεν ἀναφοράς περί τῆς τήξεως τῶν παγετώνων ἀπό τούς ὁποίους ἑκατομμύρια ἀνθρώπων ἐξαρτῶνται διά τήν προμήθειαν ὕδατος.

Ἡ καθ' ἡμᾶς Ἁγία τοῦ Χριστοῦ Μεγάλη Ἐκκλησία, στοιχοῦσα τῷ παραδείγματι τοῦ ἀειμνήστου προκατόχου ἡμῶν Πατριάρχου Δημητρίου, ἐργάζεται ἀόκνως ὑπέρ τῆς εὐαισθητοποιήσεως ὄχι μόνον τῆς κοινῆς γνώμης ἀλλά καί τῶν καταστάντων ἄρχειν ἐπί τῆς γῆς, διοργανοῦσα Οἰκολογικά Συμπόσια, ἀσχολούμενα κυρίως μέ τήν κλιματικήν ἀλλαγήν καί τήν διαχείρισιν τῶν ὑδατίνων πόρων. Ἀπώτερος σκοπός τῆς προσπαθείας ταύτης τυγχάνει ἡ μελέτη τῆς σχέσεως τῶν οἰκοσυστημάτων τῆς γῆς καί τοῦ τρόπου ἐκδηλώσεως τοῦ φαινομένου τῆς ὑπερθερμάνσεως τοῦ πλανήτου καί τοῦ ἀνθρωπογενοῦς ἀντικτύπου. Διά τῶν ἐπιστημονικῶν τούτων συναθροίσεων, εἰς τάς ὁποίας συμμετέχουν ἐκπρόσωποι διαφόρων χριστιανικῶν ἐκκλησιῶν καί θρησκειῶν ὡς καί διαφόρων κλάδων τοῦ ἀνθρωπίνου ἐπιστητοῦ, τό Οἰκουμενικόν Πατριαρχεῖον ἐπιθυμεῖ νά πήξῃ μίαν στερράν πρωτοποριακήν συμμαχίαν μεταξύ θρησκείας καί ἐπιστήμης, ἐρειδομένην ἐπί τῆς θεμελιώδους ἀρχῆς ὅτι διά νά ἐπιτευχθῇ ὁ στόχος - ἡ διάσωσις τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος- ἀμφότεραι αἱ πλευραί ὀφείλουν νά ἐπιδείξουν διάθεσιν ἀλληλοσεβασμοῦ καί συνεργασίας. Διά τῆς συνεργασίας θρησκείας καί ἐπιστήμης εἰς Συμπόσια διοργανωθέντα εἰς διαφόρους περιοχάς τοῦ κόσμου, ἐπιθυμεῖ νά συμβάλῃ εἰς τήν ἀνάπτυξιν μιᾶς περιβαλλοντικῆς ἠθικῆς, ἡ ὁποία θά πρέπει νά καταδείξῃ ὅτι ἡ χρῆσις τοῦ κόσμου καί ἡ ἀπόλαυσις τῶν ὑλικῶν ἀγαθῶν πρέπει νά εἶναι εὐχαριστιακή, νά συνοδεύεται μέ δοξολογίαν πρός τόν Θεόν, ἐνῷ ἡ κατάχρησις τοῦ κόσμου καί ἡ δίχα ἀναφορᾶς εἰς τόν Δημιουργόν μετοχή εἰς αὐτόν τυγχάνει ἐφάμαρτος, ἐφάμαρτος ἐνώπιον τοῦ Ποιητοῦ καί Θεοῦ ἀλλά καί ἐνώπιον τοῦ ποιήματος καί συνανθρώπου.

Ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Γνωρίζομεν ὅτι ἡ κτίσις, ὡς συμπεσοῦσα μετά τοῦ πεπτωκότος ἐκ τοῦ ἀρχαίου κάλλους ἀνθρώπου, συνωδίνει καί συστενάζει∙ γνωρίζομεν, ἐπί πλέον, ὅτι ἡ κατά χρῆσιν, ἡ κατά παρέκκλισιν, ἡ παραβατική καί ἐγωϊστική συμπεριφορά τοῦ ἀνθρώπου συμβάλλει εἰς τήν καταστροφήν τῆς συμπασχούσης καί συνυποκειμένης εἰς τήν φθοράν τοῦ κτιστοῦ φύσεως∙ γνωρίζομεν ὅτι ἡ καταστροφή αὕτη συνιστᾷ ἐν τῇ πράξει αὐτοκαταστροφήν, διό καί καλοῦμεν πάντα ἄνθρωπον, οἱασδήτινος ἰδιότητος, νά μένῃ εἰς τήν κατά φύσιν χρῆσιν ὅλων τῶν κτισμάτων τῆς δημιουργίας «εὐχαριστῶν τῷ ποιήσαντι καί δεδωκότι αὐτῷ τά πάντα Θεῷ", Ὧ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

,βη΄ Σεπτεμβρίου α΄

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
Ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός
καί διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης

Ἀριθμ.Πρωτ. 862

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ
ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Καθώς ἐγκαινιάζομεν τό νέον ἐκκλησιαστικόν ἔτος, στοχαζόμεθα ἐκ νέου τήν κατάστασιν τῆς τοῦ Θεοῦ κτίσεως. Ἀναλογιζόμεθα τό παρελθόν καί μετανοοῦμεν δι᾿ ὅλα ὅσα ἔχομεν πράξει ἤ ἀμελήσει νά πράξωμεν διά τήν φροντίδα τῆς γῆς· προσβλέπομεν εἰς τό μέλλον καί προσευχόμεθα νά μᾶς χορηγηθῇ σοφία διά νά μᾶς καθοδηγῇ εἰς ὅλας μας τάς σκέψεις καί τάς πράξεις.

Οἱ τελευταῖοι δώδεκα μῆνες ὑπῆρξαν ἐποχή μεγάλης ἀβεβαιότητος δι᾿ ὁλόκληρον τόν κόσμον. Τά χρηματοοικονομικά συστήματα, τά ὁποῖα ἐνεπιστεύοντο τόσον πολλοί ἄνθρωποι διά νά τούς παράσχουν τά ἀγαθά τῆς ζωῆς, παρέσχον ἀντιθέτως φόβον, ἀβεβαιότητα καί πενίαν. Ἡ παγκοσμιοποιημένη οἰκονομία εἶχεν ὡς ἀποτέλεσμα νά πληγοῦν ὅλοι – ἀκόμη καί οἱ πλέον πτωχοί, οἱ ὁποῖοι εὑρίσκονται πολύ μακράν τῶν συναλλαγῶν τῶν μεγάλων ἐπιχειρήσεων.

Ἡ παροῦσα κρίσις δίδει τήν εὐκαιρίαν ἀντιμετωπίσεως τῶν προβλημάτων μέ διαφορετικόν τρόπον, διότι αἱ μέθοδοι αἱ ὁποῖαι ἐδημιούργησαν τά προβλήματα αὐτά δέν εἶναι δυνατόν νά εἶναι καί ἡ καλλιτέρα λύσις των. Χρειάζεται νά εἰσαγάγωμεν τήν ἀγάπην εἰς ὅλας τά συναλλαγάς μας, τήν ἀγάπην ἡ ὁποία ἐμπνέει θάρρος καί συμπόνοιαν. Ἀνθρωπίνη πρόοδος δέν σημαίνει ἁπλῶς συσσώρευσιν πλούτου καί ἄκριτον ἀνάλωσιν τῶν πόρων τῆς γῆς. Ἡ ἀντιμετώπισις τῆς παρούσης κρίσεως ἔχει ἀποκαλύψει τάς ἀξίας τῶν ὀλίγων οἱ ὁποῖοι διαμορφώνουν τάς τύχας τῆς κοινωνίας μας. Ἐκείνων οἱ ὁποῖοι δύνανται νά ἐξεύρουν χρηματικά ποσά πέραν πάσης φαντασίας διά τήν στήριξιν τοῦ χρηματοοικονομικοῦ συστήματος τό ὁποῖον τούς ἐπρόδωσεν, ἀλλά δέν εἶναι πρόθυμοι νά διαθέσουν οὔτε τό ἐλάχιστον κλάσμα τῶν ποσῶν αὐτῶν διά τήν θεραπείαν τῆς οἰκτρᾶς καταστάσεως εἰς τήν ὁποίαν ἔχει περιέλθει ἡ κτίσις, ἐξ αἰτίας αὐτῶν ἀκριβῶς τῶν ἀξιῶν των, ἤ διά τήν σίτισιν τῶν πεινώντων τοῦ κόσμου ἤ διά τήν ἐξασφάλισιν ποσίμου ὕδατος εἰς τούς διψῶντας τοῦ κόσμου, θύματα καί αὐτούς τῶν ἰδίων ἀξιῶν. Εἰς τό πρόσωπον ἑκάστου πεινασμένου παιδιοῦ ἀναγράφεται ἕν ἐρώτημα δι᾿ ἡμᾶς καί δέν πρέπει νά ἀποστρέψωμεν τό βλέμμα διά νά ἀποφύγωμεν τήν ἀπάντησιν. Διατί συνέβη αὐτό; Εἶναι πρόβλημα ἀνθρωπίνης ἀνικανότητος ἤ ἀνθρωπίνης βουλήσεως;

Ἔχομεν καταστήσει τήν ἀγοράν τό ἐπίκεντρον τοῦ ἐνδιαφέροντός μας, τῆς δράσεώς μας καί, ἐν τέλει, τῆς ζωῆς μας, λησμονοῦντες ὅτι ἡ ἐπιλογή μας αὐτή θά ἐπηρεάσῃ τήν ζωήν τῶν μελλοντικῶν γενεῶν, καί θά περιορίσῃ τόν ἀριθμόν τῶν ἰδικῶν των ἐπιλογῶν, αἱ ὁποῖαι θά εἶναι πιθανῶς περισσότερον προσανατολισμέναι πρός τήν εὐημερίαν τοῦ ἀνθρώπου καί τῆς κτίσεως. Ἡ ἀνθρωπίνη οἰκονομία μας, ἡ ὁποία μᾶς ἔχει καταστήσει καταναλωτάς, χωλαίνει. Ἡ Θεία Οἰκονομία, ἡ ὁποία μᾶς ἔχει πλάσει κατ᾿ εἰκόνα τοῦ ἀγαπῶντος Δημιουργοῦ, μᾶς καλεῖ νά ἀγαπήσωμεν καί νά φροντίσωμεν ἅπασαν τήν κτίσιν. Ἡ εἰκών τήν ὁποίαν ἔχομεν διά τόν ἑαυτόν μας ἀντανακλᾶται εἰς τόν τρόπον μέ τόν ὁποῖον συμπεριφερόμεθα πρός τήν κτίσιν. Ἐάν πιστεύωμεν ὅτι δέν εἴμεθα τίποτε ἄλλο παρά καταναλωταί, τότε ἐπιδιώκομεν τήν καταξίωσιν καταναλίσκοντες σύμπασαν τήν γῆν· ἄν ὅμως πιστεύωμεν ὅτι εἴμεθα πλασμένοι καθ᾿ ὁμοίωσιν τοῦ Θεοῦ, τότε δρῶμεν μετά φροντίδος καί ἐλέους καί προσπαθοῦμεν νά γίνωμεν ἐκεῖνο τό ὁποῖον ἐπλάσθημεν νά εἴμεθα.

Ἄς προσευχηθῶμεν διά τήν εὐλογίαν τοῦ Θεοῦ κατά τήν Διάσκεψιν τῶν Ἡνωμένων Ἐθνῶν διά τήν Κλιματικήν Ἀλλαγήν εἰς τήν Κοπεγχάγην τόν Δεκέμβριον, ὥστε αἱ ἀνεπτυγμέναι βιομηχανικῶς χῶραι νά συνεργασθοῦν μέ τάς ἀναπτυσσομένας διά τήν μείωσιν τῶν βλαβερῶν ρυπογόνων ἐκπομπῶν, ὥστε νά ὑπάρξῃ βούλησις διά τήν συγκέντρωσιν καί συνετήν διαχείρισιν τῶν ἀπαιτουμένων χρημάτων πρός λῆψιν τῶν ἀναγκαίων μέτρων καί ὥστε νά συνεργασθῶμεν ἅπαντες διά νά διασφαλίσωμεν ὅτι τά τέκνα μας θά δύνανται νά ἀπολαμβάνουν τά ἀγαθά τῆς γῆς τήν ὁποίαν καταλείπομεν εἰς αὐτά. Πρέπει νά ὑπάρξῃ δικαιοσύνη καί ἀγάπη εἰς ὅλας τάς πτυχάς τῆς οἰκονομικῆς δραστηριότητος· τό κέρδος, καί δή τό βραχυπρόθεσμον, δέν ἠμπορεῖ καί δέν πρέπει νά ἀποτελῇ τό μοναδικόν κίνητρον τῶν πράξεών μας.

Ἄς ἀνανεώσωμεν ἅπαντες τήν δέσμευσίν μας νά συνεργασθῶμεν προκειμένου νά ἐπιφέρωμεν τάς ἀλλαγάς διά τάς ὁποίας προσευχόμεθα, νά ἀπορρίψωμεν κάθε τι τό ὁποῖον βλάπτει τήν κτίσιν, νά μεταβάλωμεν τόν τρόπον σκέψεώς μας καί, ὡς ἐκ τούτου, νά μεταβάλωμεν ριζικῶς τόν τρόπον ζωῆς.

Ἡ χάρις τοῦ Δημιουργοῦ καί Προνοητοῦ Θεοῦ, σύν τῇ πατρικῇ εὐχῇ καί Πατριαρχικῇ ἡμῶν εὐλογίᾳ, εἴη μετά πάντων ὑμῶν.

,βθ' Σεπτεμβρίου α'
+ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος
ἀγαπητός ἐν Χριστῷ ἀδελφός καί διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀριθμ.Πρωτ.828

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ
ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ὁ μακαριστός προκάτοχος ἡμῶν ἀοίδιμος Πατριάρχης Δημήτριος ἔχων πλήρη ἐπίγνωσιν τῆς κρισιμότητος τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως, καθώς καί τῆς εὐθύνης τῆς Ἐκκλησίας διά τήν ἄμεσον καί ἀποτελεσματικήν ἀντιμετώπισίν της, ἐξέδωκε πρό δύο καί πλέον δεκαετιῶν τήν πρώτην ἐπίσημον ἐγκύκλιον διά τήν διαφύλαξιν τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος. Ἡ ἐγκύκλιος ἐκείνη, διά τῆς ὁποίας ἡ Μήτηρ Ἐκκλησία καθιέρωσεν ἐπισήμως τήν α' Σεπτεμβρίου, ἀρχήν τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ὡς ἡμέραν προσευχῆς διά τήν προστασίαν τοῦ περιβάλλοντος, ἀπηυθύνετο πρός τό πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας εἰς ὅλα τά μήκη καί πλάτη τῆς γῆς.

Ὅπως μέ διορατικότητα εἶχεν ἐπισημάνει τότε ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ σημασία τοῦ εὐχαριστιακοῦ καί ἀσκητικοῦ ἤθους τῆς παραδόσεώς μας ἀναδεικνύεται ὡς μεγίστη καί κρίσιμος προσωπική συνεισφορά εἰς τόν καλόν καί πανανθρώπινον ἀγῶνα τῆς προστασίας τοῦ φυσικοῦ περιβάλλοντος, ὡς Θείας Κτίσεως καί κοινῆς κληρονομίας. Σήμερον, μεσούσης μιᾶς ἄνευ προηγουμένου οἰκονομικῆς κρίσεως, ἡ ἀνθρωπότης δοκιμάζεται πολλαχῶς. Ἡ δοκιμασία ὅμως αὕτη δέν ἀφορᾷ μόνον εἰς τάς προσωπικάς δυσκολίας ἑνός ἑκάστου ἐξ ἡμῶν, ἀλλά εἰς τήν ἀνθρωπότητα συνολικῶς ὡς κοινωνίαν, συμπεριφοράν καί ἀντίληψιν διά τόν περιβάλλοντα κόσμον καί ἱεράρχησιν ἀξιῶν καί προτεραιοτήτων.

Εἶναι σημαντικόν, ἡ παροῦσα θλιβερά οἰκονομική κρίσις νά ἀποτελέσῃ ἔναυσμα διά τήν πολυθρυλουμένην καί ἀπολύτως ἀναγκαίαν στροφήν πρός τήν περιβαλλοντικῶς βιώσιμον ἀνάπτυξιν. Πρός ἐκεῖνο τό πρότυπον δηλαδή τῆς οἰκονομικῆς καί κοινωνικῆς πολιτικῆς, ἡ ὁποία θέτει ὡς βάσιν τό περιβάλλον καί ὄχι τό ἀνεξέλεγκτον οἰκονομικόν κέρδος. Ἄς ἀναλογισθῶμεν ὅλοι ἐπί παραδείγματι τί δύναται νά συμβῇ εἰς κράτη, τά ὁποῖα σήμερον πλήττονται ἐντόνως ἐκ τῆς οἰκονομικῆς κρίσεως καί πενίας, ὅπως ἡ Ἑλλάς, ἡ ὁποία διαθέτει ταὐτοχρόνως ἐξαιρετικόν φυσικόν πλοῦτον: μοναδικά οἰκοσυστήματα, σπάνια εἴδη χλωρίδος καί πανίδος καί φυσικούς πόρους, ὡραιότατα τοπία, ἄφθονον ἥλιον καί ἄνεμον. Ἐάν τά οἰκοσυστήματα ὑποβαθμισθοῦν καί ἐκλείψουν, οἱ φυσικοί πόροι ἐξαντληθοῦν καί τά τοπία καταστραφοῦν, ἐνῷ ἐκ τῆς κλιματικῆς ἀλλαγῆς προκύψουν ἀπρόβλεπται καιρικαί συνθῆκαι, ποία θά εἶναι ἡ βάσις καί τό οἰκονομικόν μέλλον τῶν κρατῶν αὐτῶν καί συνολικῶς τοῦ πλανήτου;

Ἐκτιμῶμεν, λοιπόν, ὅτι τώρα καθίσταται ἀδήριτος ἡ ἀνάγκη διά τήν συνάρθρωσιν κοινωνικῶν συναινέσεων καί πολιτικῶν πρωτοβουλιῶν, ὥστε νά καταστῇ δυνατή ἡ στροφή πρός μίαν ὁδόν ἀειφορίας καί οἰκολογικῶς βιωσίμου ἀναπτύξεως.

Διά τήν Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν μας, ἡ προστασία τοῦ περιβάλλοντος, ὡς θείας καί «καλῆς λίαν» κτίσεως, ἀποτελεῖ μεγίστην εὐθύνην διά τόν ἄνθρωπον, ἀνεξαρτήτως τῶν ὑλικῶν ἤ οἰκονομικῶν ὠφελειῶν τάς ὁποίας δύναται νά ἀποφέρῃ. Ἡ ἄμεσος διασύνδεσις τῆς θεοσδότου ὑποχρεώσεως καί ἐντολῆς «ἐργάζεσθαι καί φυλάσσειν» μέ κάθε πτυχήν τῆς συγχρόνου ζωῆς, ἀποτελεῖ τήν μόνην ὁδόν διά τήν ἁρμονικήν συνύπαρξιν μέ ἕκαστον στοιχεῖον τῆς κτίσεως καί μέ τό σύνολον τοῦ φυσικοῦ κόσμου ἐν γένει.

Καλοῦμεν λοιπόν πάντας, ἀδελφοί καί τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, εἰς τόν τιτάνειον ἀλλ᾿ ὅμως δίκαιον ἀγῶνα διά τόν μετριασμόν τῆς περιβαλλοντικῆς κρίσεως καί τήν ἀποτροπήν τῶν χειροτέρων ἐκ τῶν ἐπιπτώσεων αὐτῆς, μέ ἀπώτερον σκοπόν τήν ἐναρμόνισιν τοῦ προσωπικοῦ ἀλλά καί τοῦ συλλογικοῦ μας τρόπου ζωῆς καί σκέψεως μέ τάς ἀπαιτήσεις διαβιώσεως καί διατηρήσεως τόσον τῶν φυσικῶν οἰκοσυστημάτων καί ἑνός ἑκάστου ἐκ τῶν εἰδῶν χλωρίδος καί πανίδος, ὅσον καί τοῦ σύμπαντος κόσμου ὡς ἑνιαίου καί ἀδιαιρέτου συνόλου.
,βι' Σεπτεμβρίου α'
+ ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, διάπυρος πρός Θεόν εὐχέτης πάντων ὑμῶν

Ἀριθμ.Πρωτ.758

+ Β Α Ρ Θ Ο Λ Ο Μ Α Ι Ο Σ
ΕΛΕῼ ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ
ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ
ΠΑΝΤΙ Τῼ ΠΛΗΡΩΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
ΧΑΡΙΝ ΚΑΙ ΕΙΡΗΝΗΝ
ΠΑΡΑ ΤΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥ ΠΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΤΙΣΕΩΣ ΚΥΡΙΟΥ
ΚΑΙ ΘΕΟΥ ΚΑΙ ΣΩΤΗΡΟΣ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Τέκνα ἐν Κυρίω ἀγαπητά,

Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καταξιώνει ἡμᾶς σήμερον ὅπως ἐναρξώμεθα ἑνὸς εἰσέτι ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, ἑνὸς εἰσέτι ἑορτολογικοῦ κύκλου, ἐντὸς τῶν εὐλογημένων εὐκαιριῶν τοῦ ὁποίου καλούμεθα νὰ καταβάλλωμεν ἀγῶνα πνευματικὸν διὰ νὰ ἀξιοποιήσωμεν καλλίτερον τὴν δοθεῖσαν ἡμῖν δυνατότητα τοῦ γενέσθαι «καθ’ ὁμοίωσιν» Θεοῦ ὥστε νὰ καταστῶμεν καὶ ἡμεῖς ἅγιοι Αὐτοῦ.

Ἡ σημερινὴ ὅμως ἡμέρα, ἡ 1η Σεπτεμβρίου, ἡ πρώτη τοῦ νέου ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους, εἶναι ἀφιερωμένη, πρωτοβουλίᾳ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, καὶ εἰς τὴν προσευχὴν διὰ τὸ φυσικὸν περιβάλλον. Ἡ δὲ πρωτόβουλος αὕτη ἀπόφασις οὐδόλως τυγχάνει ἄσχετος πρὸς τὴν ἀνωτέρω σημειολογίαν τῆς σημερινῆς ἡμέρας, καθὼς ὁ πνευματικὸς ἀγὼν ὁ ὁποῖος ἐπιφέρει τὴν καλὴν ἀλλοίωσιν τοῦ ἀνθρώπου συμβάλλει καὶ εἰς τὴν βελτίωσιν τῶν σχέσεών του πρὸς τὸ περιβάλλον καὶ εἰς τὴν καλλιέργειαν τῆς εὐαισθησίας τοῦ ἀνθρώπου ὑπὲρ τῆς προστασίας καὶ διαφυλάξεως αὐτοῦ.

Δοξολογοῦμεν, λοιπόν, σήμερον τὸ ἅγιον ὄνομα τοῦ Θεοῦ, διότι ἐχάρισεν εἰς τὴν ἀνθρωπότητα καὶ διατηρεῖ καὶ συνέχει τὴν φύσιν, ὡς τὸ καταλληλότατον περιβάλλον διὰ τὴν ἐν αὐτῷ ὑγιεινὴν ἀνάπτυξιν τοῦ σώματος καὶ τοῦ πνεύματος τοῦ ἀνθρώπου. Ταυτοχρόνως δὲν δυνάμεθα ὅμως νὰ παρασιωπήσωμεν καὶ τὸ γεγονός, ὅτι ὁ ἄνθρωπος δὲν τιμᾷ πρεπόντως τὴν δωρεὰν ταύτην τοῦ Θεοῦ καὶ καταστρέφει τὸ περιβάλλον, ἐκ πλεονεξίας ἢ ἐξ ἄλλων ἐγωϊστικῶν ἐπιδιώξεων.

Τὸ περιβάλλον ἡμῶν ἀποτελεῖται, ὡς γνωστόν, ἐκ τοῦ ἐδάφους, τῶν ὑδάτων, τοῦ ἡλίου, τοῦ ἀέρος ἀλλὰ καὶ ἐκ τῆς πανίδος καὶ τῆς χλωρίδος. Ὁ ἄνθρωπος δύναται νὰ ἐκμεταλλεύηται πρὸς ἴδιον ὄφελος τὴν φύσιν μέχρις ὅμως ἑνὸς ὁρίου, ὥστε νὰ διασφαλίζηται ἡ ἀειφορία, ἤτοι ἡ δυνατότης ἀναπαραγωγῆς τῶν καταναλωθέντων ἐνεργειακῶν πόρων ἀλλὰ καὶ τῶν ἐμβίων, ἀλόγων, κτισμάτων. Ἄλλωστε, ἡ καλῶς ἐννοουμένη ἐκμετάλλευσις τῆς φύσεως ἀποτελεῖ καὶ ἐντολὴν τοῦ Θεοῦ πρὸς τὸν ἄνθρωπον, πρὸ καὶ μετὰ τὴν πτῶσιν αὐτοῦ. Ἡ ὑπέρβασις ὅμως τοῦ ὁρίου τούτου, ἥτις δυστυχῶς ἀποτελεῖ φαινόμενον τῶν δύο τελευταίων αἰώνων εἰς τήν ἱστορίαν τοῦ ἀνθρωπίνου γένους, καταστρέφει τὴν ἁρμονίαν τῶν φυσικῶν συνισταμένων τοῦ περιβάλλοντος καὶ ὁδηγεῖ εἰς τὸν κορεσμὸν καὶ τὴν νέκρωσιν τῆς δημιουργίας, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τούτου τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ὁποῖος δὲν δύναται νὰ ἐπιβιώσῃ ἐντὸς ἀπερρυθμισμένων εἰς βαθμὸν μὴ ἀναστρέψιμον οἰκοσυστημάτων. Ἀποτέλεσμα δὲ τοῦ φαινομένου τούτου εἶναι ἡ ἐμφάνισις καὶ ἐξάπλωσις ἀσθενειῶν προκαλουμένων ὑπὸ τοῦ, ἀνθρωπίνῃ εὐθύνῃ, μολυσμοῦ τῶν διατροφικῶν ἀγαθῶν.

Εἰς τὰς ἡμέρας μας, ὀρθῶς μὲν τονίζεται ἡ μεγάλη σημασία τῶν δασῶν καὶ ἐν γένει τῆς χλωρίδος διὰ τὴν ἀειφορίαν τοῦ γηΐνου οἰκοσυστήματος ὡς καὶ τὴν διασφάλισιν τῶν ὑδατίνων πόρων, ἀλλὰ δὲν πρέπει νὰ ὑποτιμᾶται καὶ ἡ μεγάλη συμβολὴ τῶν ζῴων εἰς τὴν εὔρυθμον λειτουργίαν αὐτοῦ. Τὰ ζῷα ἀνέκαθεν ὑπῆρξαν φίλοι τοῦ ἀνθρώπου καὶ οἱ ὑπηρέται τῶν ἀνθρωπίνων ἀναγκῶν καθὼς παρεῖχον καὶ παρέχουν εἰς αὐτὸν τροφήν, ἔνδυσιν, μεταφορικὸν ἔργον ἀλλὰ καὶ προστασίαν καὶ συντροφικότητα. Στενοτάτη εἶναι ἡ σχέσις τοῦ ἀνθρώπου μὲ τὰ ζῷα, ὡς καταδεικνύεται ἐκ τοῦ γεγονότος ὅτι αὐτὰ ἐπλάσθησαν τὴν ἰδίαν ἡμέραν μὲ αὐτόν (Γεν. 1, 24-31) ἢ καὶ ἐκ τῆς δοθείσης ὑπὸ τοῦ Θεοῦ ἐντολῆς εἰς τὸν Νῶε ὅπως διασώσῃ ἕν ζεῦγος ἐξ ἑκάστου εἴδους ἀπὸ τὸν ἐπικείμενον κατακλυσμόν (Γεν. 6, 19). Τυγχάνει χαρακτηριστικὸν τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ Θεὸς ἐπιδεικνύει ἰδιαιτέραν μέριμναν διὰ τὴν διάσωσιν τοῦ ζωϊκοῦ βασιλείου.  Εἰς τοὺς βίους τῶν Ἁγίων ἀναφέρονται πολλαὶ διηγήσεις διὰ τὰς ἀρίστας σχέσεις μεταξὺ Ἁγίων καὶ ἀγρίων ζῴων, τὰ ὁποῖα ὑπὸ ἄλλας συνθήκας δὲν διατηροῦν φιλικὰς σχέσεις πρὸς τὸν ἄνθρωπον. Βεβαίως αὐτὸ δὲν ὀφείλεται εἰς τὴν κακὴν φύσιν των, ἀλλὰ εἰς τὴν ἀντίστασιν τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὴν Χάριν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν συνεπακόλουθον συγκρουσιακὴν σχέσιν αὐτοῦ μετὰ τῶν στοιχείων καὶ τῶν ἀλόγων ἐμβίων ὄντων τῆς φύσεως. Ἄλλωστε, συνέπεια τῆς διαταράξεως τῆς σχέσεως τῶν πρωτοπλάστων πρός τὸν Δημιουργόν των καὶ Θεὸν ἦτο καὶ ἡ διατάραξις τῶν σχέσεων αὐτῶν μετὰ τοῦ περιβάλλοντος: «ἐπικατάρατος ἡ γῆ ἐν τοῖς ἔργοις σου· ἐν λύπαις φάγῃ αὐτὴν πάσας τὰς ἡμέρας τῆς ζωῆς σου· ἀκάνθας καί τριβόλους ἀνατελεῖ σοι, καὶ φάγῃ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ. Ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου σου φάγῃ τὸν ἄρτον σου ἕως τοῦ ἀποστρέψαι σε εἰς τὴν γῆν, ἐξ ἧς ἐλήμφθης·» (Γεν. 3, 17-19) Ἡ εἰρήνευσις τοῦ ἀνθρώπου μετὰ τοῦ Θεοῦ συνεπάγεται καὶ τὴν εἰρήνευσιν αὐτοῦ μετὰ τῶν στοιχείων τῆς φύσεως. 

Εἶναι φανερόν, κατόπιν τούτων, ὅτι ἡ ἀγαθὴ σχέσις τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ περιβάλλον ἀναπτύσσεται ὅταν παραλλήλως ἀναπτύσσηται ἀγαθὴ σχέσις αὐτοῦ πρὸς τὸν Θεόν. Τυγχάνει γνωστὴ ἡ ἀφήγησις τοῦ Συναξαριστοῦ περὶ τῆς ἐμπειρίας τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, ὁ ὁποῖος εἰς ἡλικίαν ἐνενήκοντα ἐτῶν ἀπεφάσισε, καθοδηγηθείς ὑπό Ἀγγέλου Κυρίου, νὰ πορευθῇ ἐνδότερον τῆς ἐρήμου πρὸς ἀναζήτησιν καὶ ἄλλου ἀναχωρητοῦ, τοῦ Ὁσίου Παύλου τοῦ Θηβαίου, ἵνα λάβῃ παρ’ αὐτοῦ ὠφέλειαν πνευματικήν. Πορευθεὶς ἐπὶ τριήμερον εἰς ἀναζήτησιν αὐτοῦ καὶ ἰχνηλατήσας σημεῖα θηρίων ἀγρίων συνήντησε λέοντα, ὁ ὁποῖος ὑπεκλίθη ἤρεμος ἔμπροσθέν του καὶ ποιήσας μεταβολὴν ὡδήγησε τὸν Μέγαν Ἀντώνιον εἰς τὸ σπήλαιον τοῦ Ὁσίου Παύλου, ἔνθα εὗρεν αὐτὸν διακονούμενον ὑπὸ θηρίων. Κόραξ ἐκόμιζεν αὐτῷ τὸν ἐπιούσιον ἄρτον! Τὴν ἡμέραν μάλιστα τῆς ἐπισκέψεως τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου ἐκόμισεν εἰς αὐτὸν διπλῆν μερίδα μεριμνήσας καὶ διὰ τὸν ἐπισκέπτην αὐτοῦ! Οἱ Ἅγιοι οὗτοι εἶχον ἀναπτύξει ἀγαθὴν σχέσιν μετὰ τοῦ Θεοῦ, διὸ καὶ εἶχον φιλικὰς σχέσεις πρὸς πάντα τὰ ζῷα τῆς φύσεως. Ἡ δημιουργία αὐτῆς τῆς ἀγαθῆς σχέσεως πρὸς τὸν Θεὸν πρέπει νὰ προτάσσηται ὡς τὸ κύριον μέλημά μας, καὶ ὑπηρέτης αὐτῆς τῆς προοπτικῆς πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀγαθὴ σχέσις μας πρὸς τὸ ζωϊκόν, τὸ φυτικὸν καὶ τὸ ἄψυχον περιβάλλον μας. Ὑπὸ τὴν προοπτικὴν αὐτὴν ἡ ζωοφιλία δὲν θὰ ἀποτελῇ στεῖραν κοινωνικὴν ἐκδήλωσιν συμπαθείας πρὸς τὰ προσφιλῆ μας ζῷα, πολλάκις συνοδευομένην δυστυχῶς καὶ ὑπὸ ἀναλγησίας διὰ τὸν πάσχοντα συνάνθρωπον, τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ θὰ εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς ἀγαθῆς σχέσεώς μας πρὸς τὸν Δημιουργὸν τοῦ παντός. Εἴθε ὁ Δημιουργός τοῦ καλοῦ λίαν σύμπαντος καὶ τοῦ καλοῦ λίαν γηΐνου οἰκοσυστήματος νὰ ἐμπνεύσῃ ὅλους ἡμᾶς νὰ συμπεριφερώμεθα εὐσπλάχνως πρὸς ἅπαντα τὰ στοιχεῖα τῆς φύσεως, μὲ καρδίαν ἐλεήμονα ὑπὲρ πάντων αὐτῶν, ἀνθρώπων, ζῴων καὶ φυτῶν,  ὡς καὶ ὁ Ἀββᾶς Ἰσαὰκ ὁ Σύρος λέγει, ἀπαντῶν εἰς τὴν ἐρώτησιν: “Τί ἐστι καρδία ἐλεήμων;”. “Καρδία ἐλεήμων ἐστί, καῦσις καρδίας ὑπὲρ πάσης τῆς κτίσεως, ὑπὲρ τῶν ἀνθρώπων, καὶ τῶν ὀρνέων, καὶ τῶν ζῴων, καὶ ὑπὲρ παντὸς κτίσματος. Καὶ ἐκ τῆς μνήμης αὐτῶν, καὶ τῆς θεωρίας αὐτῶν ρέουσιν οἱ ὀφθαλμοὶ δάκρυα. Ἐκ τῆς πολλῆς καὶ σφοδρᾶς ἐλεημοσύνης τῆς συνεχούσης τὴν καρδίαν, καὶ ἐκ τῆς πολλῆς καρτερίας σμικρύνεται ἡ καρδία αὐτοῦ, καὶ οὐ δύναται βαστάξαι, ἢ ἀκοῦσαι, ἢ ἰδεῖν βλάβην τινά, ἢ λύπην μικρὰν ἐν τῇ κτίσει γενομένην” (Ἀββᾶ Ἰσαὰκ τοῦ Σύρου, Ἅπαντα τὰ εὑρεθέντα σχετικά, Λόγος ΠΑ’).

Διὰ τῆς τοιαύτης εὐσπλαχνίας ἡμῶν πρὸς ἅπασαν τὴν κτίσιν θὰ τιμήσωμεν τὸ θεόσδοτον ἀξίωμα ἡμῶν ὡς ἀρχηγῶν τῆς Κτίσεως, ἐνδιαφερομένων μετὰ πατρικῆς στοργῆς ὑπὲρ πάντων τῶν στοιχείων αὐτῆς, τὰ ὁποῖα οὕτω θὰ μᾶς ὑπακούουν αἰσθανόμενα τὴν ἀγαθοεργὸν διάθεσίν μας, καὶ θὰ πειθαρχοῦν εἰς τὴν ἐπιτέλεσιν τῆς φιλανθρώπου καὶ ὑπηρετικῆς τῶν ἀναγκῶν μας ἀποστολῆς των.

,βια΄ Σεπτεμβρίου α΄

+ Ὁ Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαῖος, διάπυρος πρὸς Θεὸν εὐχέτης

Ἱερώτατοι ἅγιοι άδελφοί,
Ἐντιμότατε κ. Γενικὲ Πρόξενε τῆς Ἑλλάδος,

Τέκνα μνήμης καὶ πόνου εὐλογημένα, ὡς ἐχαρακτήρισε τοὺς πατέρας σας –μας- ὁ μακαριστὸς Πατριάρχης Ἀθηναγόρας κατὰ τὴν πρώτην μετὰ τὰ Σεπτεμβριανὰ γεγονότα συνεδρίαν τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου, καὶ προσέθεσε: «ποιός θὰ μᾶς δώσῃ δάκρυα διὰ νὰ κλαύσωμεν τοὺς ἀλαλήτους στεναγμοὺς τῶν ρωμηῶν;»,

Ἐγκαινιάζοντες τὴν ἐκδήλωσιν αὐτὴν τῆς παρουσιάσεως τοῦ ἱστορικοῦ ἀρχείου φωτογραφικῆς μνήμης ἑνὸς σημαδιακοῦ τῆς συγχρόνου ἀνθρωπίνης ἱστορίας γεγονότος, εὑρισκόμεθα ἀσφαλῶς εἰς ἔντονον συναισθηματικὴν φόρτισιν ὡς ὁ Πατριάρχης τοῦ Γένους, ὡς ὁ Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Πόλεώς μας αὐτῆς, προκειμένου νὰ ἀρθρώσωμεν λόγον καταδίκης ἢ λόγον ἁπλοῦν ταραχῆς καὶ ἄλγους καρδίας, καὶ πόνου καὶ δακρύων πολλῶν, ἔστω καὶ μετὰ τόσα ἔτη.

Γεγονότα εἰς τὴν ζωὴν ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων συμβαίνουν καθ᾿ ἡμέραν. Ἄλλωστε, ὁλόκληρος ἡ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἕνα γεγονὸς περιπετείας, τὸ ὁποῖον καλύπτει ἐν τέλει ἡ λήθη, ὁ τάφος, ὡς χαρακτηριστικῶς λέγει ὁ Γεώργιος Δροσίνης, ὁ ποιητής. Ὑπάρχουν βεβαίως γεγονότα καὶ γεγονότα, ἁπλᾶ τῆς καθημερινῆς βιοτῆς∙ ὑπάρχουν ὅμως καὶ γεγονότα, ὀργανούμενα ἐπὶ σκοπῷ καὶ μὲ συγκεκριμένον στόχον.

Ἕνα γεγονὸς τοιαύτης ἐμβελείας καὶ ἐκτάσεως ὑπῆρξε καὶ ἡ μανία τοῦ ἐκδικητικοῦ ὄχλου, κατευθυνομένου ἢ μή, ὀργανωθέντος ἐκ τῶν προτέρων ἢ ὄχι –περὶ αὐτῶν ὁμιλεῖ ἡ ἀψευδὴς ἱστορία, τὴν ὁποίαν ὅσον καὶ ἂν παραβλέπωμεν ἢ ἐπιθυμοῦμεν νὰ τὴν παραβλέψωμεν, μᾶς γράφει, μᾶς καταγράφει, μᾶς μαρτυρεῖ, μᾶς ἀποκαλύπτει τὴν ἀντικειμενικὴν ἀλήθειαν- τὴν ὁποίαν μανίαν ἐβίωσεν ἡ ἐδῶ φιλήσυχος, νομοταγής, φιλειρηνικὴ καὶ ἀσχολουμένη μόνον μέ «καλὰ ἔργα» Ὁμογένειά μας. Ἡ Ὁμογένειά μας, ἡ ὁποία ἔδωκε, διὰ μέσου τῶν ἐτῶν καὶ τῶν δεκαετιῶν, ἑκατόμβας θυμάτων, ἀλλὰ καὶ ἐδοκίμασε τὴν καταστροφὴν τοῦ πολιτισμοῦ της, τὸν ὁποῖον ἐδημιούργησε διὰ τῆς ἀνεγέρσεως τῶν Ναῶν της, τῶν σχολείων της, τῶν εὐαγῶν ἱδρυμάτων της καὶ τῶν φυλασσομένων μέχρι τότε εἰς αὐτὰ ἱερῶν καὶ ἀνεκτιμήτων κειμηλίων.

Ἤρκεσαν ὀλίγαι ὧραι διὰ νὰ μεταβληθοῦν τὰ πάντα εἰς ἐρείπια, καὶ ψυχαὶ νὰ δοκιμασθοῦν, νὰ ριφθοῦν καὶ νὰ ἐγκαταλειφθοῦν περιουσίαι εἰς τὰς ὁδούς, «τὸ βιὸς μιᾶς ζωῆς», νὰ διακορευθοῦν παρθένοι, νὰ φονευθοῦν ἱερεῖς, νὰ τραυματισθοῦν ἀρχιερεῖς, ὁ δὲ προκάτοχος ἡμῶν μαρτυρικὸς ἐν τούτῳ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας νὰ εὑρίσκεται περικυκλωμένος εἰς τὸ ἱερὸν κάστρον τοῦ Φαναρίου, μὴ δυνάμενος νὰ ἐξέλθῃ καὶ νὰ ἀρθρώσῃ λόγον παρηγορίας πρὸς τὸν δοκιμαζόμενον λαόν του, νὰ χύσῃ μαζί του δάκρυ πόνου, νὰ σταματήσῃ μὲ τὸ πνευματικόν -καὶ σωματικόν- ἀνάστημά του τὰς ἐφόδους, ὡς ἔπραξεν ἄλλος Ἱεράρχης, ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Δέρκων Ἰάκωβος, διασωθεὶς τὴν τελευταίαν στιγμὴν ὑπὸ ὁμογενοῦς ἐκ βεβαίου θανάτου.

Συμμερίζεσθε, λοιπόν, ἀδελφοί, τὴν συγκίνησιν καὶ τὴν συνειδησιακὴν φόρτισιν τοῦ διαδόχου τοῦ Πατριάρχου Ἀθηναγόρου, τὴν ὁποίαν αἰσθάνεται τὴν στιγμὴν αὐτὴν ἐγκιανιάζων τὴν ἀποψινὴν ἐκδήλωσιν καὶ τὴν ἔκθεσιν. Ἐκδήλωσιν παρουσιάσεως ἱστορικοῦ ὑλικοῦ τὸ ὁποῖον ὁ ἀείμνηστος Δημήτριος Καλούμενος, φωτογράφος τῆς Πατριαρχικῆς Αὐλῆς τότε, προσεπάθησε νὰ ἀποτυπώσῃ μὲ τόν «φακόν» του, τοῦ ὁποίου τὴν ἀποτύπωσιν εἰς τὸν ἐνώπιόν μας καλαίσθητον Τόμον ἐπεμελήθησαν ὁ ρέκτης καὶ φιλογενὴς Νικόλαος Μαγγίνας καὶ ὁ φίλος Serdar Korucu, τοὺς ὁποίους καὶ συγχαίρομεν καὶ ἐπαινοῦμεν ἐκ βάθους καρδίας διὰ τὴν πρωτοβουλίαν, τὴν ὁποίαν μόνοι αὐτοί, μὲ κύριον ἐμψυχωτὴν τὸν πρῶτον ἐξ αὐτῶν, τὸν πανταχοῦ παρόντα Νικόλαον Μαγγίναν, κατώρθωσαν νὰ φέρουν εἰς πέρας.

Ἡμεῖς ἀπόψε, μετὰ 60 ἀκριβῶς χρόνια, τὰ ὁποῖα «διῆλθον ὡς ἡ ἡμέρα ἡ ἐχθές», «θαυμάζοντες!!! τὸ γεγονός!!!», κατὰ τὸ εὐαγγελικόν, ἢ μᾶλλον ἔκθαμβοι ἐμπρὸς εἰς τὴν ἄψυχον, πλὴν πραγματικήν, ἀποτύπωσιν τῶν γεγονότων, ἀδυνατοῦμεν νὰ ἀρθρώσωμεν λόγον, ὁ ὁποῖος θὰ ἐδικαιολόγει κάπως τὰ γενόμενα εἰς βάρος ἡμῶν, μὲ στόχον νὰ ἐγκαταλείψωμεν τὸν τόπον μας, τὸν ἡμέτερον χῶρον, τὰ ἱερὰ καὶ τὰ ὅσιά μας, καὶ νὰ καταστῶμεν πρόσφυγες, ὅπως καὶ ἐπετεύχθη ἐν τέλει μὲ τὰ συνεχισθέντα ἔκτοτε καὶ μέχρι πρό τινος ἠπιώτερα εἰς βάρος τοῦ στοιχείου μας γεγονότα, καὶ τὰ ὁποῖα ἀπαραλλάκτως ἐπαναλαμβάνονται καὶ σήμερον εἰς γειτονικάς μας χώρας.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα,

Βλέπομεν ὑλικοῖς βλεφάροις καὶ ὀφθαλμοῖς «ἀποτύπωσίν» τινα τῶν γεγονότων, ἀμυδρὰν ἴσως καὶ μὴ ἀποδίδουσαν τὴν πραγματικότητα. Ὁ φακὸς καὶ ἡ ἄψυχος φωτογραφία ἀπεικονίζουν μόνον στιγμήν τινα. Δὲν δύνανται νὰ μαρτυρήσουν τὸν πόνον, τὴν θλῖψιν, τὴν καταστροφήν, τὰ συναισθήματα. Αὐτὰ δὲν ἀποτυπώνονται ἐπὶ χάρτου, καταγράφονται μόνον εἰς τὸ θησαυροφυλάκιον τῆς καρδίας ὡς μνήμη καὶ ὡς ἀνάμνησις.

Εἰς αὐτὸ τὸ θησαυροφυλάκιον τῆς καρδίας τῶν γενεῶν μας ἀπευθύνεται ὁ ἀείμνηστος Καλούμενος. Μᾶς ὁμιλεῖ, ὅμως, καί «γιὰ τὶς δικές του βιωματικὲς ἐμπειρίες...». Μᾶς ἀποτυπώνει τὸ μεγαλεῖον καὶ συγχρόνως τὴν διαχρονικὴν ἐμπειρικὴν διαπίστωσιν τοῦ προκατόχου μας Πατριάρχου Ἀθηναγόρου εἰς σχετικὴν ἐρώτησιν διὰ τοὺς αἰτίους τῶν γεγονότων: «Ὅλοι αὐτοὶ μᾶς ἐπρόδωσαν. Εἴμαστε μόνοι μας. Ὅ,τι κάνουμε θὰ τὸ κάνουμε μόνοι μας». Ρῆσις προφητική, ἑνὸς προφηταποστόλου, ὅπως θὰ ἐχαρακτήριζεν ἀργότερον τὸν Πατριάρχην Ἀθηναγόραν ὁ μακαριστὸς Γέρων ἡμῶν Μητροπολίτης Χαλκηδόνος κυρὸς Μελίτων.

Ἀδελφοὶ καὶ τέκνα,

Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι κάνουμε λάθη. Ἄλλοι μικρά, ἄλλοι μεγάλα. Ἐνίοτε διακατεχόμεθα ἀπὸ πάθη μίσους, φθόνου, ἐκδικήσεως, καταστροφικῆς μανίας, ἀγνοήσεως καὶ περιφρονήσεως τοῦ ἀνθρώπου, τοῦ ἀδελφοῦ μας, ὡς εἰκόνος τοῦ Θεοῦ.

Ὅμως ἡ ἐπιδιωκομένη τότε καταστροφὴ δὲν ἐπῆλθε. Δὲν θὰ ἐπέλθῃ. Διότι ὁ Θεὸς εἶναι μεθ᾿ ἡμῶν. «Μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός∙ γνῶτε ἔθνη καὶ ἡττᾶσθε ὅτι μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός... καὶ ἐὰν πάλιν ἰσχύσησθε καὶ πάλιν ἡττηθήσεσθε∙ ὅτι μεθ᾿ ἡμῶν ὁ Θεός», ὁ Θεὸς τῶν δυνάμεων. Διὰ τοῦτο «καὶ ἰδοὺ ζῶμεν» καὶ κινούμεθα καὶ ἐσμὲν ὡς Ρωμηοσύνη καὶ εἰς τὴν Πόλιν, τὴν Ἴμβρον καὶ τὴν Τένεδον, καὶ εἰς τὴν Ἀνατολὴν ὡς Ὀρθόδοξος χριστιανικὴ παρουσία. Ζῶμεν, ἔχοντες καταγεγραμμένα καὶ εἰς τὴν μνήμην καὶ εἰς τὰς σαρκίνας πλάκας τῶν καρδιῶν μας, κατὰ τὸν Ἀπόστολον Παῦλον, τὰ περὶ ἡμᾶς τετελεσμένα, τελούμενα ἴσως καὶ ἐνεργούμενα καὶ σήμερον, πολλάκις εὑρισκόμενοι ἐπὶ ποικίλων σταυρῶν, οὐδέποτε ὅμως ἀναφωνοῦντες τό «Τετέλεσται». Διότι ἡμεῖς οἱ Χριστιανοὶ πιστεύομεν εἰς τὴν Ἀνάστασιν.

Ἡ Ρωμηοσύνη ἐμπιστεύεται τὸν ἑαυτόν της εἰς τὴν δικαιοκρισίαν καὶ τὴν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ. Ἡ Ρωμηοσύνη πιστεύει, ἡ Ρωμηοσύνη ἀντέχει.

Τήν Κυριακή 8 Νοεμβρίου ἐψάλη Ἀρχιερατικός Ἑσπερινός στήν Ἱερά Μονή Ἁγίου Νεκταρίου στήν πόλη τῆς Κῶ χοροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ.

Ὁ Σεβασμιώτατος μετέφερε τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου στήν Καθηγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, Μαριάμ μοναχή, τήν περί αὐτήν ἀδελφότητα καί στούς συγκεντρωμένους προσκυνητές. Ἐν συνεχείᾳ ἀναφέρθηκε στόν βίο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου καί προέτρεψε τούς πιστούς νά προστρέχουν στήν Ἱερά Μονή του καί νά προσεύχονται πρός αὐτόν σέ κάθε δυσκολία πού ἀντιμετωπίζουν στή ζωή τους.

Κατά τήν κυριώνυμο ἡμέρα, Δευτέρα 9 Νοεμβρίου, ὁ Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στόν Ὄρθρο καί τέλεσε τή Θεία Λειτουργία στήν πανηγυρίζουσα Ἱερά Μονή.

Ὁ Δήμαρχος Κῶ κ. Γεώργιος Κυρίτσης συμμετεῖχε στόν ἑορτασμό ἐπικεφαλής τῶν τοπικῶν ἀρχῶν καί τῶν πολυπληθῶν προσκυνητῶν.

Τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου 7 Νοεμβρίου ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στόν Πανηγυρικό Ἑσπερινό πού τελέστηκε στόν Ἱερό Ναό Ἀσωμάτων στό Ἀσφενδιοῦ.

Κατά τό κήρυγμά του ὁ Σεβασμιώτατος μετέφερε στούς συγκεντρωμένους προσκυνητές τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου καί ἐν συνεχείᾳ ἀναφέρθηκε στούς Ταξιάρχες, στά Τάγματά τους καί στόν ἐγωισμό πού μετέτρεψε τόν Ἐωσφόρο ἀπό ἄγγελο σέ δαίμονα.

Ὁ Σεβασμιώτατος θύμισε στούς πιστούς τό παράδειγμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ζαχαρία, ὁ ὁποῖος, ὑπακούοντας στήν ἐντολή τῶν ὀθωμανῶν κατακτητῶν, ξεκίνησε ἀπό τόν Ἀσώματο γιά νά ἐπισκεφθεῖ τήν τουρκική ναυαρχίδα, ὅπου ἐτελειώθη μαρτυρικά.

Τό πρωί τῆς Κυριακῆς 8 Νοεμβρίου ὁ Σεβασμιώτατος χοροστάτησε στόν Ὄρθρο καί τέλεσε τή Θεία Λειτουργία στόν ἴδιο Ἱερό Ναό.

Κατά τό κήρυγμά του ὁ Σεβασμιώτατος μετέφερε στούς πολυπληθεῖς πιστούς τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου καί ἀναφέρθηκε στήν ἀναγνωσθεῖσα εὐαγγελική περικοπή.

Στίς ἀκολουθίες συμμετεῖχαν οἱ τοπικές ἀρχές μέ ἐπικεφαλής τό Δήμαρχο Κῶ κ. Γεώργιο Κυρίτση καί τόν Ἔπαρχο Κῶ-Νισύρου κ. Γεώργιο Χαλκιδιό.

Νωρίς τό ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου 7 Νοεμβρίου ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στόν Ἑσπερινό πού τελέστηκε στόν Ἱερό Ναό Παμμεγίστων Ταξιαρχῶν πού βρίσκεται στό στρατόπεδο τῆς 80 ΕΑΝΕΘ στήν Ἀντιμάχεια μέ τήν εὐκαιρία τῆς ἑορτῶν τῶν Ἐπουρανίων Δυνάμεων.

Κατά τό κήρυγμά του ὁ Σεβασμιώτατος, ἀφοῦ μετέφερε στούς προσκυνητές τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου ἀναφέρθηκε στή σημασία τῶν Ταξιαρχῶν στήν ζωή μας.

Τό πρωί τῆς Τρίτης 3 Νοεμβρίου, κατά τήν ὁποία ἑορτάζεται ἡ ἀνακομιδή τοῦ Ἱεροῦ Λειψάνου τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ χοροστάτησε στόν Ὄρθρο καί στή Θεία Λειτουργία στό Ἱερό Ἐξωκκλησιο τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στήν Ἀσκόπετρα στό Πυλί.

Κατά τό κήρυγμά του ὁ Σεβασμιώτατος, ἀφοῦ μετέφερε στούς προσκυνητές τίς εὐχές καί τίς εὐλογίες τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου ἀναφέρθηκε στό βίο καί στό μαρτύριο τοῦ Ἁγίου σημειώνοντας ὅτι καθώς εἶναι πολύ ἀγαπητός στούς μουσουλμάνους πολλοί Ἱεροί Ναοί στήν Κωνσταντινούπολη σώθηκαν ἐπειδή τιμῶνταν στό ὄνομά του. Ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέφερε ἕνα σύγχρονο θαῦμα τοῦ Ἁγίου καί τόνισε ὅτι ἡ παρουσία του παραμένει ἔντονη καί δέν παύει νά μᾶς στηρίζει.