Ἡ Ὁσία Ξένη ἔζησε τόν 5ο αἰῶνα μ.Χ. Καταγόταν ἀπό τήν Ρώμη‚ ἀσκήθηκε ὅμως στά περίχωρα τῆς πόλεως Μύλασα τῆς Καρίας στήν Μικρά Ασία, ὅπου ἔφτασε ἀκολουθώντας τόν πνευματικό της πατέρα, πού ἀποκαλύφθηκε σέ αὐτή μέ θαυμαστό τρόπο.
Οἱ φυσικοί της γονεῖς‚ εὐγενεῖς Ρωμαῖοι‚ μερίμνησαν ἰδιαιτέρως γιά τή μόρφωση τῆς Εὐσεβείας‚ ὅπως ἦταν τό ἀρχικό της ὄνομα‚ τήν προετοίμαζαν γιά γάμο μέ νέο πού προερχόταν ἀπό τήν ἴδια κοινωνική τάξη. Ἡ Ὁσία ὅμως εἶχε ἄλλα στόν νοῦ της καί λίγες ἡμέρες πρίν τήν ἡμερομηνία τοῦ γάμου της‚ ἀφοῦ συνεννοήθηκε μὲ δύο ὑπηρέτριές της‚ οἱ ὁποῖες προθυμοποιήθηκαν νά τήν ἀκολουθήσουν‚ ἔφυγε νύκτα ἀπό τό πατρικό της‚ προσευχομένη στόν Χριστό νά τῆς ὑποδείξει τόν δρόμο πού ἔπρεπε νά ἀκολουθήσει‚ ὥστε νά ἐκπληρώσει τόν πνευματικό πόθο τῆς παρθενίας καί ἀσκήσεως.

Ὁ Κύριος ὁδήγησε τά βήματά τους πρώτα στήν Κῶ. Ἐκεῖ‚ γιά νὰ μή μάθει ὁ κόσμος ποιά ἤταν‚ ἄλλαξε τὸ ὅνομά της καί τήν ἀποκαλοῡσαν Ξένη‚ διότι ξένη ἦταν στόν τόπο ἐκεῖνο. Ἐν συνεχείᾳ‚ πῆγαν μέ θαυμαστό τρόπο στά Μύλασα. Ἡ Ὁσία προσευχόταν θερμῶς στόν Θεό νά τῆς φανερώσει κατάλληλο πνευματικό ὁδηγό‚ ὁ ὁποῖος θά τήν ὁδηγοῦσε στή σωτηρία. Ἐνῶ βρισκόταν στήν Κῶ καί προσευχόταν θερμῶς‚ εἶδε ἕναν ἡλικιωμένο κληρικό νά τήν πλησιάζει. Εἶχε ξεχωριστή‚ λαμπρή ὄψη καί φαινόταν βαθύτατα πνευματική μορφή. Ἡ Ὁσία τόν πλησίασε καί ἐξακρίβωσε ὅτι ἦταν ὁ Ὅσιος Παῦλος ὁ Θηβαῖος‚ ὁ ὁποῖος ἐκείνη τήν ἐποχή ἦταν Ἡγούμενος σέ ἕνα ἀνδρικό Μοναστήρι ἔξω ἀπό τά Μύλασα καί ἀργότερα ἔγινε Ἐπίσκοπος τῆς πόλεως. Αὑτός βρισκόταν στήν Κῶ προσωρινῶς‚ ἐπιστρέφοντας ἀπό Προσκύνημα στούς Ἁγίους Τόπους. Ἡ Ὁσία τόν ἀκολούθησε καί μαζί μέ τίς θεραπαινίδες της ἔφτασε στά Μύλασα. Μέ ὑπόδειξή του ἔφτιαξε γυναικεῖο Μοναστήρι πρός τιμή τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Πρωτομάρτυρος καί Ἀρχιδιακόνου Στεφάνου. Τό Μοναστήρι αὐτό, μέ τήν πάροδο τῶν ἐτῶν, ἀναδείχθηκε σέ πνευματικό κέντρο, ὅπου ἀσκοῦνταν δεκάδες μοναχές ὑπό τήν πνευματική καθοδήγηση τῆς Ὁσίας.

Τό τέλος της ἦταν ὁσιακό‚ ὅπως ἦταν καί ἡ ζωή της. Γνώρισε ἐκ τῶν προτέρων τήν ὥρα τῆς κοιμήσεώς της καί ζήτησε καί ἔλαβε συγχώρηση ἀπό ὅλες τίς συμμονάστριές της. Ὅταν κλείσθηκε στόν Ναό τῆς Μονῆς‚ γιά νά ἑτοιμαστεῖ γιά τήν κοίμησή της φάνηκε ὑπερφυσικό φῶς καί μία θαυμάσια εὐωδία γέμισε τήν ἀτμόσφαιρα. Οἱ ἄλλες Μοναχές μπῆκαν στόν Ναό καί βρῆκαν τήν Ὁσία κεκοιμημένη. Ὁ πνευματικός της Πατέρας‚ βλέποντας στόν οὑρανό τό σημεῖο τοῦ Σταυροῦ μέσα σέ κύκλο ἀστεριῶν‚ κατάλαβε ὅτι ἡ μακαρία Ξένη ἐκοιμήθη. Ἀμέσως πῆγε μαζί μέ πολλούς Χριστιανούς στή Μονή της, ὅπου τέλεσε τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τῆς Ὁσίας.

Ἡ μνήμη τῆς Ὁσίας Ξένης τελεῖται στίς 24 Ἰανουαρίου.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΑΣ ΞΕΝΗΣ
Ἦχος γ'. Θείας πίστεως.

Ξένην ἤνυσας‚ ζωήν ἐν κόσμῳ‚
ξένην ἔσχηκας‚ προσηγορίαν‚
ὑπεμφαίνουσαν τῇ κλήσει τόν τρόπον σου‚
σύ γάρ νυμφίον λιποῦσα τόν πρόσκαιρον‚
τῷ ἀθανάτῳ ὁσίως νενύμφευσαι.
Ξένη ἔνδοξε‚ Χριστόν τόν Θεόν
ἱκέτευε‚ δωρήσασθαι ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος‚ κατά κόσμον Ἰωάννης‚ γεννήθηκε στό πρῶτο (α') τέταρτο τοῦ 11ου αἰῶνα –πιθανόν περί τό 1020– σέ μία μικρή πόλη κοντά στή Νίκαια τῆς Βιθυνίας ἀπό εὐσεβεῖς καὶ ἐνάρετους γονεῖς‚ τὸν Θεόδωρο καὶ τὴν Ἄννα.

Ὁ νεαρός Ἰωάννης διδάχθηκε ἀπό μικρός τά γράμματα καἰ ἐντρύφησε μέ ζῆλο στή μελέτη τῶν θείων γραφῶν. Ἀπό τήν ἐφηβική του ἡλικία φλεγόταν ἀπό τόν πόθο νά ἀκολουθήσει τήν ὁδό τοῦ μοναχικοῦ βίου. Οἱ γονεῖς του‚ φοβούμενοι μήπως τὀν χάσουν ἀπό κοντά τους‚ ἐπέμεναν νὰ νυμφευθεῖ‚ ἀλλά πρίν ἀπό τόν γάμο ἀποφάσισε νά ἀκολουθήσει τήν κλήση τοῦ Θεοῦ καί ἔφυγε κρυφά ἀπό τό χωριό του‚ καταφεύγοντας στό ὄρος Ὄλυμπος τῆς Βιθυνίας ὅπου ὑπῆρχαν πολλά μοναστήρια καὶ κελλιά. Ἐκεῖ ὁ Ἰωάννης ἔγινε δόκιμος καί τό 1043 ἐκάρη μοναχός καί ἔλαβε τό ὅνομα Χριστόδουλος‚ ἐξαιτίας τῆς μεγάλης του ἀγάπης γιά τόν Ἰησοῦ Χριστό. Παρέμεινε γιά λίγο σέ κάποια μονή τῆς περιοχής καί γύρω στό 1045‚ μετά τόν θάνατο τοῦ πνευματικοῦ πατέρα του‚ πραγματοποίησε ἕνα μεγάλο προσκυνηματικό ταξίδι. Πρώτα, κατά πᾶσα πιθανότητα, ἐπισκέφθηκε τή Ρώμη‚ γιά νά προσκυνήσει τούς τάφους τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων Πέτρου καί Παύλου. Ἀπό ἐκεῖ πῆγε γιά προσκύνημα στούς Ἁγίους Τόπους καί, στή συνέχεια, ἀνεχώρησε γιά τήν ἔρημο τῆς Παλαιστίνης‚ ὅπου πιθανῶς ἐγκαταβίωσε στή Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα καί ἐπιδόθηκε σέ ἄσκηση. Μετά τήν εἰσβολή τῶν Σελτζούκων Τούρκων στήν Παλαιστίνη καί πιθανόν μετά τήν κατάληψη τῆς Ἱερουσαλήμ (1076)‚ ἀλλά καί λόγῳ τοῦ κύματος ἐπιθέσεων τῶν Ἀγαρηνῶν στά μοναστήρια τῆς Παλαιστίνης‚ οἱ μοναχοί ἀναγκάστηκαν νὰ ἐγκαταλείψουν τήν ἔρημο.

Ὁ Ὅσιος‚ μαζί μέ ἄλλους μοναχούς‚ κατευθύνθηκε στό ὄρος Λάτρος ἤ Λάτμος‚ κοντά στή Μίλητο τῆς μικρασιατικῆς Καρίας‚ ὅπου εἶχαν καταφύγει πολλοί μοναχοί τῆς Αἱγύπτου ἀπό τό Σινᾶ καί τή Ραϊθώ‚ μετά ἀπό φονικές ἐπιθέσεις Ἀράβων. Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ἐντάχθηκε στή μοναστική κοινότητα τῆς Θεοτόκου τοῦ Στύλου στό ὄρος Λάτρος‚ πού ἱδρύθηκε στά μέσα τοῦ 10ου αἰῶνα ἀπό τόν Παῦλο τόν Νέο καί λειτουργούσε ὡς Λαύρα. Ὀ μοναχισμός στό ὅρος Λάτρος βρισκόταν τότε σέ μεγάλη ἀκμή καί ὁ Ὅσιος ἐπιδόθηκε μέ ζῆλο στήν προσευχή καί τή νηστεία. Λόγῳ τοῦ ἐνάρετου‚ ἀσκητικοῦ βίου του ἀπέκτησε μεγάλη φήμη. Διακρίθηκε μὲ τὸ ἦθος του‚ τούς ἀσκητικούς του ἀγῶνες καί τήν πνευματική του κατάρτιση‚ γεγονός πού σύντομα ὁδήγησε τούς μοναχούς τοῦ Στύλου νά τόν ἐκλέξουν Ἡγούμενο τῆς Λαύρας. Παράλληλα‚ διορίστηκε ἀπό τόν Πατριάρχη Κοσμᾶ Α' Ἱεροσολυμίτη (1075-1081) πρῶτος καί ἀρχιμανδρίτης ὅλων τῶν μονῶν τοῦ Λάτρους. Στήν τριετή θητεία του (1076-1079) ἀνέπτυξε ἀξιομνημόνευτη δράση. Κατέβαλε ἰδιαίτερες προσπάθειες γιά τήν ὀργάνωση τῶν κοινοβίων στήν περιοχή‚ φρόντισε γιά τόν ἐμπλουτισμό τῆς βιβλιοθήκης μέ νέα βιβλία καί μερίμνησε γιά τήν κατασκευή ὀχυρωματικῶν ἔργων πού στόχο εἶχαν τήν προστασία τῆς Μονῆς τοῦ Στύλου. Ἡ παρουσία του στό Λάτρος φωτίζει ἀρκετές πτυχές σχετικά μέ τήν ἀνάπτυξη καί τήν ἀναδιοργάνωση τοῦ μοναχισμοῦ στήν περιοχή‚ ἀλλά καί γενικά τό θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας τῶν μοναστικῶν ἱδρυμάτων καί τή διαχείριση τῶν περιουσιακῶν στοιχείων τους κατά τόν 11ο αἰῶνα. Ἡ φήμη τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου ἐξαπλώθηκε στά πέρατα τῆς αὐτοκρατορίας καὶ τοῦ ἐδόθη τό ἐπίθετο Λατρηνός.

Κατά τό διάστημα πού ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ἦταν Ἡγούμενος τῆς Μονῆς Θεοτόκου τοῦ Στύλου‚ τό Λάτρος ἦταν ἐκτεθειμένο ἄμεσα σέ ἐξωτερικούς κινδύνους λόγῳ τῶν ἐπιδρομῶν τῶν τουρκικῶν φύλων στήν εὐρύτερη περιοχή. Σημαντικές ἦταν καί οἱ ἐσωτερικές δυσκολίες‚ δεδομένου ὅτι διατυπώθηκαν ἐναντίον τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου κατηγορίες γιά τή διαχείριση τῶν οἰκονομικῶν τῆς Θεοτόκου τοῦ Στύλου‚ οἱ ὁποῖες ὡστόσο ἀφοροῦσαν‚ τό πιθανότερο‚ τό αὐτοδέσποτο καθεστώς τῆς Μονῆς. Ὁ Ὅσιος στίς ἀρχές τοῦ 1079 πραγματοποίησε τό πρῶτο του ταξίδι στήν Κωνσταντινούπολη μέ σκοπό νά συναντηθεῖ μέ τόν Πατριάρχη Κοσμᾶ Α' καί νά διευκρινίσει τήν ὑπόθεση. Ἀρχικά ἔτυχε εὐνοϊκῆς ἀκρόασης καὶ ἀργότερα ἐκδόθηκε ἐπίσημη πατριαρχική ἀπόφαση‚ «λύσις»‚ εἰς βάρος του. Πρὸς ὑπεράσπιση τοῦ ἑαυτοῦ του καί τοῦ καθεστῶτος τῆς Μονῆς‚ ὁ Χριστόδουλος ἀπέστειλε γραπτή ἀπολογία (Ὑπομνημιστικόν)‚ στήν ὁποία‚ ἀφοῦ τόνισε ὅτι ἡ λαύρα τοῦ Στύλου ἱδρύθηκε ἀπό τόν ὅσιο Παῦλο καί ὅτι οὐδέποτε ὑπῆρξε ὑποτελής‚ ἀμφισβήτησε τή νομιμότητα τῶν ἀπαιτήσεων τοῦ Πατριάρχη γιὰ καταβολή χρημάτων.Τελικά‚ ὅπως φαίνεται‚ ὁ ἡγούμενος τῆς Μονῆς Θεοτόκου τοῦ Στύλου ἀθωώθηκε ἤδη ἐπί πατριαρχίας Κοσμᾶ Α' (1075-1081). Ἠ ἀπαλλακτική ἀπόφαση ἑπικυρώθηκε καί ἀπό τούς ἑπόμενους Πατριάρχες Εὐστράτιο (1081-1084) καί Νικόλαο Γ΄ (1085-1111). Μετὰ τόν Μάρτιο τοῦ 1079 ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ἀνεχώρησε ἀπό τό Λάτρος‚ ἀφοῦ πρώτα διόρισε ἀντικαταστάτες στή διοίκηση τῆς Μονῆς τοῦς μοναχούς Σάββα καὶ Λουκᾶ. Πιθανή αἰτία γιά τήν ἀναχώρηση τοῦ Χριστοδούλου ἀπό τή Μονῆ τῆς Θεοτόκου τοῦ Στύλου θά μποροῦσε νά θεωρηθεῖ ἡ πίεση ἐξαιτίας τῶν ἀλλεπάλληλων ἐπιδρομῶν τῶν τουρκικῶν φύλων.

Πρῶτος σταθμός στὴ μετακίνηση τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου καὶ τῆς μικρῆς ὁμάδας μοναχῶν ποὺ τὸν ἀκολούθησαν ἀποτέλεσε ἡ Στρόβιλος‚ πόλη στά μικρασιατικά παράλια τῆς Λυκίας. Στὴ Στρόβιλο ἐγκαταστάθηκε γιὰ λίγους μήνες (ἀνάμεσα στόν Μάιο τοῦ 1079 καί στὸ φθινόπωρο τοῦ 1079) σὲ Μονή‚ Ἡγούμενος καί ἱδρυτής τῆς ὁποίας ἦταν ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος Σκηνούριος πού καταγόταν ἀπό τήν Κῶ‚ ὅπου ἐπέστρεψε‚ ἀφοῦ προηγουμένως παρέδωσε τὴν ἡγουμενία στὸν Ὅσιο Χριστόδουλο, ὁ ὁποῖος, μετά ἀπό λίγο, ἐπειδή τήν περιοχή ἀπειλοῦσαν οἱ ἐπιδρομές τῶν Τούρκων‚ μὲ πρόσκληση τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου Σκηνουρίου‚ πέρασε στὴν Κῶ πρός τό τέλος τοῦ φθινοπώρου τοῦ 1079. Ἐκεῖ φιλοξενήθηκε καὶ πάλι ἀπό τὸν Ὅσιο Ἀρσένιο‚ ἀναζητώντας στὶς ἰδιοκτησίες τοῦ Κώου Ὁσίου μοναχοῦ κατάλληλη θέση γιὰ τὴν ἀνέγερση μοναστηριοῦ, ὅπως μαθαίνουμε ἀπό τήν «Ὑποτύπωσιν»‚ πού ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος συνέταξε τὸν Μάιο τοῦ 1091, καί στὴν ὁποία ὑπογραμμίζει τὰ ἠθικά καὶ πνευματικά χαρίσματα τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου, ὁ ὁποίος προσέφερε τὴν περιουσία του στὴ Μονὴ καὶ στήριξε τὸν Ὅσιο Χριστόδουλο στὰ πρῶτα στάδια τῶν οἰκοδομικῶν ἐργασιῶν.

Ἐξετάζοντας ὁ Χριστόδουλος ὅλα τὰ ἀκίνητα τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου Σκηνουρίου στὴν Κῶ, συνάντησε ἕνα μεγάλο καί ἀκατοίκητο λόφο μὲ πολλά φυσικά πλεονεκτήματα, ποὺ οἱ κάτοικοι ὀνόμαζαν «Πήλιον» (τό σημερινό Παλαιό Πυλί). Ἐκεῖ ἵδρυσε τὴν Ἱερά Μονή τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου τῆς ἐπιλεγομένης τῶν Καστριανῶν ἤ τοῦ Πηλέ. Στὴ Μονή ἄρχισαν νὰ συρρέουν πολλοί μοναχοί καὶ νά γίνονται ἀφιερώσεις ἀπό τοὺς κατοίκους τοὺ νησιοῦ μὲ ὑλικά ἀγαθά καὶ ἀκίνητα ποὺ προστέθηκαν στὶς κτήσεις τοῦ Ὁσίου Σκηνουρίου, οἱ ὁποῖες εἶχαν ἤδη περιέλθει στὴν κυριότητα τῆς Μονῆς. Ὁ Χριστόδουλος ἐξασφάλισε τὶς ἀπαραίτητες φορολογικές ἀπαλλαγές μὲ «χρυσόβουλλον λόγον» τοῦ Αὐτοκράτορα Νικηφόρου Γ΄ τοῦ Βοτανειάτη (Μάρτιος 1080), σύμφωνα μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Βοτανειάτης δώριζε μὲ «ἐξκουσσία» στὸν Χριστόδουλο καὶ στοὺς μοναχούς του δὺο «τοπία» τῆς Κῶ, δηλαδή μικρές ἐκτάσεις γῆς: Τὸ «Καστέλλον» ἤ «Καστριανόν» καὶ «τὸ τοῦ Πιλέ» .Ἡ ὀνομασία «Καστέλλον» ἤ «Καστριανόν» ἀφήνει νὰ ἐννοηθεῖ ὅτι ἐκεῖ ὑπήρχε ἕνα φρούριο. Πρόκειται γιὰ τὸ ἐπιβλητικό φρούριο ποὺ διακρίνεται σήμερα ἐρειπωμένο στὴν κορυφή τοῦ λόφου, ἐνῶ βορειδυτικά στόν λόφο τοῦ Πιλέ ποὺ εἶναι συνεχόμενος τοῦ προηγούμενου, κτίστηκε ἡ Μονή τῆς Θεοτόκου, ποὺ ὀνομάστηκε καὶ αὐτή τῶν «Καστριανῶν». Τὸ καθολικό τῆς Μονῆς, ποὺ διατηρεῖται μέχρι σήμερα, τιμᾶται τὴν ἡμέρα τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου, 2 Φεβρουαρίου. Τὴν ἰσχύ τοῦ «χρυσοβούλου λόγου» ἐπικυρώνει καὶ ἐπαυξάνει, τὸν Μάρτιο τοῦ 1085, ὁ Ἀλέξιος Α' ὁ Κομνηνός μὲ χρυσόβουλλο, στό ὁποῖο μνημονεύονται ἀόριστα καὶ οἱ ἀφιερώσεις κτημάτων τῶν μοναχῶν Μαρίας Καβαλλουρίνας καὶ Νίκωνα Ἀσκεπῆ. Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος στὸν κωδίκελλό του ἀναφέρεται σὲ δύο «προάστια» (ἰδιοκτησίες γεωργικές καὶ οἰκιστικές μονάδες κοντά σὲ ἀστικές περιοχές), τὸ «Ἀναβασίδιον» καὶ οἱ «Καρδιασμένοι», ποὺ ἡ μονή του δέχτηκε σὰν δωρεά ἀπό τόν «βεστάρχη» (προϊστάμενο τῆς αὐτοκρατορικῆς ἱματιοθήκης) Κωνσταντῖνο Καβαλλούρη, ἀδελφό τῆς Μαρίας Καβαλλουρίνας.

Κατά τὴν παραμονή τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου στὴν Κῶ σημειώθηκαν καταστροφικές ἐπιδρομές τῶν τουρκικών φύλων στὸ Λάτρος. Ὁ Χριστόδουλος ἐλαβε δραστικά μέτρα καὶ ἔστειλε ἕνα πλοῖο μὲ σκοπό νὰ μεταφέρει τὴ βιβλιοθήκη τῆς Μονῆς τῆς Θεοτόκου τοῦ Στύλου καὶ νὰ περισώσει ὅ,τι εἶχε ἀπομείνει ἀπό τὶς καταστροφές. Ὅταν ἐπισκέφθηκε γιὰ δεύτερη φορά τὴν Κωνσταντινούπολη μετέφερε μαζί του τὰ περισωθέντα βιβλία, τὰ ὁποῖα παρέδωσε στὸν Πατριάρχη Νικόλαο Γ' (1085-1111) πρὸς φύλαξη. Βασικός σκοπός τοῦ ταξιδιοῦ ἦταν ἡ ἐπίσημη παραίτηση ἀπό τὴν ἡγουμενία τῆς Μονῆς τοῦ Στύλου.

Τὸ καλοκαίρι τοῦ 1087 ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ταξίδεψε γιὰ δεύτερη φορά στὴ Βασιλεύουσα. Ἐπισκέφθηκε τὸν αὐτοκράτορα καὶ τὸν παρακάλεσε νὰ δωρήσει στὴ Μονή του ὁλόκληρο τὸ νησί Λειψώ καὶ ἀπό τὴ Λέρο τὰ «προάστια» «Παρθένιον» καὶ «Τεμένια», ὡς καὶ τὸ μισό κάστρο τοῦ «Παντελίου» μὲ ὅλες τὶς προσόδους του. Ὁ αὐτοκράτορας Ἀλέξιος Α' Κομνηνός (1081-1118)‚ ἔχοντας καὶ τὴν πρόθυμη συγκατάθεση τῆς μητέρας του Ἄννας Δαλασσηνῆς‚ ἀποδέχτηκε τὸ αἴτημα τοῦ Χριστοδούλου καὶ ἔσπευσε χωρίς χρονοτριβή στὴν ἔκδοση χρυσόβουλλου‚ τόν Μάιο τοῦ 1087. Ἔτσι ἡ Μονῆ τῆς Κῶ ἀπέκτησε ἀκόμη περισσότερες κτήσεις.

Ὁ Χριστόδουλος γρήγορα διαπίστωσε ὅτι οἱ μοναχοί ἐνοχλοῦνταν ἀπό τὶς συχνές δοσοληψίες μὲ τοὺς κατοίκους τῆς περιοχῆς‚ τῶν ὁποίων τὰ κτήματα γίνονταν ἀφορμή νὰ προκαλοῦνται διαμάχες ποὺ βύθιζαν τοὺς μοναχούς στὴν «τύρβη τῶν βρασμῶν τῶν βιωτικῶν»‚ ἀποσπώντας τους ἀπό τὸν καθαρά ἀσκητικό τους προορισμό. Τὸ γεγονός αὐτό ἔκανε τὸν Ὅσιο γέροντα νὰ ἀνησυχεί γιὰ τὴν πνευματική τους πορεία τόσο, ὥστε πήρε τήν ἀπόφαση νὰ μετακινηθεῖ καὶ πάλι καὶ νὰ ἐγκαταβιώσει σὲ τόπο ἄγονο καὶ χέρσο. Διάλεξε τὴν Πάτμο‚ ποὺ ἦταν ἐρημική, ἐρειπωμένη ἀπό τὶς ἐπιθέσεις τῶν πειρατῶν‚ ἄγονη‚ ἀπροσπέλαστη γιὰ τὰ ἐμπορικά πλοῖα καὶ παρουσίαζε σχετική ἀσφάλεια ἀπό τὶς ἐπιδρομές τῶν Τούρκων. Ἐξάλλου‚ εἶχε γι᾿ αὐτόν ἰδιαίτερη σημασία σὰν τόπος, ὅπου ἔζησε καὶ συνέγραψε τὴν Ἀποκάλυψη ὁ ἀγαπημένος μαθητής τοῦ Χριστοῦ, Ἀπόστολος καὶ Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος. Τὸ 1088 μεταβαίνει γιὰ τρίτη φορά στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἐπιτυγχάνει νά τοῦ παραχωρηθεῖ μὲ βασιλική δωρεά ἡ Πάτμος, προσφέροντας ὡς ἀντάλλαγμα τήν νεοϊδρυμένη Μονή τῆς Θεοτόκου τῶν Καστριανῶν καὶ τά κτήματά της στὴν Κῶ καὶ ἀλλοῦ, μὲ ἐξαίρεση τὰ κτήματα στοὺς Λειψούς καὶ τή Λέρο. Ὕστερα ἀπό μεσολάβηση τῆς μητέρας του Ἄννας Δαλασσηνῆς, ὁ αὐτοκράτορας Ἀλέξιος ἔδωσε τὴ συγκατάθεσή του, ὑπογράφοντας Χρυσόβουλλο Λόγο (σώζεται στὴ Μονῆ τῆς Πάτμου) τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1088, μὲ τὸν ὁποίο ὁρίζεται νὰ δωρηθεῖ ἡ Πάτμος γιὰ τὴν ἵδρυση Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Ἀγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου. Παράλληλα, ὁ αὐτοκράτορας ὅριζε μὲ τὸ χρυσόβουλλό του γιὰ νὰ περιέλθουν στὸ δημόσιο ὅλα τὰ ἀκίνητα τῆς Κῶ, τὰ ἀποκτηθέντα ἀπό τὸν Χριστόδουλο, ὁ ὁποίος γινόταν κύριος ὁλόκληρης τῆς Πάτμου, ἀπαλλαγμένης ἀπό φορολογικὲς καὶ ἄλλες ὑποχρεώσεις. Ὅριζε ἀκόμη ὅτι οἱ μοναχοί τῆς Πάτμου δὲν θὰ εἶχαν τὸ δικαίωμα νὰ ἀποκτήσουν νέες κτήσεις, ἐκτός τῆς Λειψῶς καὶ τῶν κτημάτων τῆς Λέρου. Ἀπαγόρευε, τέλος, κατόπιν ἐπιθυμίας τοῦ Ὁσίου, νὰ κατοικήσουν στὴν Πάτμο κοσμικοί ὡς πάροικοι γιὰ τὴν ἄσκηση ἐμπορικοῦ ἤ ἄλλου ἐπαγγέλματος.Μόνοι κοσμικοί στὸ νησί θὰ εἶναι οἱ μισθωτοί ἐργάτες τῶν μοναχῶν, καὶ αὐτοί χωρίς σύζυγο καὶ παιδιά. Ἡ ἀπαγόρευση καθιστοῦσε τὸ νησί ἄβατο στοὺς ἀγένειους (γυναῖκες, παιδιά, εὐνούχους), ἐνῶ οἱ ἀπαραίτητοι μισθωτοί ἐργάτες θὰ ζοῦσαν σχεδόν σὰν μοναχοί.

Τὸ νησί καὶ οἰ ὑπόλοιπες κτήσεις παραδόθηκαν στὸν Ὅσιο Χριστόδουλο μέχρι τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 1088 ἢ τὸ ἀργότερο τὸν Μάιο τοῦ 1089‚ ὅπως μαρτυρεῖ τὸ ἔγγραφο ἑνός δημόσιου λειτουργοῦ τῆς Κῶ, τοῦ Χριστοφόρου Κοψηνοῦ, στὸν ὁποῖο ὑπαγόταν δημοσιονομικά καὶ ἡ Πάτμος. Ὁ Κοψηνός‚ ἐκτελώντας βασιλική προσταγή‚ ἀπαλλάσσει τῆς «στρατείας»‚ δηλαδή ἀποστρατεύει δώδεκα ἔποικους τῆς Πάτμου‚ ποὺ εἶχαν σταλεῖ ἐκεῖ μὲ τὶς οἰκογένειές τους τὸν περασμένο χρόνο‚ μετά τὴν ὑπογραφή τοῦ χρυσόβουλλου ἀπό τὸν αὐτοκράτορα‚ καὶ στὴ θέση τους στρατολογεῖ ἐκείνους ποὺ βρίσκονταν στὰ κτήματα τοῦ Χριστοδούλου στὴν Κῶ‚ τὰ ὁποῖα‚ ὅπως εἴδαμε‚ περιῆλθαν στὸ δημόσιο μὲ τὴν ἀνταλλαγή. Ἡ στρατολόγηση αὐτή κρίθηκε ἀναγκαία‚ γιατί ἡ ἄγονη Πάτμος ἀδυνατοῦσε νὰ συντηρεῖ στρατιῶτες.

Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ἐπέστρεψε στὴν Κῶ‚ γιὰ νὰ παραλάβει τοὺς συντρόφους του καὶ νὰ κατευθυνθεῖ στὸν νέο τόπο τῆς διαμονῆς του. Μετά τὴν παράδοση τῆς Πάτμου‚ ὁ Ὅσιος καὶ ὅλη ἡ συνοδεία του ξεκίνησαν τὴν ἀνέγερση τῆς νέας Μονῆς στὴν κορυφή τοῦ βουνοῦ‚ ὅπου εὐρίσκοντο ἐρείπια ἀρχαίου ναοῦ τῆς Σκυθίας Αρτέμιδος. Πρῶτο μέλημα τοῦ Χριστοδούλου ἦταν ἡ ἀνέγερση τοῦ καθολικοῦ τῆς Μονῆς‚ καθῶς καὶ ἑνός ὀχυρωματικοῦ περιβόλου. Ἡ οἰκοδόμηση τῆς Μονῆς ἦταν ἔργο δύσκολο καὶ πολύ κοπιαστικό γιὰ τὴ μοναστική ἀδελφότητα‚ ἀφοῦ ὁ Ὅσιος δὲν ἤθελε νὰ προσλάβει ἐργάτες. Παρά τὰ ἑβδομήντα του χρόνια‚ κουβαλοῦσε ὁ ἵδιος πέτρες καὶ ἀσβέστη καὶ πρωτοστατοῦσε στὶς ἐργασίες δίνοντας θάρρος στοὺς ὐπόλοιπους. Ἀργότερα‚ ὁ Ὅσιος προσέλαβε ἔγγαμους λαϊκούς καὶ τούς ἔφερε στὴν Πάτμο μαζί μὲ τὶς οἰκογένειές τους. Γιὰ νὰ ἀποφύγει τὰ προβλήματα ἐγκατέστησε τὶς οἰκογένειες στὴν ἄλλη πλευρά τοῦ νησιοῦ ὥστε νὰ μὴν ἐνοχλοῦν τοὺς μοναχούς. Ἀπαγόρευσε στὶς γυναῖκες καὶ τὰ παιδιά νὰ πλησιάζουν τὸ μοναστῆρι καὶ ὅρισε πενθήμερο ἐργασίας γιὰ τοὺς ἄνδρες‚ κατά τὴ διάρκεια τοῦ ὁποίου ἔμεναν μὲ τοὺς μοναχούς. Στὶς οἰκογένειές τους ἐπέστρεφαν τὸ Σαββατοκύριακο. Ἡ πρόσληψη τῶν ἐργατῶν ἐπιτάχυνε τὶς οίκοδομικές ἐργασίες καὶ ἔδωσε τὴν δυνατότητα στὴ μοναχική συνοδεία νὰ ἀρχίσει νὰ ζεῖ καὶ πάλι ἡσυχαστικά. Παράλληλα‚ ὁ Χριστόδουλος‚ συντάσσοντας τὸν κωδίκελλό του‚ ζητοῦσε ἀπό τὸν αὐτοκράτορα‚ μὲ τὴν προτροπή ἴσως τῶν μοναχῶν‚ τὴν ἐπιστροφή τῶν πλούσιων κτημάτων τῆς Κῶ. Φαίνεται ὅμως ὅτι ὁ αὐτοκράτορας ἀπέρριψε τὸ αἴτημα‚ γιατί ἀπό τὴ χρονιά τῆς σύνταξης τοῦ κωδίκελλου (1093) καὶ μετέπειτα δὲν ὑπάρχει καμία μαρτυρία γιὰ τὰ μοναστικά ἱδρύματα καὶ τὶς κτήσεις τοῦ Χριστοδούλου στὴν Κῶ. Πολύ ἀργότερα‚ μετά άπό ἑνάμιση αἰώνα περίπου‚ τὸ 1258‚ ἡ Μονή τῆς Πάτμου θὰ ἀποκτήσει μετόχια στὴν Κῶ.

Περίπου τὸ 1090 στὸ νησί τῆς Πάτμου ἐπέδραμαν τὰ στρατεύματα τοῦ ἐμίρη τῆς Σμύρνης. Μὲ σκοπό τὴ ρύθμιση ὅλων τῶν ζητημάτων σχετικά μὲ τὴ λειτουργία τῆς Μονῆς τοῦ Ἀγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου‚ στὶς 8 Μαΐου τοῦ 1091 συνέταξε τὴν «Ὑποτύπωσιν» δηλαδή τὸ τυπικό τῆς Μονῆς τοῦ Ἀγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου στὴν Πάτμο. Ἔχει διασωθεί σὲ ἔξι χειρόγραφα ἀντίγραφα μὲ παλαιότερο τὸν Πατμιακό Κώδικα αρ. 267‚ ποὺ χρονολογεῖται στὶς ἀρχές τοῦ 12ου αἰῶνα. Τό κείμενο εἶναι ἕνας ἀπολογισμός ζωῆς καὶ πολύτιμο ἰστορικό μνημείο ‚ καθώς ἀναφέρεται μὲ ἀξιοσημείωτη λεπτομέρεια σὲ ἱστορικά γεγονότα ποὺ σχετίζονται μὲ τὴν πλούσια δράση τοῦ συντάκτη. Ἡ αὐτοβιογραφική ἔκθεση καταλαμβάνει περίπου τὸ ἔνα τρίτο τῆς Ὑποτύπωσης. Συνοπτικά περιγράφεται ἡ περίοδος πρὶν ἀπό τὴν ἔλευση τοῦ Χριστοδούλου καὶ τῶν συντρόφων του ἀπό τὸ Λάτρος στὴ Στρόβιλο. Ἀρκετές πληροφορίες δίνονται γιὰ τὴν παραμονή στὴν Κῶ καὶ τὴν ἵδρυση τῆς Μονῆς τῆς Θεοτόκου τῶν Καστριανῶν. Ἐξετάζονται οἱ λόγοι τῆς ἀναχώρησης καὶ περιγράφεται ἐκτενῶς ἡ διαδικασία ἵδρυσης τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου.

Τὸ κείμενο τῆς Ὑποτυπώσεως ἀποτελεῖ τὴν κατεξοχήν πηγή πληροφοριῶν γιὰ τοὺς μεταγενέστερους ἐγκωμιαστές καὶ βιογράφους τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου. Ὡς τυπικό ἔχει ἰδιαίτερη ἱστορική ἀξία καὶ ἐντάσσεται στὸ εὐρύτερο πλαίσιο τῆς ἀναδιοργάνωσης τοῦ μοναχισμοῦ καὶ τῶν μοναστικῶν ἱδρυμάτων ποὺ συντελέστηκε κατά τὸν 10ο μέ 11ο αἰῶνα.

Τὸν Μάιο τοῦ 1092 ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος‚ ἀντιμετωπίζοντας ἄμεσο κίνδυνο ἀπό τουρκικές ἐπιδρομές‚ πῆρε τὴν ἀπόφαση νὰ ἐγκαταλείψουν τὴν Πάτμο μέχρι νὰ περάσει ὀ κίνδυνος καί κατέφυγαν γιὰ ἀσφάλεια στὴν Εὔβοια‚ στὸν Πορθμό τοῦ Εὐρίπου.

Ἡ διαμονή τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου στὴν Εὔβοια ἦταν μικρῆς διάρκειας. Στὶς 10 Μαρτίου τοῦ ἔτους 1093 ὁ Ὅσιος‚ κατά τὴ διαμονή του στὸν Εὔριπο τῆς Εὐβοίας‚ κάλεσε τὸν πρεσβύτερο καὶ Νοτάριο Εὐρίπου Γεώργιο Στροβηλίτη καὶ ἄλλους ἑπτά ἀξιωματούχους γιὰ νὰ ὑπογράψουν ὡς μάρτυρες τή Μυστικὴ Διαθήκη του, τὸ πρωτότυπο κείμενο τῆς ὁποίας σώζεται στὸ ἀρχεῖο τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου.Τὸ ἔγγραφο ἔχει μεγάλη ἀξία‚ καθώς ρυθμίζει λεπτομέρειες ποὺ ἀφοροῦν τὴ διαδοχή τῆς ἡγουμενίας. Ὡς διάδοχό του ὑποδεικνύει τὸν Ὅσιο Ἀρσένιο Σκηνούριο‚ τὸν ὁποῖο ὅριζε γενικό κληρονόμο του καὶ στὸν ὁποῖο μεταβίβαζε τὴ Μονῆ τῆς Πάτμου μὲ ὅλες τὶς κτήσεις καὶ τὰ περιουσιακά του στοιχεῖα. Ἀναγνώριζε κατ᾿ αὐτόν τὸν τρόπο τὴ μεγάλη προσφορά καὶ αὐτοθυσία τοῦ παλιοῦ Κώου συνασκητή του‚ γιὰ τὸν ὁποίο αἰσθανόταν μεγάλη εὐγνωμοσύνη γιὰ τὴ συμπαράσταση στὴ δύσκολη ἐποχή πρὶν ἀπό τὴν ἵδρυση τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου. Σὲ περίπτωση ποὺ ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος Σκηνούριος δὲν ἐμφανιζόταν‚ στή θέση τοῦ ἡγουμένου ὁριζόταν ὁ χαρτουλάριος καὶ πατριαρχικός νοτάριος Θεοδόσιος‚ πνευματικό τέκνο τοῦ Χριστοδούλου‚ ποὺ βρισκόταν στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ τὸν καλοῦσε νὰ ἔρθει νὰ ἀναλάβει τὴν ἡγουμενία τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου. Μετά τήν κοίμηση τοῦ Ὅσιου Χριστοδούλου οἱ ἐκτελεστές τῆς διαθήκης του μοναχοί δὲν μπόρεσαν νὰ βροῦν τὰ ἴχνη τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου‚ ποὺ βρισκόταν στὰ Ἱεροσόλυμα‚ γι᾿ αὐτό ἀπευθύνθηκαν στὸν Θεοδόσιο‚ ποὺ ἀποποιήθηκε τὴν κληρονομιά μὲ γραπτή παραίτησή του. Ἄγνωστο παραμένει ποιὸς ἔγινε ἡγούμενος τῆς Μονῆς τῆς Πάτμου μετά τὴν ἄρνηση τοῦ Θεοδοσίου.

Στὶς 15 Μαρτίου τοὺ ἔτους 1093‚ μία ἡμέρα πρὶν ἀπό τὸν θάνατό του‚ ὁ Χριστόδουλος συνέταξε τὸν Κωδίκελλο τῆς Διαθήκης. Τὸ κείμενο ἀποτελεί συμπλήρωμα στὴ Διαθήκη καὶ περιέχει ἐπιπρόσθετες ἐντολές πρὸς τὸν διάδοχο στὴν ἡγουμενία τῆς Πάτμου‚ ὅπως νὰ φροντίσει γιὰ τὰ βιβλία τῆς Μονῆς τοῦ Στύλου καὶ νὰ μεριμνήσει ὥστε νὰ ἐπιστραφοῦν τὰ κτήματα τῆς Κῶ στοὺς μοναχούς πού εἶχαν καταφύγει ἐκεῖ. Ἀναφέρονται δὲ πληροφορίες γιὰ τὶς καταστροφές στὸ Λάτρος‚ τῆ Μονῆ τῆς Θεοτόκου στὴν Κῶ κ.ά.

Λίγο ἀργότερα‚ καὶ ἀφοῦ εἶχε πληροφορηθεί τὸ ἐπίγειο τέλος του‚ ὁ Ὅσιος κάλεσε τούς μοναχούς καὶ ἀφού τούς προέτρεψε νὰ ἐπιστρέψουν ὅλοι στὴν Πάτμο‚ τοὺς ζήτησε νὰ τὸν πάρουν ἀπό τὴν ξένη γῆ καὶ νὰ τὸν ἐνταφιάσουν στὸν ναὸ τῆς Μονῆς γιὰ τὴν ὁποία τόσο πολύ εἶχε μοχθήσει. Λίγο καιρό μετά τὴν κήδευση τοῦ πνευματικοῦ τους πατρός‚ οἱ μοναχοί τῆς Πάτμου ἔμαθαν πώς ὁ κίνδυνος ἀπό τούς Τούρκους εἶχε παρέλθει καὶ ἑτοιμάστηκαν νὰ ἐπιστρέψουν στὸ νησί μαζί μὲ τὸ σκήνωμα τοῦ γέροντά τους.

Θὰ περίμενε κανείς τὸ τελευταίο ταξίδι τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου νὰ εἶναι εἰρηνικό. Ὅμως‚ ἀκόμα καὶ αὐτή ἡ τελευταία του μετακίνηση ἦταν περιπετειώδης‚ ὅπως ὅλες οἱ μετακινήσεις τοῦ βίου του. Ἡ αἰτία ὅμως αὐτή τὴν φορά δὲν ἤταν ἡ κακία τοῦ κόσμου τούτου‚ ἀλλά ἡ ἀγάπη τῶν ἀνθρώπων ποὺ στὸ πρόσωπου τοῦ Λατρηνοῦ μοναχοῦ εἶχαν γνωρίσει τὴν ἀγάπη τοῦ Ἱησοῦ Χριστοῦ. Οἱ κάτοικοι τῆς Εὐβοίας‚ ὅταν ἔμαθαν ὅτι οἱ μοναχοί θὰ ἔπαιρναν τὸ σκήνωμα στὴν Πάτμο‚ ξεσηκώθηκαν καὶ ἀπέκλεισαν τὸ μέρος ὅπου ἐφυλάσσετο ὁ Ὅσιος‚ ὁ ὁποῖος ἦταν γι᾿ αὐτούς "σωτῆρ‚ ἰατῆρ‚ καὶ πάσης νόσου θεραπευτῆς". Οἱ μοναχοί κατά τὴν διάρκεια τῆς νύχτας ἔβγαλαν κρυφά τὸν Ὅσιο ἀπό τὴν πόλη καὶ ἀφοῦ ἐπιβιβάστηκαν στὸ πλοίο τῆς Μονῆς‚ κατέπλευσαν στὴν Πάτμο. Τὸ σκήνωμά του μεταφέρθηκε σύμφωνα μὲ τὴν ἐπιθυμία του στὴ Ἱερά Μονῆ τῆς Πάτμου στὶς 21 Οκτωβρίου τοὺ 1094 καὶ τοποθετήθηκε σε μαρμάρινη λάρνακα στὸ δεξιό μέρος τοὺ ἐσωνάρθηκα τῆς Μονῆς‚ ὅπου κατόπιν οἱ μοναχοί ἔκτισαν παρεκκλήσιο πρὸς τιμήν τοῦ Ὁσίου. Ἀργότερα‚ τὸ θαυματουργό λείψανό του τοποθετήθηκε σὲ ἀργυροχρυσοεπένδυτη λάρνακα‚ ποὺ φέρει τὴ χρονολογία 1796 καὶ ἀποτελεί μέχρι σήμερα πηγή ἰαμάτων καὶ παρηγορία καὶ στήριγμα γιὰ ὅσους προσέρχονται μὲ πίστη καὶ εὐλάβεια.

Μέσα ἀπό τὴ ζωή καὶ τὴ δράση τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου εἶναι δυνατό νὰ μελετηθοῦν ἀρκετές πλευρές τῆς καθημερινῆς ζωῆς κατά τὴν περίοδο τοῦ 11ου αἰωνα. Στὶς πηγές ἀντικατοπτρίζονται οἱ πολιτικές ἐξελίξεις καὶ οἱ ἀνακατατάξεις ποὺ συντελέστηκαν στὸν μικρασιατικό χώρο μετά τὴν ἧττα τῶν Βυζαντινῶν στὸ Mαντζικέρτ τῆς Μικρᾶς Ἀσίας‚ τὸ 1071.

Στὶς δέλτους τῆς ἱστορίας εἶναι δίκαια γραμμένο καὶ τὸ ὄνομα ἑνός ἄλλου μοναχοῦ‚ τοῦ Κώου στὴν καταγωγὴ Ὁσίου Ἀρσένιου Σκηνουρίου‚ τοῦ ὁποίου οἱ δωρεές τῶν πλούσιων κτημάτων τῆς Κῶ ἐξασφάλισαν στὸν Χριστόδουλο τἀ ἀναγκαῖα καὶ κατέστησαν δυνατή τὴν ἀνταλλαγή μὲ ὁλόκληρο τὸ νησί τῆς Πάτμου‚ ποὺ ἐξελίχθηκε ἀπό τότε σὲ θρησκευτικό καὶ πνευματικό κέντρο παγκόσμιας ἀναγνώρισης.

Ἡ μνήμη τοῦ Ὁσίου Χριστοδουλου τιμᾶται δύο φορές τὸν χρόνο‚ στὶς 16 Μαρτίου‚ ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του‚ καὶ στὶς 21 Ὁκτωβρίου‚ ἡμέρα τὴς ἀνακομιδῆς τῶν ἱερῶν λειψάνων του.

Ἀπολυτίκιον τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου.

Ἦχος α'. Τῆς ἐρήμου πολίτης.

Τῆς Νικαίας τὸν γόνον καὶ τῆς Πάτμου τὸ καύχημα,

καὶ τῶν Μοναζόντων τὸ κλέος, θεοφόρον Χριστόδουλον,

τιμήσωμεν ἐν ὕμνοις ἀδελφοί, τὸ σκῆνος προσπτυσσόμενοι αὐτοῦ,

ἵνα λάβωμεν τὴν ἴασιν τῶν ψυχῶν, καὶ τῶν σωμάτων κράζοντες·

δόξα τῷ δεδοκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι,

δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ, πᾶσιν ἰάματα.

Τά χώματα τῆς Κῶ ἔχουν ποτισθεῖ μέ τό αἷμα τοῦ Ἁγ. Νεομάρτυρα Χρήστου, μέ καταγωγή ἀπό τήν Πρέβεζα, ἡ μνήμη τοῦ ὁποίου ἑορτάζεται στίς 5 Αὐγούστου, ἡμέρα πού μαρτύρησε τό ἔτος 1668.

Ἡ πίστη του ἦταν θεμελιωμένη στίς ἀρχές τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ καί στή διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας. Γι᾿ αὐτό ἀρνήθηκε νά τήν ἐγκαταλείψει καί μέ παρρησία διεκήρυξε δημοσίως ὅτι προτιμᾶ νά πεθάνει παρά νά ἀρνηθεῖ τόν Χριστό.

Στό μαρτύριό του φανερώθηκαν ὅλα τά χαρίσματα πού ὁ πιστός Χριστιανός ἔχει καί δέν σβήνονται ἀπό τήν καρδιά του, οὔτε μέ βασανιστήρια οὔτε μέ τόν θάνατο.

Ἡ φλόγα πού ἀνάβει ὁ Χριστός στήν ψυχή κάθε πιστοῦ τήν θερμαίνει τόσο πολύ, ὥστε ἀντιμετωπίζει τά πάντα μέ ἀπάθεια, μέ ἀφοβία καί μέ ὑπευθυνότητα. «Τίς ἡμᾶς χωρίσει ἀπό τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ;» λένε ὅσοι μαρτύρησαν γιά τόν Χριστό. Μαζί τους ἀγωνίστηκε καί ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Χρῆστος, ἀπό τήν Πρέβεζα, γιά τόν ὁποῖο ἡ Κῶς χαίρεται ἰδιαιτέρως, διότι μαρτύρησε στά χώματά της καί κάπου, ἀσφαλῶς, βρίσκονται τά ἅγια λείψανά του, τά ὁποῖα προσευχόμαστε νά βρεθοῦν, ὥστε νά τά τιμήσουμε μέ τόν δέοντα σεβασμό.

Μέ τή θυσία, τήν παρρησία καί τό παράδειγμά του ὁ Ἅγιος στήριξε καί στηρίζει τούς κατοίκους τῆς νήσου, οἱ ὁποῖοι μέ εὐλάβεια καί πίστη τόν ἐπικαλοῦνται μέχρι σήμερα καί τιμοῦν τή μνήμη του.

Ἀπολυτίκιο Ἁγίου Χρήστου
Ἦχος πλ. α΄. Τόν συνάναρχον Λόγον.
Τῆς Πρεβέζης τόν γόνον Χρῆστον τόν ἔνδοξον,
ὡς τοῦ Χριστοῦ Ἀθλοφόρον νέον τιμήσωμεν·
ἐν τῇ Κῷ γάρ τόν καλόν ἀγῶνα ἤνυσε,
καί ὥσπερ θῦμα τῷ Χριστῷ,
προσαχθείς διά πυρός, ἀξίως ἐθαυμαστώθη.
Καί νῦν ἀπαύστως πρεσβεύει,
ἐλεηθῆναι τάς ψυχάς ἡμῶν.

Ὁ Κῶος αὐτός Νεομάρτυρας ἔγινε τό ἔτος 1669 στόχος φανατικῶν μουσουλμάνων, οἱ ὁποῖοι τόν ἐξανάγκασαν νά ἀσπαστεῖ τό Ἰσλάμ. Σύντομα, ὅμως, μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ κατάλαβε τό λάθος του καί ἀποκήρυξε δημοσίως ὅ,τι εἶχε δεχθεῖ διά τῆς βίας πρίν ἀπό λίγες ἡμέρες.

Ὁ Ἰωάννης, μέ θάρρος καί παρρησία, δήλωσε στούς ἐκπροσώπους τοῦ Ἰσλάμ ὅτι εἶναι Χριστιανός ἀπό παιδί καί δέν πρόκειται νά ἐγκαταλείψει τήν πίστη του ποτέ. Μετά ἀπό αὐτή τή γενναία ὁμολογία πίστεως οἱ ὀθωμανικές ἀρχές τόν παρέδωσαν στό μαρτύριο καί στήν πυρά, ὅπου ἐτελειώθη στίς 8 Ἀπριλίου τοῦ 1669.

Οἱ κάτοικοι τῆς Κῶ σέβονται καί εὐλαβοῦνται πολύ τόν Ἅγιο Ἰωάννη. Κάθε χρόνο στόν ἱερό ναό του, ὁ ὁποῖος βρίσκεται στόν ἀρχαιολογικό χῶρο τῆς ἀρχαίας ἀγορᾶς, τελεῖται Θεία Λειτουργία κατά τήν ὁποία χοροστατεῖ ὁ Μητροπολίτης τοῦ νησιοῦ.

Ἡ δουλεία αἰώνων πού ἀκολούθησε τό μαρτύριό του δέν ἀποδυνάμωσε τήν εὐλάβεια τῶν Κώων πρός τόν Νεομάρτυρα, οὔτε ἔσβησε τό ὄνομά του ἀπό τή μνήμη τους, διότι οἱ Ἅγιοι καί, στήν περίπτωση τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου, οἱ μάρτυρες ἔχουν τή Χάρη τοῦ Θεοῦ πού τούς κάνει πρότυπα γιά μίμηση ἀπό τούς πιστούς.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΝΑΥΚΛΗΡΟΥ

Ἦχος γ'. Θείας Πίστεως.

Θεῖον βλάστημα‚ τῆς Κῶ ὑπάρχων‚

ταύτην εὔφρανας‚ τῇ σῇ ἀθλήσει‚ Ἰωάννη Ναύκληρε πανεύφημε˙

τῶν Ἀθλητῶν γάρ ζηλώσας τά σκάμματα‚

διά πυρός τόν ἀγῶνα ἐτέλεσας.

Μάρτυς ἔνδοξε‚ Χριστόν τόν Θεόν ἱκέτευε‚

δωρήσασθε ἡμῖν τό μέγα ἔλεος.

Νοτιοδυτικά τοῦ Ἀσκληπιείου, στή θέση Κοκκινόνερο, βρίσκεται τό παλαιότατο «μοναστηράκι» τῆς Ὁσίας Μελοῦς.

Πολλά ἀπό τά στοιχεῖα πού γνωρίζουμε γι᾿ αὐτήν προέρχονται ἀπό ἕνα βυζαντινό χειρόγραφο πού φυλάσσεται στό Παρίσι καί περιέχει τροπάρια πρός τιμήν της γραμμένα ἀπό τόν Μητροπολίτη Ρόδου Μητροφάνη (1471-1498).

Τά τροπάρια αὐτά, πού μᾶς ἔκανε γνωστά ὁ καθ. Ζαχαρίας Ν. Τσιρπανλῆς, παρουσιάζουν μία ἁγία ἁπλή, ἀσκητική καί προσιτή σέ ὅλους πού μοίρασε τά ὑπάρχοντά της σέ ἐμπερίστατους ἀδελφούς της καί κατόπιν ἀποτραβήχθηκε σέ ὀρεινό τόπο. Ἐκεῖ, σέ συνθῆκες ψύχους, λόγῳ τοῦ ὑψομέτρου, στερούμενη ἀκόμη καί τά ἀναγκαῖα, ἀφιερώθηκε στήν ἄσκηση, κατόρθωσε νά λιώσει τό σῶμα καί τά πάθη της καί νά ἁγιάσει.

Ἐπειδή ἀσκήθηκε στόν δύσβατο τόπο τῆς Βουρρίνας ὁ Μητροπολίτης Ρόδου Μητροφάνης τήν παρομοιάζει μέ ἐρημικό πελεκᾶνο, ὁ ὁποῖος ἀπομακρύνεται ἀπό τόν κόσμο γιά νά ἀφοσιωθεῖ στήν προσευχή καί τήν ἐπικοινωνία μέ τόν Θεό.

Μέ μεγάλη ταπείνωση, ἐκοιμήθη καί ἐτάφη ἀνάμεσα στούς βράχους τῆς Βουρρίνας. Ὁ τόπος ὅμως δέν λησμονήθηκε, ἀλλά ἔγινε προσκύνημα τοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος οἰκοδόμησε ναό («τέμενος») τῆς Ὁσίας μέ σωζόμενα, μέχρι σήμερα, ἴχνη τοιχογραφιῶν καί ἐπιγραφή στό ἀνώφλιο.

Εὐχόμαστε ἡ ταχεία ἀντίληψις τοῦ Θεοῦ νά ἐπιτρέψει σύντομα τόν ἐντοπισμό τῶν λειψάνων τῆς Ὁσίας ὥστε ἡ εὐλογημένη παρουσία της νά εἶναι ἐντονώτερη σέ ὅλους μας.

Εὐχαριστοῦμε τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ρόδου, ἀγαπητό ἐν Χριστῷ ἀδελφό, κ. Κύριλλο, ὁ ὁποῖος διακρινόμενος ἀπό ἰδιαίτερο συγγραφικό καί ποιητικό τάλαντο, συνέγραψε πλήρη ἀκολουθία τῆς Ὁσίας, ἡ ὁποία ψάλλεται στήν πανήγυρή της, πού ἑορτάζεται τό πρῶτο Σάββατο τοῦ  Ἰουλίου.

Εὐχαριστοῦμε τόν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ρόδου, ἀγαπητό ἐν Χριστῷ ἀδελφό, κ.κ. Κύριλλο, πού ἔχοντας ἰδιαίτερο συγγραφικό καί ποιητικό τάλαντο, συνέγραψε πλήρη Ἀκολουθία τῆς Ὁσίας. Ἡ ἀκολουθία ψάλλεται τό πρῶτο Σάββατο τοῦ Ἰουλίου, στήν πανήγυρη πού ὀργανώνεται ἀπό τήν Ἱερά Μητρόπολη καί τή δραστήρια ὁμάδα τῶν Μαύρων Λύκων καί συμμετέχει πλῆθος προσκυνητῶν.

Εἴθε μέ τή χάρη τοῦ Δωρεοδότου Θεοῦ, τίς πρεσβεῖες τῆς Ὁσίας Μελοῦς τῆς ἐν τῇ Βουρρίνῃ τῆς Κῶ καί τίς θεοπειθεῖς εὐχές τοῦ Παναγιωτάτου αὐθέντου καί δεσπότου ἡμῶν, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, νά διέλθουμε τό νέο ἔτος πλήρεις πνευματικῆς εὐφροσύνης καί καρποφορίας.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ ΟΣΙΑΣ ΜΕΛΟΥΣ ΤΗΣ ΕΝ ΒΟΥΡΡΙΝῌ ΤΗΣ ΚΩ

Ἦχος πλ.α' . Τόν συνάναρχον λόγον.

Τήν φιλέρημον κόρην, ὕμνοις τιμήσωμεν,
Μελώ τήν Ὁσίαν, Κώου τό καύχημα,
πόνοις διαλάμψασαν, καί χάριν λαβοῦσαν ἄνωθεν·
τήν Ἐκκλησίαν Χριστοῦ φαιδρύνασαν,
τοῖς δέ πιστοῖς τοῖς προσιοῦσιν αὐτῇ,
προχέουσαν εὐωδίας ἰάσεων· αἰτουμένην
δέ πᾶσιν εἰρήνην, καί τό μέγα ἔλεος.

                                                                      † Κ.Ν.Ν.

ΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΩΟΥ

(Ἀπὸ τοὺς πρώτους χριστιανικοὺς χρόνους μέχρι τὸ αʹ μισὸ τοῦ 14^ου αἰ.)

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΗ ΚΩΟΥ (Ἀπὸ τὸ αʹμισὸ τοῦ 14^ου αἰ. – μέχρι τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1838)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΩΟΥ (Αʹ ΠΕΡΙΟΔΟΣ)

(Ἀπὸ τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 1838 μέχρι τὴν 1η Μαΐου 1937)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΚΑΛΥΜΝΟΥ

(Ἀπὸ τὴν 1η Μαΐου 1937 μέχρι τὴν 24 Νοεμβρίου 1950)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΩΟΥ (Βʹ ΠΕΡΙΟΔΟΣ)

(Ἀπὸ τὴν 25ην Νοεμβρίου τοῦ 1950 μέχρι τὴν 27ην Ἀπριλίου 2004)

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΚΩΟΥ ΚΑΙ ΝΙΣΥΡΟΥ

(Ἀπὸ τὴν 28ην Ἀπριλίου 2004)

Σταθμὸς στὴν ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου ἀπετέλεσε ἡ ὑπ᾿ ἀριθμὸν πρωτοκόλλου 372 καὶ μὲ ἡμερομηνία 28 Ἀπριλίου 2004 Πατριαρχικὴ καὶ Συνοδικὴ Πράξη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου‚ μὲ τὴν ὁποία ἡ νῆσος Νίσυρος ἀπεκόπη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Ρόδου καὶ ὑπήχθη στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Κώου‚ ἡ ὁποία ἔλαβε τὸν τίτλο «Ἱερὰ Μητρόπολις Κώου καὶ Νισύρου».

Ἐπίσης, σημαντικὸ γεγονὸς γιὰ τὴ σύγχρονη ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου ἀπετέλεσε ἡ ἐκλογὴ τοῦ Κώου Ἀρχιμανδρίτου Ναθαναὴλ Διακοπαναγιώτη ὡς νέου Μητροπολίτου Κώου καὶ Νισύρου. Ἡ ἐκλογὴ πραγματοποιήθηκε τὴν Δευτέρα 23 Φεβρουαρίου 2009, μετὰ ἀπὸ πρόταση τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἱκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου καὶ μὲ τὴν ὁμόφωνη ψῆφο τῶν μελῶν τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου.

Ὁ νέος ποιμενάρχης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου, διηκόνησε ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν ὡς Ἱεροκήρυκας –ἀρχικά– καὶ ἐν συνεχείᾳ, μέχρι τὴν ἐκλογή του στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Κώου καὶ Νισύρου, ὡς Πρωτοσύγκελλος στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Καρπάθου καὶ Κάσου‚ ἐνῶ παράλληλα διετέλεσε Καθηγούμενος τῆς Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς καὶ Σταυροπηγιακῆς Μονῇς Ἁγίου Γεωργίου Βασσῶν Καρπάθου, τῆς Μονῆς τῆς μετανοίας του.

Ἡ εἰς Ἐπίσκοπον χειροτονία τοῦ νέου Μητροπολίτου Κώου καὶ Νισύρου τελέσθηκε στὶς 8 Μαρτίου 2009‚ Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας‚ στὸν Πάνσεπτο Πατριαρχικὸ Ναό‚ ἀπὸ τὸν Παναγιώτατο Οἱκουμενικὸ Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαῖο καὶ τὰ μέλη τῆς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου μὲ τὴν παρουσία πλήθους Κώων καὶ Καρπαθίων, οἱ ὁποῖοι μετέβησαν ἐπὶ τούτου στὸ Σεπτὸ Κέντρο τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ἡ Ἐνθρόνισή του πραγματοποιήθηκε στὶς 28 Μαρτίου 2009 στὸν Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Ναὸ Ἁγίου Νικολάου Κῶ ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Καρπάθου καὶ Κάσου κ. Ἀμβρόσιο‚ ἐκπρόσωπο τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἱκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου καὶ Πνευματικὸ Πατέρα τοῦ νέου Μητροπολίτου, παρουσίᾳ πλήθους κληρικῶν καὶ λαϊκῶν. Στὶς 2 Ἀπριλίου 2009 ἐτελέσθη καὶ ἡ Ἐνθρόνισή του στὴ Νίσυρο.

Ἡ ἐκλογὴ τοῦ νέου Ποιμενάρχου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ ἔτυχε θερμῆς καὶ καθολικῆς ἀποδοχῆς ἀπὸ τὸ σεπτό της πλήρωμα‚ τὸ ὁποῖο τὸν περιέβαλε μὲ αἰσθήματα βαθυτάτου σεβασμοῦ‚ πνευματικῆς χαρᾶς καὶ ἐνθέου εὐφροσύνης. Ἡ ἔλευση τοῦ νέου Μητροπολίτου σήμανε —κατά κοινὴ παραδοχή— τὴν ἔναρξη ἑνός ξεχωριστοῦ κεφαλαίου στὴν ἱστορία τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας καὶ τὴν ἀπαρχὴ μιᾶς καινῆς‚ καρποφόρου πνευματικῆς πορείας.

Στὴ συνέχεια παραθέτουμε συνοπτικῶς τὶς κυριότερες δραστηριότητες, οἱ ὁποῖες συνθέτουν τὸ θεάρεστο καὶ πολυδιάστατο ἔργο ποὺ ἄρχισε νὰ ἐπιτελεῖται ἤδη ἀπὸ τὸ πρῶτο ἔτος τῆς Ἀρχιερατικῆς Διακονίας τοῦ νέου Ἐπισκόπου.

Κέντρο τῆς διακονίας ποὺ ἐπιτελεῖται ἐντὸς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι πάντοτε ὁ ἄνθρωπος ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ‚ μὲ σκοπὸ τὴν κάλυψη τῶν ποικίλων καὶ διαρκῶς ἀναφυόμενων ὑλικῶν καὶ πνευματικῶν ἀναγκῶν του‚ προκειμένου νὰ διέλθει τὴν ὁδὸ ποὺ ὁδηγεῖ ἀπὸ τὸ «κατ᾿ εἰκόνα» εἰς τὸ «καθ᾿ ὁμοίωσιν» καὶ –τελικῶς– νὰ ἐπιτύχει τὸν ἁγιασμὸ καὶ τὴν σωτηρία τῆς ψυχῆς του. Σὲ αὐτὸ τὸ πλαίσιο ἀνεκαινίσθη πλήρως τὸ Ἐκκλησιαστικὸ Γηροκομεῖο «Οἶκος Εὐγηρίας Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος» ὥστε νὰ φιλοξενεῖ μὲ σύγχρονο τρόπο τοὺς πάσχοντες γέροντες καὶ γερόντισσες. Γιὰ τὴν οἰκονομικὴ ἐνίσχυση τοῦ Γηροκομείου ἀνακαινίστηκε ἐξ ὁλοκλήρου ἡ οἰκοδομὴ ποὺ βρίσκεται ἐπὶ τῆς ὁδοῦ Κανάρη καὶ ἀνήκει στὸ ἵδρυμα αὐτό.

Παράλληλα στοὺς χώρους τοῦ Οἴκου Εὐγηρίας παρασκευάζονται καθημερινῶς περισσότερες ἀπὸ 400 μερίδες φαγητοῦ καὶ διανέμονται, μὲ τὴ βοήθεια ἀρκετῶν ἐθελοντῶν ποὺ βοηθοῦν καὶ στὴν παρασκευὴ τῶν γευμάτων, στοὺς ἀναξιοπαθοῦντες ἀδελφούς μας. Ἡ σημαντικὴ αὐτὴ προσπάθεια ἔχει τύχει τῆς εὐρείας στηρίξεως ἀπὸ τὸ σύνολο τῆς τοπικῆς κοινωνίας, ἡ ὁποία τὴν ἐνισχύει ποικιλοτρόπως.

Μία ἀπὸ τὶς ἀρχικὲς ἐνέργειες τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καὶ Νισύρου ἦταν ἡ ἐξ ὁλοκλήρου ἀνακαίνιση τοῦ κτηρίου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἐπὶ τῆς Πλατείας Μητροπόλεως μὲ σκοπὸ νὰ ἀξιοποιηθοῦν καταλλήλως οἱ χῶροι του. Τὴν 1η Μαρτίου 2010 πραγματοποιήθηκε ἡ μεταστέγαση τῶν Γραφείων τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως στὸ κτήριο τῆς Μητροπόλεως, ἐνῶ ταυτόχρονα ἐγκαταστάθηκε ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης στὴν Μητροπολιτικὴ κατοικία.

Στὸ κτήριο τῆς ὁδοῦ Ἱπποκράτους ἔγιναν οἱ ἀναγκαῖες ἐργασίες συντηρήσεως καὶ ἀπὸ τὸν Σεπτέμβριο τοῦ 2016 λειτουργεῖ σὲ αὐτὸ τὸ Ἐκκλησιαστικὸ Μουσεῖο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Στὸν τομέα τῆς Πνευματικῆς Διακονίας‚ γίνεται ἀξιόλογη προσπάθεια ἀναδιοργανώσεως τῶν Κατηχητικῶν Σχολείων‚ τὰ ὁποῖα λειτουργοῦν στὶς περισσοτέρες Ἐνορίες τῶν δύο νησιῶν μὲ ἱκανοποιητικὴ συμμετοχὴ τῶν νέων. Ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη ἀσκεῖ τὸ Κατηχητικὸ ἔργο της μὲ τὶς δικές της δυνάμεις καὶ τὴ συμμετοχὴ λαϊκῶν κατηχητῶν.

Σὲ συνεννόηση μὲ τοὺς θεολόγους καθηγητὲς ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης ἐπισκέπτεται περιστασιακῶς τὰ σχολεῖα Μέσης Ἐκπαιδεύσεως καὶ ἔχει γόνιμο διάλογο μὲ τοὺς μαθητές.

Κατά τὶς παραμονὲς τῶν εἰσαγωγικῶν ἐξετάσεων ἔχει καθιερωθεῖ ἡ τέλεση Ἱερᾶς Παρακλήσεως πρὸς τὴν Παναγία γιὰ τοὺς ὑποψηφίους‚ κατὰ τὴν ὁποία ὁ Σεβασμιώτατος διαβιβάζει σὲ αὐτοὺς τὶς Πατριαρχικὲς εὐχὲς καὶ εὐλογίες εὐχόμενος καλὴ ἐπιτυχία.

Κάθε Δευτέρα ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης τελεῖ στὸ Ἱερὸ Μητροπολιτικὸ Παρεκκλήσιο τοῦ Εὐαγγελισμοῦ Παράκληση πρὸς τὴν Θεοτόκο, στὴν ὁποία συμμετέχει πλῆθος πιστῶν.

Κάθε Τετάρτη ὁ Σεβασμιώτατος πραγματοποιεῖ στὴν Πνευματικὴ Ἑστία δύο Κατηχητικὲς Συνάξεις Μελέτης τῆς Ἁγίας Γραφῆς: μία διά τοὺς ἐνηλίκους καὶ‚ ἐν συνεχείᾳ‚ μία γιὰ νέους καὶ νέα ζευγάρια.

Ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἐπιδεικνύεται γιὰ τὴν πνευματικὴ διακονία τῶν τροφίμων τῶν φυλακῶν τῆς Κῶ πρὸς τοὺς ὁποίους διανέμονται εἴδη ρουχισμοῦ καὶ πρώτης ἀνάγκης.

Ἐπίσης, καθημερινὸ εἶναι τὸ ἐνδιαφέρον τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως γιὰ τὴ διακονία τῶν ἀσθενῶν τοῦ νοσοκομείου τῆς Κῶ, τὸ ὁποῖο, ἐπιπλέον, ἐνισχύεται καὶ μὲ ἀναγκαῖα ὑλικά, τὰ ὁποῖα ἐλείπουν.

Κάθε Κυριακὴ καὶ μεγάλη ἑορτή, ὅπως καὶ κατὰ τὶς μνῆμες Ἁγίων, ὁ Σεβασμιώτατος ἱερουργεῖ ἢ χοροστατεῖ στοὺς Ἐνοριακούς Ναοὺς καὶ τὰ πανηγυρίζοντα Παρεκκλήσια καὶ Ἐξωκκλήσια. Σὲ αὐτὲς τὶς περιπτώσεις κηρύττει τὸν Θεῖο Λόγο διαβιβάζοντας πρὸς τὸ ἐκκλησίασμα τὶς Πατριαρχικὲς εὐχὲς καὶ εὐλογίες.

Παράλληλα, τακτικότατα ἐπισκέπτεται τὴ Νίσυρο, ὅπου ἀσκεῖ ἀνάλογο λειτουργικὸ καὶ ποιμαντικὸ ἔργο.

Τὸ θεῖο κήρυγμα θεραπεύεται ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ καὶ ἀπὸ τοὺς θεολόγους κληρικοὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, ἐνῶ κάθε Κυριακὴ ἀποστέλλεται σὲ ὅλους τοὺς ναοὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἔγγραφο κήρυγμα τοῦ Σεβασμιωτάτου καὶ διαβάζεται ἀπὸ τοὺς ἱερεῖς.

Τὸ ἱερὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως διακονεῖται ἀπὸ τοὺς ἐντεταλμένους πρὸς τοῦτο κληρικοὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου καὶ ἀπὸ τὸν Πανοσιολογιώτατο Ἀρχιμανδρίτη π. Τύχωνα‚ Καθηγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Σταυρονικήτα Ἁγίου Ὄρους‚ ὁ ὁποῖος ἐπισκέπτεται πρὸς τοῦτο τὴν Κῶ δύο φορὲς τὸν χρόνο.

Ἰδιαίτερη μέριμνα τοῦ νέου Μητροπολίτου ἀπετέλεσε ἡ κάλυψη κενῶν ἐφημεριακῶν θέσεων. Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ ὁ Σεβασμιώτατος χειροτόνησε νέους κληρικούς‚ οἱ ὁποῖοι κάλυψαν τὶς θέσεις αὐτές. Σήμερα στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Κώου καὶ Νισύρου διακονοῦν τριαντα ἕξι κληρικοί.

Κάθε μήνα πραγματοποιοῦνται τακτικὲς ἱερατικὲς συνάξεις‚ κατὰ τὶς ὁποῖες κατατίθενται οἱ προβληματισμοί τῶν κληρικῶν καὶ‚ μετὰ ἀπὸ συζήτηση‚ δίδονται οἱ δέουσες ἀπαντήσεις, ὥστε αὐτοὶ νὰ ἐπιτελοῦν τὴ διακονία τους ὅσο ἀρτιώτερα εἶναι δυνατό.

Ὁρόσημο γιὰ τὴν ἱστορία τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου καὶ Νισύρου ἀποτελεῖ ἡ 22α Νοεμβρίου 2009‚ ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποία ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Ναθαναήλ θεμελίωσε τὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ ἐν Βουρρίνῃ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου τῆς Φοβερᾶς Προστασίας τῆς Θεομήτορος καὶ τοῦ Ἁγίου Μεγαλομάρτυρος Μηνᾶ τοῦ Θαυματουργοῦ. Στὶς 30 Αὐγούστου 2011 ἐτέλεσε τὰ Θυρανοίξιά του. Σημειωτέον ὅτι‚ τὴν 6η Ὀκτωβρίου 2012 καὶ τὴν 10η Νοεμβρίου τοῦ ἰδίου ἔτους ἐτελέσθῃ στὸ Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο ἡ ἀκολουθία τῆς Μοναχικῆς Κουρᾶς δύο ἀδελφῶν‚ ἀντιστοίχως‚ οἱ ὁποῖοι πλέον εἶναι ἱερεῖς. Τὰ ἔργα στὸ Ἱερὸ Ἡσυχαστήριο προχωροῦν ὑπὸ τὴν εὐθύνη τοῦ Αἰδεσ. Πρωτοπρ. π. Γεωργίου Παπαθωμᾶ.

Ἐξαιρετικῆς σημασίας γιὰ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη ἀποτελεῖ ἡ ἀνάδειξη τοῦ προσκυνήματος τῆς Ὁσίας Μελοῦς στὴ θέση Κοκκινόνερο τῆς Βουρρίνας, τὸ ὁποῖο ἤδη εἶναι πόλος ἕλξης τῶν πιστῶν. Ὁ Σεβασμιώτατος, ἔχει ἤδη (τὸν Νοέμβριο τοῦ 2014) ἐκδώσει σχετικὴ ἐπιστημονικὴ ἱστορικὴ καὶ λαογραφικὴ μελέτη, ἡ ὁποία τὸν Ἰούλιο τοῦ 2018 κυκλοφορήθηκε σὲ δεύτερη ἔκδοση ἐμπλουτισμένη μὲ νέο ὑλικό.

Ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἐπιτροπὴ τοῦ Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Νικολάου διέθεσε ἰδιόκτητο Γραφεῖο γιὰ τὴ στέγαση τοῦ Γραφείου τοῦ Συλλόγου Ἱεροψαλτῶν Κῶ « Ο ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΝΑΥΚΛΗΡΟΣ», ὁ ὁποῖος λειτουργεῖ ὑπὸ τὴν προεδρία τοῦ Πρωτοψάλτου καὶ Καθηγητοῦ Βυζαντινῆς Μουσικῆς κ. Γεωργίου Σακέλλη.

Ὡσαύτως‚ ἡ Ἐκκλησιαστική Ἐπιτροπή τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίας Παρασκευῆς διέθεσε δωρεὰν ἰδιόκτητο χῶρο στὸν ὁποῖο ἐγκαταστάθηκε τὸ νεοϊδρυθὲν Ἐργαστήριο Βυζαντινῆς Ἁγιογραφίας, τὸ ὁποῖο λειτουργεῖ ὑπὸ τὴν εὐθύνη τῆς Καθηγήτριας κ. Χρυσῆς Τσιούρη καὶ στὰ δύο τμήματά του φοιτοῦν γύρω στοὺς εἴκοσι μαθητές.

Ἀναφορικῶς πρὸς τὸ φιλανθρωπικὸ ἔργο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως‚ σημαντικὸ μέρος του καλύπτει ἡ ἀνασυγκροτηθεῖσα Ἀγαθοεργὸς Ἀδελφότης Κυριῶν «ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΝΑΥΚΛΗΡΟΣ» στηρίζοντας οἰκονομικὰ πολύτεκνες, πτωχές‚ μονογονεϊκὲς καὶ ἄπορες οἰκογένειες. Παράλληλα, τὰ μέλη τῆς Ἀδελφότητος προσφέρουν ἐθελοντικὴ ἐργασία στὸ Ἐκκλησιαστικὸ Γηροκομεῖο. Πρὸς διευκόλυνση τοῦ ἔργου της‚ παρεχωρήθη ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Γραφεῖο σὲ κεντρικὸ σημεῖο τῆς Κῶ.

Σὲ χῶρο ποὺ παρεχώρησε ὁ Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Παρασκευῆς Κῶ συγκεντρώνεται ρουχισμός, ὁ ὁποῖος διανέμεται σὲ ὅσους ἔχουν ἀνάγκη.

Ἰδιαίτερη ὑπῆρξε ἡ μέριμνα γιὰ τὴ διάσωση καὶ ἀνάδειξη τῶν ἐκκλησιαστικῶν μνημείων, τὰ ὁποῖα εἶχαν ὑποστεῖ σημαντικὲς φθορὲς μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου καὶ κινδύνευαν μὲ καταστροφὴ καὶ κατάρρευση. Ἔτσι, σὲ συνεργασία καὶ μὲ τὴν ἔγκριση τῆς Ἀρχαιολογικῆς Ὑπηρεσίας Δωδεκανήσου συντηρήθηκαν τὰ ἱερὰ παρεκκλήσια τῆς Παναγίας Συντριανῆς‚ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος καὶ τῆς Ἁγίας Ἅννης‚ τοῦ Ἁγίου Νικολάου τῶν Πτωχῶν καὶ τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου Ἀρρεναγωγείου-Παλαιοῦ Μητροπολιτικοῦ.

Ἐπίσης, θεμελιώθηκαν καὶ ἀνηγέρθησαν τὰ Ἱερὰ Ἐξωκκλήσια τῶν ἐν Δωδεκανήσῳ Ἁγίων‚ τοῦ Ἁγίου Ἀντωνίου Μαρμαρίου‚ τῆς Ἁγίας Ὑπομονῆς καὶ ἄλλων.

Παράλληλα, πάντοτε μὲ τὴ συνδρομὴ τῶν εὐσεβῶν πιστῶν, γίνονται σὲ ὅλους τοὺς ναοὺς ἔργα εὐπρεπισμοῦ καὶ ἐξωραϊσμοῦ.

Τὸ 2013, γιὰ τὴν πληρέστερη ἐνημέρωση τῶν πιστῶν καὶ τῶν ἐπισκεπτῶν τῶν δύο νησιῶν καὶ τὴν ἀνάδειξη τῶν μνημείων τους, ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις Κώου καὶ Νισύρου σχεδίασε καὶ ἔθεσε σὲ κυκλοφορία ἕναν πρωτότυπο-πρότυπο χάρτη, στὸν ὁποῖο εἶναι καταγεγραμμένοι ὅλοι οἱ ἱεροὶ ναοὶ τῆς Κῶ καὶ τῆς Νισύρου.

Στὸ πλαίσιο τῆς ἀναδείξεως τῆς θρησκευτικῆς μας κληρονομιᾶς ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη, μὲ δαπάνη τῆς Περιφέρειας Νοτίου Αἰγαίου, ἔθεσε σὲ κυκλοφορία δεύτερο χάρτη μὲ τίτλο «Βυζαντινὲς Διαδρομές», στὸν ὁποῖο καταγράφονται καὶ προβάλλονται ὅλα τὰ παλαιοχριστιανικὰ καὶ βυζαντινὰ μνημεῖα τῶν δύο νήσων. Νὰ σημειωθεῖ ὅτι τὴν εὐθύνη καὶ τὸ συντονισμὸ τῆς δημιουργίας τῶν δύο χαρτῶν εἶχε ὁ συνεργάτης τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως καθηγητὴς μαθηματικὸς κ. Ἀνδρέας Χατζημιχαήλ.

Κάθε χρόνο ἡ Ἱερὰ Μητρόπολις Κώου καὶ Νισύρου κυκλοφορεῖ σὲ ἱκανὸ ἀριθμὸ ἀντιτύπων ἐγκόλπιο ἡμερολόγιο, ἐνῶ μαζὶ μὲ τὶς ἄλλες Ἱερὲς Μητροπόλεις τῆς Δωδεκανήσου συμμετέχει στὴν ἔκδοση τοῦ ἐπιστημονικοῦ περιοδικοῦ Δωδεκάνησος.

Τέλος‚ σημειώνουμε τὶς ἄριστες σχέσεις τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας μὲ τὶς τοπικὲς Πολιτικὲς καὶ Στρατιωτικὲς Ἀρχές, οἱ ὁποῖες βασίζονται στὸν ἀλληλοσεβασμό, τὴ διάκριση τῶν ρόλων καὶ τὴν καλὴ συνεργασία.

Ὁμοίως, ἁρμονικὲς εἶναι οἱ σχέσεις μὲ τὸ μουσουλμανικὸ στοιχεῖο τῆς Κῶ, μὲ ἀμοιβαία ἀνταλλαγὴ ἐπισκέψεων ἀνάμεσα στὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη καὶ τὸν Σοφολογιώτατο Ἰμάμη καὶ τὰ μέλη τοῦ Βακουφίου Κῶ ἰδιαίτερα κατὰ τὶς θρησκευτικὲς ἑορτές.

Ἡ ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία τῆς Κῶ ξεκινᾶ πολὺ νωρίς, καθὼς ἡ τοπικὴ Ἐκκλησία θεωρεῖται ὅτι ἔχει παύλεια προέλευση.
Στὴ συνέχεια πρέπει νὰ διαιρεθεῖ σὲ τρεῖς περιόδους, κατὰ τὶς ὁποῖες ἡ Κῶς ὑπῆρξε Ἐπισκοπή, Ἀρχιεπισκοπὴ καὶ Μητρόπολις.

Ἡ πρώτη περίοδος, κατὰ τὴν ὁποία ἡ Κῶς ἦταν Ἐπισκοπή, ἀρχίζει μὲ τὸν Ἐπίσκοπο Μελίφρωνα, ὁ ὁποῖος ἔλαβε μέρος στὴν Αʹ Οἰκουμενικὴ Σύνοδο.

Ἡ δεύτερη περίοδος ἀρχίζει μὲ τὸ γεγονὸς τῆς προαγωγῆς τῆς Ἐπισκοπῆς Κῶ σὲ Ἀρχιεπισκοπή. Συμπίπτει μὲ τὴν κατάληψη τοῦ νησιοῦ ἀπὸ τὸ τάγμα τῶν Ἱπποτῶν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τῆς Ἰερουσαλὴμ (1309 μ.Χ.) καὶ φθάνει μέχρι τὴν 11ην Ἀπριλίου 1838.

Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Γρηγόριος ὁ Στʹ μὲ εὐεργετήριο Γράμμα μὲ ἡμερομηνία 11 Ἀπριλίου 1838, προάγει τὴν μέχρι τότε Ἀρχιεπισκοπὴ Κῶ σὲ Μητρόπολη ἐπὶ Ἀρχιερατείας Κυρίλλου Βʹ δίνοντας στὸν ἐκάστοτε Μητροπολίτη Κώου καὶ τὸν τίτλο τοῦ «Ὑπερτίμου καὶ Ἐξάρχου Κυκλάδων Νήσων».
Ἀπὸ τὸ θάνατο τοῦ Μητροπολίτη Ἀγαθαγγέλου (1924) καὶ γιὰ 23 ὁλόκληρα χρόνια ἡ Μητρόπολη τῆς Κῶ περέμεινε χηρεύουσα διότι ἡ Ἰταλικὴ Κυβέρνηση ἀπαγόρευε τὴν ἄφιξη νέου Μητροπολίτη. Τη διοίκηση καὶ τὴν ἐν γένει διαχείριση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κώου ἀνέλαβε ὁ Πρωτοσύγκελλος Ἀρχιμ. Φιλήμων Φωτόπουλος, ὡς «Γενικὸς Πατριαρχικὸς Ἐπίτροπος τῆς Ἐπαρχίας Κώου».

Ὁ πρῶτος χειροτονηθεὶς Δωδεκανήσιος ἱεράρχης, μετὰ τὴν ἀπελευθέρωση καὶ ἐνσωμάτωση τῆς Δωδεκανήσου μὲ τὸν κύριο κορμὸ τῆς Ἑλλάδας ἦταν ὁ Μητροπολίτης Κώου Ἐμμανουὴλ Καρπάθιος, ὁ ὁποῖος ἀνέλαβε τὰ καθήκοντά του ἐνθρονισθεὶς στὴν Κῶ τὸ 1947 καὶ διαποίμανε τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Κώου μέχρι τὸ 1967.

Τὸ 2004 ὑπήχθη στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Κώου ἡ νῆσος Νίσυρος. Ἡ ὀνομασία τῆς Μητροπόλεως ἀπὸ τὸ ἔτος αὐτὸ ἔχει διαμορφωθεῖ ὡς «Ἱερὰ Μητρόπολις Κώου καὶ Νισύρου».
Ἀπὸ τὸ 2009 ποιμαίνεται ἀπὸ τὸν Κῶο ἱεράρχη Ναθαναὴλ Διακοπαναγιώτη.

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ
τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Καρπάθου καὶ Κάσου κ. ΑΜΒΡΟΣΙΟΥ, ἐκπροσώπου τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου
κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ, κατὰ τὴν τελετὴν
ἐνθρονίσεως τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου καὶ Νισύρου κ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ

Σεβασμιώτατε Μητροπολῖτα Κώου καὶ Νισύρου κύριε Ναθαναήλ,
Σεβασμιώτατοι ἅγιοι Ἀδελφοί,
Ἐξοχώτατε κ. Ὑπουργέ, Ἀξιότιμοι κύριοι Βουλευταί,
Ἐντιμότατε κ. Νομάρχα, Κυρία Ἔπαρχε,
Ἐντιμότατοι κύριοι Δήμαρχοι Κῶ, Δικαίου, Ἡρακλειδῶν καὶ Νισύρου,
Ἀξιότιμοι κύριοι Δικασταὶ καὶ Στρατιωτικοὶ καὶ λοιποὶ Προϊστάμενοι τῶν Δημοσίων Ὑπηρεσιῶν,
Τίμιον τῆς Ἐκκλησίας πρεσβυτέριον,
Λαὲ τοῦ Κυρίου περιούσιε καὶ Εὐλογημένε!

Ἐκπροσωπῶν κατὰ τὴν Ἱερὰν ταύτην καὶ μοναδικὴν στιγμὴν ἐν τῇ ζωῇ καὶ τῇ Ἐκκλησιαστικῇ διακονίᾳ τῆς Ὑμετέρας φίλης Σεβασμιότητος τὸν προσκυνητὸν ἡμῶν Αὐθέντην καὶ Δεσπότην, τὸν Οἰκουμενικὸν Πατριάρχην κ.κ. Βαρθολομαῖον, καὶ τὴν Μητέρα Μεγάλην τοῦ Χριστοῦ Ἁγίαν Ἐκ­κλησίαν, ἐκφράζω τὴν χαρὰν καὶ τὴν συγκίνησίν μου, διότι ἐκλήθητε ἐπὶ τὴν λυχνίαν ταύτην, διὰ νὰ φαίνητε φῶς Χριστοῦ πᾶσι τοῖς Ὀρθοδόξοις Χριστιανοῖς τῆς θεοσώστου ταύτης Ἐπαρχίας. Ἀληθῶς μεγάλη ἡ τιμὴ καὶ μεγίστη ἡ εὐθύνη καὶ βαρὺ τὸ χρέος ἔναντι Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων.

Καὶ διὰ τὴν Ὑμετέραν Σεβασμιότητα ἀκόμη μεγαλυτέρα εὐθύνη, διότι διαδέχεσθε εἰς τὸν ἱστορικὸν τοῦτον θρόνον, τὸν ὁποῖον καθηγίασε ὁ Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος κατὰ τὴν τρίτην αὐτοῦ Ἀποστολικὴν περιοδείαν, προερχόμενος ἐκ Μιλήτου καὶ διανυκτερεύσας ἐν Κῷ, σειρὰν ἁγίων ἀξίων καὶ ἐπιφανῶν Ἀρχιερέων, ἀρχῆς γενομένης ἀπὸ τοῦ Ἐπισκόπου Μελίφρονος, ὅστις παρέστη εἰς τὴν πρώτην ἐν Νικαίᾳ Οἰκουμενικὴν Σύνοδον τοῦ ἔτους 325, μέχρι τοῦ νῦν καὶ ἐπὶ ἓν τέταρτον τοῦ αἰῶνος θεοφιλῶς καὶ θεαρέστως διαποιμάναντος τὴν ἐπαρχίαν ταύτην προκατόχου Σας Μητροπολίτου πρώην Κώου καὶ Νισύρου κ. Αἰμιλιανοῦ.
Εἰς τὴν ἱστορικὴν ταύτην διαδρομὴν τῶν προκατόχων Σας ὑπῆρξαν μορφαὶ ἄξιαι θαυμασμοῦ, ὡς τοῦτο μαρτυροῦσι τὰ πολλαπλᾶ εὑρήματα τῶν παλαιοχριστιανικῶν Βασιλικῶν, δεῖγμα εὐλαβείας τοῦ εὐλογημένου αὐτοῦ Λαοῦ καὶ τῆς ἀόκνου μερίμνης τῶν ἐπισκόπων Του. Εἰς τὴν σειρὰν ταύτην μνημονεύεται ὁ Ἐθνομάρτυς Κώου Ζαχαρίας καὶ ὁ ἐπίσης διακριθεὶς εἰς τοὺς Μακεδονικοὺς ἀγῶνας Ἰωακείμ.

Ἰδιάζουσαν ὅμως θέσιν κατέχει ὁ Προκάτοχός Σας Γερμανός, ὅστις ἠξιώθη τοῦ Πατριαρχικοῦ ἀξιώματος, γενόμενος Πατριάρχης Κπόλεως ὡς Γερμανὸς ὁ Ε´.
Ἀπὸ τῆς ἐνσωματώσεως τῆς Δωδεκανήσου μὲ τὴν Μητέρα Πατρίδα, προκάτοχοί Σας ὑπῆρξαν ὁ Ἐμμανουήλ Καρπάθιος ἐκ Νισύρου, ὁ Ναθαναὴλ Δικαῖος ἐξ Ἴμβρου, ὁ Ἰεζεκιὴλ ἀπὸ Αὐστραλίας καὶ ὁ Αἰμιλιανὸς ἀπὸ Βελγίου καὶ Ὀλλανδίας.
Πάντες διηκόνησαν τὸν περιούσιον καὶ εὐλογημένον λαὸν τῆς Ἐπαρχίας ταύτης καὶ κατέλιπον τὴν μαρτυρίαν των. Εἰς τὴν καρδίαν ὅμως τοῦ Κωακοῦ Λαοῦ, ἡ μνήμη τοῦ Μητροπολίτου Ναθαναήλ κατεῖχε καὶ ἐξακολουθεῖ νὰ κατέχῃ μοναδικὴν θέσιν. Καὶ τῆς εὐδοκίμου ἀρχιερατείας του φωτεινὸν παράδειγμα ἀποτελοῦν τὰ πολλαπλᾶ ἔργα του: ἐξωραϊσμὸς τῶν Ναῶν, ἀνέγερσις Ἱερῶν Ναῶν, ἡ Ἱερὰ Μονὴ Ἁγίου Νεκταρίου καὶ τὸ Γηροκομεῖον, τὸ βυζαντινὸν Μουσεῖον εἰς τὸν Εὐαγγελισμόν, ἡ Πνευματικὴ Ἑστία, τὸ Λαογραφικὸν Μουσεῖον, ἡ Βιβλιοθήκη καὶ τὸ Ἀναγνωστήριον διὰ τοὺς νέους καί, τέλος, ἡ ἀνέγερσις πολυκατοικίας διὰ τὴν συντήρησιν τοῦ Γηροκομείου ἐπὶ δωρεᾶς οἰκοπέδου τοῦ Βακουφικοῦ συμβουλίου. Διὰ τὴν ἱστορίαν τοῦ πράγματος δηλῶ ὅτι τὸ ταμεῖον τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, τὸ ὁποῖον τοῦ παρεδόθη, περιεῖχε 692 δραχμάς. Εἰς τὸ σύντομον αὐτὸ χρονικὸν διάστημα ἔγιναν τόσον πολλὰ χάρις εἰς τὴν ἐμπιστοσύνην καὶ τὴν ἀγάπην τοῦ Κωακοῦ λαοῦ καὶ εἶναι τὰ τρανὰ δείγματα συνετῆς ποιμαντικῆς μερίμνης πρὸς τὸν λαὸν τῆς Κῶ. Ἐκεῖνο ὅμως, τὸ ὁποῖον παραμένει μοναδικὸν παράδειγμα, εἶναι ὅτι ἦτο ἕνας ὑπέροχος, γεμᾶτος κατανόησιν καὶ καλωσύνην ἄνθρωπος καὶ μάλιστα, τολμῶ νὰ εἴπω, Μέγας ἄνθρωπος καὶ Ἅγιος.

Λοιπόν, Ἅγιε Ἀδελφέ, ἀνερχόμενος τὰς βαθμίδας τοῦ θρόνου σου, ἀναδέχεσαι καὶ τὴν ἀντοχὴν καὶ τὴν ἀξίαν τοῦ ποιμαίνειν ἀξίως. Ἀναδειχθῆτε ἄξιος καὶ πανάξιος συνεχιστὴς τοῦ ἔργου τῶν προκατόχων Σας καὶ ἐπιδείξατε καὶ σεῖς ἐπιτεύγματα καὶ κατορθώματα νέα. Δοξάσατε καὶ τιμήσατε τὴν κλῆσιν, ὅτι ὁ τόπος, ἐν ᾧ ἐκλήθητε νὰ διακονήσετε, ἅγιος καὶ μαρτυρικὸς εἶναι καὶ ἀναμένει πολλά.
Ἡ ὑμετέρα φίλη Σεβασμιότης προστιθεμένη εἰς τὴν λαμπρὰν χορείαν τῶν διαδόχων τῆς κληρουχίας ταύτης τοῦ Πανσέπτου Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, θὰ ποιμάνῃ θεαρέστως τὸ ποίμνιόν Σας, καθότι εἶσθε γνωστὸς καὶ οἰκεῖος εἰς αὐτὸ λόγῳ καὶ τῆς καταγωγῆς, εἶσθε ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων καὶ σὰρξ ἐκ τῆς σαρκὸς αὐτοῦ τοῦ τόπου.

Ἔχετε πρὸς τοῦτο μακρὰν καὶ δεδοκιμασμένην ἐμπειρίαν ἀπὸ τὴν λαμ­πρὰν καὶ ἐπαινετὴν διακονίαν Σας εἰς τὴν Ἱερὰν καὶ ἀκριτικὴν Μητρόπολιν Καρπάθου καὶ Κάσου καὶ ἡ ἀγάπη καὶ αἱ εὐχαὶ ὅλων τῶν Καρπαθίων Σᾶς συνοδεύουν καὶ προσεύχονται διὰ τὴν ἐπιτυχίαν τῆς ἀποστολῆς Σας. Αὐτὰ ἀποτελοῦν ἐγγύησιν δημιουργικῆς συνεργασίας, εἰς οἰκοδομὴν τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ καὶ διακονίαν τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας.

Αὐτὰ τὰ αἰσθήματα Σᾶς μεταφέρω ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ ἐντολέως μου Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας. Ἔχετε τὴν τιμὴν καὶ τὸ προνόμιον νὰ διακονῆτε καὶ νὰ εἶσθε Ἱεράρχης τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας. Ἐπίσκοπος τῆς μεγάλης σχολῆς τοῦ Φαναρίου, ἡ ὁποία εἶναι ζωή, προνόμιον, ὑπομονή, ἀξία, σχολή, μὲ ἕνα λόγον, εἶναι ἡ μαρτυρικὴ Ἐκκλησία μας, ἡ μήτρα μας, ἡ καταφυγή μας, τὸ στήριγμά μας. Εἶναι ἡ Ἐκκλησία, εἰς τὴν ὁποίαν ὅλοι μας ὀφείλομεν τὸ ζῆν καὶ τὸ ὑπάρχειν καὶ τὸ εὖ ζῆν.

Εἰς αὐτὴν τὴν μαρτυρικὴν ἐκκλησίαν καλεῖσαι ἀπὸ τῆς σήμερον νὰ γίνῃς καὶ ἐσὺ συγκυρηναῖος καὶ νὰ ἄρῃς τὸν Σταυρὸν τοῦ μαρτυρίου, ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν προσωπικήν σου συμπεριφορὰν νὰ καταθέτῃς ἐσαεὶ πρὸ τῶν βαθμίδων τοῦ πανιέρου Πατριαρχικοῦ Θρόνου τὴν εὐγνωμοσύνην Σου.
Καὶ τώρα, ἀγαπητέ μοι ἐν Χριστῷ Ἀδελφὲ Μητροπολῖτα Κώου καὶ Νισύρου κ.κ. Ναθαναήλ, σοῦ δίδω ἐνθρονίζοντάς Σε τὴν καρδιακὴν εὐχήν: Ὁ Κύριος τῆς Ἐκκλησίας νὰ σὲ ἐνισχύῃ, νὰ σὲ ἐνδυναμώνῃ, νὰ σὲ σκέπῃ καὶ νὰ σοῦ χαρίζῃ εὐκλεᾶ Ἀρχιερατικὴν ποιμαντορίαν, ἵνα ὁδηγῇς τὸ ποίμνιόν σου εἰς νομὰς σωτηρίους, ὁμολογῶν τὴν Χάριν, κηρύττων τὸν ἔλεον, μὴ κρύπτων τὴν εὐεργεσίαν. Νὰ εἶσαι πρᾷος καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ καὶ τὰς πράξεις καὶ τὰς ἐνεργείας νὰ σταθμίζῃς μὲ πνεῦμα σοφίας μὲ πνεῦμα συνέσεως, καὶ κυρίως μὲ πνεῦμα φόβου Θεοῦ.

Καὶ τανῦν, ἀγαπητοί μου Κῶοι, στρέφω τοὺς ὀφθαλμοὺς εἰς τὸν οὐρανόν, ὅπου ἀναπαύεται ἡ μακαρία ψυχὴ τοῦ ἀειμνήστου Γέροντός μου Μητροπολίτου Κώου κυροῦ Ναθαναὴλ καὶ εὔχομαι καὶ παρακαλῶ νὰ γαληνεύσῃ ἡ ψυχή του, διότι μετὰ τριάκοντα ἔτη θὰ ἀκουσθῇ καὶ πάλιν εἰς τοὺς Ἱεροὺς Ναοὺς τῆς Ἐπαρχίας ταύτης τὸ «Ἐν πρώτοις μνήσθητι, Κύριε, τοῦ Ἀρχιεπισκόπου ἡμῶν Ναθαναὴλ τοῦ Β´, ὃν χάρισαι ταῖς Ἁγίαις Σου Ἐκκλησίαις ἐν εἰρήνῃ σῶον, ἔντιμον, ὑγιᾶ, μακροημερεύοντα καὶ ὀρθοτομοῦντα τὸν λόγον τῆς Ἀληθείας».
Κύριος ὁ Θεὸς καὶ ἡ προσευχὴ τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Πατριάρχου καὶ ὅλων ἡμῶν ἔστωσαν ὁδηγὸς εἰς τὸν νέον δόλιχόν Σας. Ἄξιος!

ΠΡΟΣΦΩΝΗΣΙΣ
τῆς Α.Θ. Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ
Πατριάρχου κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
κατὰ τὴν δεξίωσιν μετὰ τὴν εἰς Ἐπίσκοπον
χειροτονίαν τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου
Κώου καὶ Νισύρου κ. ΝΑΘΑΝΑΗΛ

Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Κώου καὶ Νισύρου, ὑπέρτιμε καὶ ἔξαρχε Κυκλάδων Νήσων κύριε Ναθαναήλ, καὶ λοιποὶ Ἱερώτατοι ἀδελφοί,
Ἐξοχώτατε κύριε Ὑφυπουργέ,
Ἐντιμότατοι κύριοι Βουλευταί,
Κύριε Δήμαρχε,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά!

«Ἡμέρα χαρμόσυνος καὶ εὐφροσύνης ἀνάπλεως πεφανέρωται σήμερον» διὰ τὴν Ἐκκλησίαν! «Φαιδρότης δογμάτων γὰρ τῶν ἀληθεστάτων ἀστράπτει», καθότι Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας, «καὶ λάμπει ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ κεκοσμημένη ἀναστηλώσεσιν εἰκόνων τῶν ἁγίων», καὶ ἡ κακοδοξία τῆς εἰκονομαχίας παραπέμπεται συνοδικῶς εἰς τὸν πατέρα τοῦ ψεύδους καὶ δημιουργόν της διάβολον, τὸ σχετικὸν σχίσμα περνᾷ εἰς τὴν ἱστορίαν, «καὶ ὁμόνοια γίνεται τοῖς πιστοῖς θεοβράβευτος», ὅπως πανηγυρικῶς μελῳδεῖ ἡ ὑμνολογία τῆς ἡμέρας. Πᾶσα αἵρεσις καὶ πᾶσα πλάνη, πᾶσα ματαιοφροσύνη καὶ κακοδιδασκαλία δέχεται κατὰ κεφαλῆς τὸ ἀνάθεμα τῶν Ἁγίων Συνόδων καὶ τῶν συγκροτησάντων αὐτὰς θεοφόρων Πατέρων, καὶ πάντες οἱ Διδάσκαλοι τῆς εὐσεβείας ἐπευφημοῦνται ἀξίως καὶ μακαρίζονται, προβαλλόμενοι ὡς κανὼν πίστεως καὶ ὑπόδειγμα θεοφιλῶν ποιμένων. Αἱ ἱεραὶ εἰκόνες ἀποκαθίστανται εἰς προσκύνησιν, ἡ ὁποία ἐπὶ τὸ εἰκονιζόμενον «πρωτότυπον διαβαίνει», κατὰ τὴν διδασκαλίαν τῶν Ἁγίων Πατέρων. Τὰ λείψανα τῶν Ἁγίων τιμῶνται καὶ δέχονται τὸν ἀσπασμὸν τῆς εὐλαβείας καὶ τῆς εὐγνωμοσύνης τῶν πιστῶν καὶ ὁ Πανάγιος Σταυρὸς τοῦ Χριστοῦ, τὸ κατὰ τοῦ διαβόλου ὅπλον, ὑψοῦται ἐν δόξῃ καὶ δέχεται τὴν προσκύνησιν ἡμῶν, ὡς ὑποπόδιον τῶν ποδῶν τοῦ ἐν αὐτῷ Ὑψωθέντος καὶ ὡς σημεῖον τῆς ἡμῶν λυτρώσεως καὶ σωτηρίας.

Ὁ ἱερὸς θεσμὸς τοῦ Μοναχισμοῦ ἀποκαθίσταται εἰς τὴν ἀνήκουσαν εἰς αὐτὸν θέσιν ἐν τῇ ζωῇ τῆς Ἐκκλησίας, οἱ ἄγγελοι οὐρανόθεν ἀγάλλονται καὶ πανηγυρίζουν, καὶ ἅπας τῶν πιστῶν ὁ θεόλεκτος λαὸς ἐν πλησμονῇ χαρᾶς ψάλλομεν τὴν ὀρθόδοξον φωνήν: «Τὴν ἄχραντον εἰκόνα Σου προσκυνοῦμεν, Ἀγαθέ, αἰτούμενοι συγχώρησιν τῶν πταισμάτων ἡμῶν, Χριστὲ ὁ Θεός», γνωρίζοντες καλῶς καὶ πιστεύοντες ὅτι «βουλήσει ηὐδόκησε σαρκὶ ἀνελθεῖν ἐν τῷ Σταυρῷ, ἵνα ρύσῃ οὓς ἔπλασεν ἐκ τῆς δουλείας τοῦ ἐχθροῦ», μετὰ τῶν ὁποίων καὶ ἡμᾶς.
Ἀλλ' ἡ σημερινὴ Κυριακὴ τῆς Ὀρθοδοξίας διὰ τὴν Ἁγίαν τοῦ Χριστοῦ Μεγάλην Ἐκκλησίαν ἐφέτος ἔχει καὶ ἄλλην ἀφορμὴν χαρᾶς καὶ ἀγαλλιάσεως. Σήμερον, κατὰ τὴν Θείαν Λειτουργίαν, ὁ μετὰ ἀπὸ ὁμόφωνον ἀπόφασιν τῆς περὶ ἡμᾶς Ἁγίας καὶ Ἱερᾶς Συνόδου ἐκλεγεὶς Μητροπολίτης Κώου καὶ Νισύρου κ. Ναθαναὴλ Διακοπαναγιώτης, Πρωτοσύγκελλος μέχρι πρότριτα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καρπάθου καὶ Κάσου, τῇ ἐπικλήσει τοῦ Παναγίου καὶ Τελεταρχικοῦ Πνεύματος, ἔλαβε τὸν τρίτον βαθμὸν τῆς Ἱερωσύνης, περιεβλήθη τὸν εὐαγγελικὸν ζυγὸν τοῦ Ἐπισκο­πικοῦ ὠμοφορίου καὶ κατεστάθη ποιμὴν τέλειος, ἀρχιερεὺς καὶ διδάσκαλος τοῦ ἐκλεκτοῦ λαοῦ τῶν νήσων Κώου καὶ Νισύρου, διὰ τῆς χειροτονίας παρὰ τῆς ἡμετέρας Μετριότητος καὶ τῶν συλλειτουργησάντων ἡμῖν ἁγίων Ἀρχιερέων, ἐν οἷς, πλὴν τῶν Ἁγίων Συνοδικῶν, καὶ ὁ φιλόστοργος Γέρων αὐτοῦ, Ἱερώτατος Μητροπολίτης Καρπάθου καὶ Κάσου κύριος Ἀμβρόσιος. Τὰ «ἄξιος!» ἐδόνησαν τοὺς θόλους τοῦ Πατριαρχικοῦ Ναοῦ ὄχι μόνον ἀπὸ τὰ χείλη, ἀλλὰ ἀπὸ τὰ βάθη τῆς καρδίας τοῦ ἐκκλησιάσματος. Αἱ προσευχαὶ ὅλων διάπυροι ἀνεπέμφθησαν πρὸς τὸν Παράκλητον νὰ ἔλθῃ καὶ νὰ τελειώσῃ τὸν νέον μάρτυρα τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ, τὸν τελευταῖον κρίκον τῆς διαδοχῆς τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων. Ἐξ οὐρανοῦ ὁ Ἅγιος Νεομάρτυς Νικήτας ὁ Νισύριος καὶ ὁ Ἅγιος, ἐπίσης Νεομάρτυς, Ἰωάννης ὁ Ναύκληρος, ἔστειλαν τὴν εὐλογίαν των, ἐνῷ ὁ ἀοίδιμος προκάτοχός του Ναθαναὴλ ὁ Ἴμβριος καὶ Ἁγιορείτης καὶ ὁ ἀείμνηστος πατὴρ τοῦ Ἁγίου Κώου ἱερεὺς Στέφανος ἔδωκαν ἀπὸ καρδίας τὴν εὐχήν των νὰ εὐαρεστήσῃ κατὰ πάντα τῷ Θεῷ καὶ τῇ Ἐκκλησίᾳ. Ἡμεῖς τὸν ἐνεδύσαμεν μὲ τὸν ἱερὸν σάκκον ὡς θώρακα πίστεως, μὲ τὸ ἱερὸν ὠμοφόριον ὡς ἔμβλημα τῆς ἀγάπης καὶ δηλωτικὸν τῆς ὑπὲρ τοῦ λογικοῦ του ποιμνίου ὑψηλῆς εὐθύνης. Τοῦ ἐκρεμάσαμεν εἰς τὸ στῆθος τὸ ἱερὸν ἐγκόλπιον ὡς ἔμβλημα τῆς ὀρθοδοξίας του καὶ μαρτυρίαν τοῦ ὅτι πόρρω ἀπέχει ἀπὸ τὴν θεομάχον εἰκονοκλαστικὴν μανίαν ἢ ἄλλην αἵρεσιν. Τοῦ ἐθέσαμεν ἐπὶ τῆς κεφαλῆς τὴν μίτραν ὡς στέφανον νίκης κατὰ τῶν παθῶν καὶ περικεφαλαίαν ἀρετῆς καὶ ἐνθέου σοφίας, καὶ τοῦ ἐνεπιστεύθημεν εἰς τὴν δεξιὰν τὴν ἀρχιερατικὴν ράβδον, διὰ νὰ ποιμαίνῃ τὸν θεόλεκτον λαὸν τῆς θεοσώστου Μητροπόλεώς του, ἐν δυνάμει πνεύ­ματος καὶ ἀληθείας, ἐν ὁσιότητι καὶ δικαιοσύνῃ. Καὶ τὸν ἐξαποστέλλομεν εἰς τὴν ἠγαπημένην Δωδεκάνησον, δῶρον ἅγιον ἐπὶ τῇ 61ῃ ἐπετείῳ ἀπὸ τῆς ἐνσωματώσεώς της μὲ τὴν Ἑλλάδα καὶ δεῖγμα τῆς πρὸς τὸν ἄξιον Δωδεκανησιακὸν λαὸν πολλῆς στοργῆς καὶ ἀγάπης τῆς Μητρὸς Ἐκκλησίας. Κατὰ τὸν μακρὸν χειμῶνα τῆς δοκιμασίας ἡ Δωδεκάνησος ἔμεινε πιστὴ καὶ ἀφωσιωμένη εἰς τὴν Ὀρθοδοξίαν καὶ τὴν ἐσταυρωμένην Ἐκκλησίαν τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Ἐκώφευσεν εἰς πάσας τὰς σειρῆνας, ἠρνήθη νὰ ἀρνηθῇ οὐδὲ κατ᾿ἐλάχιστον τὴν ἑλληνορθόδοξον ταυτότητά της, περιεφρόνησε τὰς δελεαστικὰς δυτικὰς προσφορὰς καὶ ἐγένετο πιστὴ ἕως θανάτου, ἀξία διὰ νὰ λάβῃ παρὰ Κυρίου τὸν στέφανον τῆς ζωῆς. Ὁ Ἱερώτατος, λοιπόν, Μητροπολίτης Κώου καὶ Νισύρου κύριος Ναθαναήλ ὁ Β΄ πέμπεται εἰς τὴν Δωδεκάνησον, διὰ νὰ συνεχίσῃ καὶ αὐξήσῃ τὸ ἔργον τῶν προκατόχων του, μὲ τὸν γνωστόν του ἐνθουσιασμόν, τὴν αὐταπάρνησιν, τὴν θυσιαστικὴν ἀγάπην, τὰ σπλάγχνα τῶν οἰκτιρμῶν καὶ τὸν φόβον Θεοῦ ποὺ τὸν διακρίνουν, περικρατῶν εὐλαβῶς τὸ ἔσχατον γῆρας τοῦ ἀμέσου προκατόχου του σεβασμίου καὶ πολιοῦ Μητροπολίτου κυρίου Αἰμιλιανοῦ, στηρίζων καὶ καθοδηγῶν ἐπὶ τὰ λυσιτελέστερα τὸν κατ᾿ αὐτὸν εὐαγῆ κλῆρον, τείνων χεῖρα ἀγάπης πρὸς τὴν νεότητα, συνεργαζόμενος ἐν σοφίᾳ καὶ εἰλικρινείᾳ μετὰ τῶν ἀρχῶν τῶν νήσων, ἐπικουρῶν εἰς πᾶν ἔργον κοινωφελές, φιλογενὲς καὶ θεάρεστον, δίδων δεξιὰν φιλίας πρὸς τὸ σύνοικον μουσουλμανικὸν στοιχεῖον τῆς Κῶ καὶ τοὺς πολυπληθεῖς περιηγητὰς - ἐπισκέπτας τῶν νήσων, καὶ συστρατευόμενος ἐν μιᾷ καρδίᾳ μετὰ τῶν λοιπῶν Ἱερωτάτων Μητροπολιτῶν τῆς Δωδεκανήσου καὶ τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἐξάρχου Πάτμου εἰς τὴν κοινὴν προσπάθειαν διὰ τὴν ἱερουργίαν τοῦ Εὐαγγελίου καὶ τὴν στερέωσιν τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως εἰς τὰ ὅρια τοῦ ἐκλεκτοῦ τούτου μέλους τοῦ ἱεροῦ σώματος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Κύριε Ὑφυπουργέ, κύριοι Βουλευταί, κύριε Ἔπαρχε, κύριε Δήμαρχε, ἀγαπητοὶ Κῷοι καὶ Νισύριοι!
Σᾶς στέλλομεν Μητροπολίτην ἕνα ἰδικόν σας! Δωδεκανήσιον! Κῷον! Ὀστοῦν ἐκ τῶν ὀστέων σας καὶ σάρκα ἐκ τῆς σαρκός σας! Τὸν ὑμέτερον ἐκ τῶν ὑμετέρων! Ἐκλεκτὸν ἐκ τῶν ἐκλεκτῶν! Δεχθῆτε τον μετ᾿ εὐλαβοῦς ἀγάπης, σεβασμοῦ καὶ ἐμπιστοσύνης. Βοηθήσατέ τον νὰ ἐπιτύχῃ! Ὁ καλὸς Ἐπίσκοπος εἶναι ἡ δόξα καὶ ἡ τιμὴ ἑνὸς τόπου. Ἡμεῖς εἴμεθα καὶ θὰ εἴμεθα δίπλα του. Νὰ εἶσθε καὶ σεῖς! Καὶ ἐν τῇ ἁγίᾳ ἑνότητι μετ᾿ αὐτοῦ θὰ δοξάζεται τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ καὶ θὰ εἶναι μεγάλη ἡ συγκομιδὴ τῶν καρπῶν τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἰς τὸν προσφιλῆ τόπον σας.

Ἅγιε Κώου καὶ Νισύρου, πεφιλημένε ἀδελφὲ Ναθαναήλ, ἔντεινε καὶ κατευοδοῦ καὶ ἀρχιεράτευε, καθιστῶν τὴν ἐπισκοπικήν σου διακονίαν καὶ μαρτυρίαν ἕνα στίλβοντα τιμαλφῆ λίθον ἐπὶ τοῦ μαρτυρικοῦ στέμματος τῆς Μητρός σου Ἐκκλησίας.
Εἰς πολλὰ καὶ ἅγια ἔτη! Ἄξιος!