Ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος Σκηνούριος

Ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος Σκηνούριος, μία ἀπό τίς ἐπιφανέστερες μορφές τῆς Κῶ, ἔζησε τόν 11ο αἰῶνα. Ἦταν γόνος πολύ πλούσιας οἰκογένειας μέ μεγάλη κτηματική περιουσία. Ἀπό τή νεότητά του ἀγάπησε τή ζωή τῆς ἀσκήσεως, ἐγκατέλειψε τόν κόσμο καί ἔγινε μοναχός.

Ἀξιοποιώντας τήν πατρική του περιουσία φρόντιζε τήν οἰκογενειακή Μονή στή Στρόβιλο τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ὅταν γνώρισε τόν Ὅσιο Χριστόδουλο Λατρηνό ἐκτίμησε τήν πνευματικότητά του καί τόν κάλεσε ὡς Ἡγούμενο στή Μονή του στή Στρόβιλο, ὅπου ἔμεινε περίπου ἕνα ἔτος.

Σύντομα τοῦ ζήτησε νά μετακινηθεῖ στήν Κῶ, ὅπου τόν προέτρεψε νά διαλέξει τόπο, ἀνάμεσα στά κτήματα πού τοῦ ἀνῆκαν, καί ἐκεῖ νά οἰκοδομήσει νέα μεγάλη Μονή. Πράγματι, ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ἔφτασε στήν Κῶ καί περιηγήθηκαν μαζί τό νησί. Τελικά, ἐπέλεξε τόν λόφο τοῦ «Πηλέ» (τό σημερινό Παλαιό Πυλί), ὅπου ὑπῆρχε παλαιό βυζαντινό κάστρο, καί οἱ ἐργασίες γιά τήν ἀνέγερση τῆς νέας Μονῆς, ξεκίνησαν ἀμέσως.

Μόλις ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος Σκηνούριος βεβαιώθηκε ὅτι παρέδωσε τό ἔργο οἰκοδομήσεως τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Παναγίας Καστριανῶν στά στιβαρά καί ἄξια χέρια τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου ἔφυγε νύχτα γιά νά πάει στήν Ἱερουσαλήμ. Ἀπό ἐκείνη τή στιγμή καί ἔπειτα οἱ πηγές δέν ἀναφέρουν κάποια πληροφορία γι᾿ αὐτόν. Ἀπό ἔμμεσες ἀναφορές στά κείμενά του συμπεραίνουμε ὅτι ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος θεωροῦσε πώς ζοῦσε τουλάχιστον μέχρι τό 1093 (ἔτος ἐκδημίας τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου).

Ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος συνέχισε μόνος του τό ἔργο ἀνεγέρσεως τῆς νέας μεγάλης Μονῆς, τήν ὁποία ἀφιέρωσε στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Ἔχοντας βαθιά γνώση τῆς πνευματικῆς ἀξίας τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου, τόν περίμενε μέχρι τό τέλος τοῦ βίου του. Μάλιστα, στήν Ἡγουμενία τῆς Μονῆς τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου, πού οἰκοδόμησε στήν Πάτμο μετά τήν ἀναχώρησή του ἀπό τήν Κῶ, ἤθελε νά τόν διαδεχθεῖ ὁ Ὅσιος Ἀρσένιος, διότι γνώριζε ὅτι ἡ νῆσος Πάτμος τοῦ εἶχε παραχωρηθεῖ ὡς ἀντάλλαγμα γιά τή μεταβίβαση στό αὐτοκρατορικό ταμεῖο τῶν κτημάτων τῆς Μονῆς τῆς Παναγίας τῶν Καστριανῶν στήν Κῶ, τά ὁποῖα τοῦ εἶχε προσφέρει ὁ Κῶος Ὅσιος Ἀρσένιος.

Στήν «Ὑποτύπωσιν», κείμενο τοῦ Ὁσίου Χριστοδούλου μέ συμβουλές καί ὑποδείξεις πρός τούς μοναχούς τῆς Πάτμου, σώζεται θερμή περιγραφή τῆς ἁγιασμένης μορφῆς τοῦ Ὁσίου Ἀρσενίου. Ἡ περιγραφή αὐτή δείχνει τό ὑψηλότατο πνευματικό ἐπίπεδο τοῦ Κώου Ὁσίου, ὑπογραμμίζει πόσο τόν ἐκτιμοῦσε ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος καί βοηθᾶ νά κατανοήσουμε τήν ἀνυπολόγιστη σημασία τῆς προσφορᾶς του στήν ἰδιαίτερη πατρίδα του, τήν Κῶ, καί στήν ἀνάπτυξη τοῦ μοναχισμοῦ στήν εὐρύτερη περιοχή. Γράφει, λοιπόν, ὁ Ὅσιος Χριστόδουλος ὅτι ἦταν «ἀνὴρ εὐλαβής, θεοφιλὴς τὸν τρόπον, ἐπιεικὴς τὴν γνώμην, σεμνὸς τὸ εἶδος, τὸ ἦθος κόσμιος» (Σέ νεοελληνική ἀπόδοση τό ἀπόσπασμα αὐτό θά μποροῦσε νά ἀποδοθεῖ ὡς ἑξῆς: Ἦταν ἄνδρας εὐλαβής, πού μέ τή σκέψη καί τόν καθημερινό τρόπο τῆς ζωῆς του ἔδειχνε νά σέβεται καί νά ἀγαπᾶ τόν Θεό, μέ συνετή καί μετρημένη κρίση καί βούληση, ἡ ἐξωτερική εἰκόνα τοῦ ὁποίου ἔδειχνε σεμνότητα καί πνευματική σοβαρότητα, κόσμιος καί σώφρων σέ ὅλα τά χαρακτηριστικά του).

Ὁ Ἱερός Ναός τῆς Παναγίας τῶν Καστριανῶν οἰκοδομήθηκε τό 1080, σώζεται ἀκέραιος μέχρι σήμερα καί εἶναι ἁγιογραφημένος μέ θαυμάσιες τοιχογραφίες. Πανηγυρίζει τήν ἑορτή τῆς Ὑπαπαντῆς τοῦ Κυρίου (2 Φεβρουαρίου) καί συγκεντρώνει πλῆθος προσκυνητῶν, οἱ ὁποῖοι παραμένουν στήν περιοχή ὅλο τό βράδυ ἀνάβοντας φωτιές γιά νά ζεσταθοῦν. Μετά τόν Ἀρχιερατικό Ἑσπερινό προφέρονται στούς προσκυνητές λουκουμάδες. Ἀνήμερα, μετά τήν Ἀρχιερατική Θεία Λειτουργία, παρατίθεται ἑορταστική τράπεζα σέ ὅλους τούς παρισταμένους. Τά τελευταῖα χρόνια ἔχει ἀποκατασταθεῖ τό παλαιό ἀγροτόσπιτο, ὅπου διέμενε ὁ μοναχός πού φρόντιζε τούς κήπους τῆς Μονῆς καί σέ αὐτό διανυκτερεύει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Κώου καί Νισύρου κ. Ναθαναήλ μετά τόν Ἑσπερινό. Μέ αὐτόν τόν τρόπο ξαναζωντανεύει ἡ Μονή τῆς Παναγίας καί τό Παλαιό Πυλί.

Στό ὄρος Δίκαιος σώζονται ἡ Ἱερά Μονή Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος καί ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Θεολόγου (τοῦ Βουνοῦ) πού οἰκοδομήθηκαν καί αὐτές ἀπό τόν Ὅσιο Ἀρσένιο. Ἐπίσης μέ τόν Ὅσιο Ἀρσένιο Σκηνούριο συνδέεται ἡ Ἱερά Μονή τῶν Σπονδῶν στή Ζιᾶ τῆς Κῶ, ἀπό τήν ὁποία σήμερα σώζεται μόνο τό Καθολικό, ὁ Ἱερός Ναός Κοιμήσεως Θεοτόκου, ὁ ὁποῖος λειτουργεῖ ὡς Ἐνοριακός Νάος τοῦ χωριοῦ

Ἐπίσης, στό ὄρος Σύμπετρο, κοντά στήν πόλη τῆς Κῶ, ὑπάρχει ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Προφήτου Ἠλιού πού συνδέεται καί αὐτή μέ τόν Ὅσιο Ἀρσένιο. Δίπλα στόν Ναό διασώζεται παλαιό κελλί, πηγή νεροῦ καί μερικά μέτρα μακριά του ὑπάρχει ἀκόμη ἡ βίγλα (= τό παρατηρητήριο) τῆς Μονῆς. Ἀκόμη καί σήμερα τό μικρό αὐτό μοναστικό συγκρότημα διατηρεῖ τό ὄνομα «Σκηνούριον Κάθισμα».

Ἀπολυτίκιον Ὁσίου Ἀρσενίου Σκηνουρίου

Ἦχος δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.

Τό ἦθός τε κόσμιος καί πρός τό εἶδος
σεμνός, τῶν Κώων διδάσκαλος
καί μοναστῶν ἀρωγός, ἐδείχθης Ἀρσένιε·
ὅθεν τοῦ Χριστοδούλου τούς ἐπαίνους
βαστάσας, κτήσεις τάς πατρικάς σου
προσενέγκας Ὁσίῳ·
διό Σκηνουρίου σοφοῦ,
ὡς ὀφληταί μνημονεύομεν.
                                           α.μ.